Заифлигимизни тан олсак, шундан кейин Аллоҳ таоло куч-қудрати билан бизни қўллаб-қувватлайди, муҳтож ва қашшоқлигимизни англаб етсак, У ўз бойликлари билан бизга янада кўпроқ ёрдам беради. Ким Аллоҳга ўзининг доимий эҳтиёжи борлигини, фақирлигини, шикасталигини, ожизлигини мужассамлаштириб намоён эта олса, Аллоҳ уни улуғ давлатга, яъни ўзидан бошқа ҳеч кимдан ҳеч нарса сўрамаслик шарафига муяссар этади. Ахир чиндан ҳам қулнинг Аллоҳдан бошқа паноҳи ва нажоти бўлиши мумкин эмас-ку...

Кимда-ким Аллоҳ наздида ўзининг бандалик (убудийя) сифатини намоён этиб, давомли тарзда Унинг зикри билан машғул бўлса, Аллоҳ уни ўз рубубияти (ҳокимияти) билан қўллайди, зеро, зикр — бу бандаликнинг ҳақиқий сифатларини оҳанрабодай ўзига тортадиган бир амалдир.

Қачонки инсон чин дилдан ўзига Аллоҳнинг ҳақиқий бандаси бўлишликни тилаб қолса, Аллоҳ ҳам ўз навбатида уни яна-да қувватлаб, рағбатини зиёда эта бошлайди. Бандага етган ва у гувоҳ бўлган бундай қўллаб-қувватлашлик эса Аллоҳ таоло меҳрибончилигининг майдагина бир қисми, холос.

Агар банда мана шу тарзда ўзининг бандалик сифатларини, қашшоқлигини ва Аллоҳга бўлган муҳтожлигини кўпайтириб борса, Яратган ҳам ўзининг лутфу эҳсонларини тезда кўпайтира бошлайди. Модомики, шундай экан, Яратганнинг лутф-карамига талпинган ва зудлик билан унга эришмоқчи бўлган киши Унга муҳтож эканлигини самимий иқрор этсин.

Яратган Қуръони Мажидда марҳамат қилади: “Дарҳақиқат, садақалар муҳтожлар учундир” (Тавба сураси, 60-оят).

Аллоҳ маънавий даражаларга эришганларга ўзининг эҳсонларини кўпайтиргани сари уларнинг бандалик сифатлари ҳам қувватланиб, иймонлари кучайиб боради. Бу эса, ўз навбатида, уларни Яратганга тақарруб ва яқинлик манзили томон элтади.

Шу билан бирга, бундай одамларнинг жамиятдаги обрў-эътиборлари кўтарилиб, уларнинг ҳилму камтарликлари камолга етади. Бу нарса уларни мўминлар олдида ўта бир камтарин суратда намоён этса, динсизлар олдида уларнинг виқору ҳайбатларини оширади.

Баъзан солиҳлар ҳам нафснинг истакларини вақти-вақти билан қондириб турадилар ва кези келганда бунинг учун чин кўнгилдан миннатдор ҳам бўладилар. Чунки бундай кишилар олдида нафс меҳрибончилик ва марҳамат кўрсатишликка муҳтож бир махлуққа айланиб қолган. Шу боис уни худди ёш бола каби гоҳи-гоҳида совға-саломлар билан юпатиб турмаса бўлмайди. Одатий ҳолатда эса бу зотлар пайғамбарлар даъватининг ижобати учун дунё лаззатларидан тамомила чекиниб, нафсларининг хоҳишларини ўта қаттиқ даражада чегаралайдилар.

“Ахлоқус солиҳийн” (Яхшилар ахлоқи) китобидан
Йўлдош Эшбек, Даврон Нурмуҳаммад
таржимаси.