30 Июн, 2025, 5 Муҳаррам, 1447
30 Июн, 2025, 5 Муҳаррам, 1447
Авф ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Қиёмат аломатларини санаганларида: “...Чорва ўлати каби орангизда тарқаладиган ўлат”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).
Яъни орангизда бир касаллик тарқалади ва шу сабабли ўлим кўпаяди. Бу ҳодиса Умар розияллоҳу анҳу даврида Шомда тарқалган вабо деб таҳмин қилинади. Ушбу вабода Абу Убайда ва бошқа кўплаб саҳобалар вафот этишган.
Ибн Ҳажар Асқалоний раҳимаҳуллоҳ “Фатҳул борий” китобида бундай ёзади: “Айтишларича, қиёматнинг бу аломати Умар розияллоҳу анҳунинг ҳукмронлиги даврига тўғри келиб, у кўплаб одамларнинг ҳаётига зомин бўлган. Бу воқеа Қуддус фатҳидан сўнг бўлганди”.
Тарихчиларнинг ёзишича, ҳижрий 18 йилда Амавос ҳудудида вабо эпидемияси бошланиб, кейинчалик Шом ерларига тарқалиб кетган. Бу вабода кўп сонли саҳоба ва бошқа мусулмонлар вафот этди.
Ибн Касир раҳматуллоҳи алайҳнинг айтишича, қурбонлар сони 25 минг кишига етган. Ушбу вабо туфайли вафот этган машҳур саҳобалардан бири Абу Убайда Омир ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу эди.
Ҳозирги кунда инсониятга давоси маълум бўлмаган (масалан, одамнинг иммунитет танқислиги вируси (ОИВ) ва ҳ.к.) касалликлар турининг тобора кўпайиб бораётганига гувоҳ бўлмоқдамиз. Замонавий илм-фан ва цивилизация ривожланиши инсонларни бундай касалликлардан ҳимоя қила олмайди.
Бинобарин, фан-техника тараққиёти одамларни тақдирдан (қадар) қутқаради, деган ҳаёлларга берилмаслик лозим. Ҳар бир инсоннинг ўлими олдиндан белгилаб қўйилган, Аллоҳ унинг жонини бирор сабаб билан олади.
Бемор истеъмол қиладиган дорилар фақатгина ташқи сабаблардир. Аллоҳ таоло дори ичган ҳар кишига шифо беравермайди. Масалан, дорининг бош оғриғини йўқ қилиши бу унинг ички таъсири эмас, балки Аллоҳ таолонинг хоҳиш ва иродасига боғлиқдир.
Қиёмат кунининг кичик аломатлари (биринчиси);
Қиёматнинг кичик аломатлари: Пайғамбар алайҳиссаломнинг вафот этишлари (Иккинчи қисм);
Қиёматнинг кичик аломатлари: Қуддуснинг фатҳ этилиши (3 қисм).
Манбалар асосида
Баҳриддин ХУШБОҚОВ
таржимаси.
Беҳисоб пул ва бойликларни чекиш-ичиш, кайфу сафо учун сарф қилиш – Аллоҳга шукр қилишми?!
Ёшлик даврини зино ва ҳаром ишлар билан ўтказиш – Аллоҳга шукр қилишми?!
Телефон орқали ўзгаларга зарар етказиш, ҳар хил бўлмағур ишларда фойдаланиш – Аллоҳга шукр бўладими?!
Егуликларни чиқинди қутисига ташлаш, уволни билмаслик – Аллоҳга шукр қилишми?!
Закотни ўз вақтида адо этмаслик, садақадан тийилиш – Аллоҳга шукр қилиш деганими?!
Интернетда фойдасиз нарсалар учун вақт ажратиш, вақтни бекорга зое қилиш – Аллоҳнинг берган неъматларига шукр қилишми?!
Ахир Аллоҳ таоло бизларга шукр қилишни ва У Зотнинг фазлини эътироф қилишга буюрган-ку: «Бас, Мени ёд этингиз, (Мен ҳам) сизларни ёд этурман. Менга шукр қилингиз, ношукрчилик қилмангиз!»[1].
Қолаверса, Аллоҳ таоло шукр қилувчиларни азобламаслиги хабарини ҳам берган: «Агар шукр қилсангиз ва иймон келтирсангиз, Аллоҳ сизларни нега азобласин?! Аллоҳ шукрни қабул этгувчи ва билгувчи Зотдир»[2].
Шукр – Аллоҳ таоло ато этган неъматларнинг давомли бўлишининг гаровидир: «Яна Парвардигорингиз билдирган (бу сўзлар)ни эслангиз: “Қасамки, агар (берган неъматларимга) шукр қилсангиз, албатта, (уларни янада) зиёда қилурман. Борди-ю, ношукрчилик қилсангиз, албатта, азобим (ҳам) жуда қаттиқдир”»[3]. «...Агар шукр қилсангиз (ва иймон келтирсангиз) У Зот сизлар учун рози бўлур...»[4].
Бу дунёда борлигимизга шукр қилиш – ота-оналаримизга яхшилик қилишимиздадир. Зеро, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳнинг розилиги – ота-онанинг ризосидадир” [5], деганлар.
Қариндошчилик муносабатларини йўлга қўйиш, улар билан борди-келди қилиш, узилган ришталарни тиклаш ҳам Аллоҳ бизга қариндош, яқинлар бергани неъматининг шукридир. Набий алайҳиссалом бу борада: “Ризқида кенгчилик бўлиши, ажали ортга сурилиши кимни хурсанд қилса, қариндошчилик алоқаларини боғласин”, деганлар[6].
Садақа бериш – Аллоҳ бизни мол-дунё билан сийлагани учун шукр қилиш демакдир. Садақа Аллоҳ таолонинг ғазабини ўчиради. Набий алайҳиссалом: “Махфий қилинган садақа Яратганнинг ғазабини ўчиради. Қариндошчилик алоқаларини боғлаш умрни узайтиради. Яхшилик қилиш ёмон ўлим топишдан асрайди”, [7] деганлар.
Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.
[1] Бақара сураси, 152-оят.
[2] Нисо сураси, 147-оят.
[3] Иброҳим сураси, 7-оят.
[4] Зумар сураси, 7-оят.
[5] Ибн Ҳиббон ривояти.
[6] Имом Бухорий ривояти.
[7] Имом Табароний ривояти.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 