26 Июн, 2025, 1 Муҳаррам, 1447
26 Июн, 2025, 1 Муҳаррам, 1447
Авф ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Қиёмат аломатларини санаганларида: “...Чорва ўлати каби орангизда тарқаладиган ўлат”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).
Яъни орангизда бир касаллик тарқалади ва шу сабабли ўлим кўпаяди. Бу ҳодиса Умар розияллоҳу анҳу даврида Шомда тарқалган вабо деб таҳмин қилинади. Ушбу вабода Абу Убайда ва бошқа кўплаб саҳобалар вафот этишган.
Ибн Ҳажар Асқалоний раҳимаҳуллоҳ “Фатҳул борий” китобида бундай ёзади: “Айтишларича, қиёматнинг бу аломати Умар розияллоҳу анҳунинг ҳукмронлиги даврига тўғри келиб, у кўплаб одамларнинг ҳаётига зомин бўлган. Бу воқеа Қуддус фатҳидан сўнг бўлганди”.
Тарихчиларнинг ёзишича, ҳижрий 18 йилда Амавос ҳудудида вабо эпидемияси бошланиб, кейинчалик Шом ерларига тарқалиб кетган. Бу вабода кўп сонли саҳоба ва бошқа мусулмонлар вафот этди.
Ибн Касир раҳматуллоҳи алайҳнинг айтишича, қурбонлар сони 25 минг кишига етган. Ушбу вабо туфайли вафот этган машҳур саҳобалардан бири Абу Убайда Омир ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу эди.
Ҳозирги кунда инсониятга давоси маълум бўлмаган (масалан, одамнинг иммунитет танқислиги вируси (ОИВ) ва ҳ.к.) касалликлар турининг тобора кўпайиб бораётганига гувоҳ бўлмоқдамиз. Замонавий илм-фан ва цивилизация ривожланиши инсонларни бундай касалликлардан ҳимоя қила олмайди.
Бинобарин, фан-техника тараққиёти одамларни тақдирдан (қадар) қутқаради, деган ҳаёлларга берилмаслик лозим. Ҳар бир инсоннинг ўлими олдиндан белгилаб қўйилган, Аллоҳ унинг жонини бирор сабаб билан олади.
Бемор истеъмол қиладиган дорилар фақатгина ташқи сабаблардир. Аллоҳ таоло дори ичган ҳар кишига шифо беравермайди. Масалан, дорининг бош оғриғини йўқ қилиши бу унинг ички таъсири эмас, балки Аллоҳ таолонинг хоҳиш ва иродасига боғлиқдир.
Қиёмат кунининг кичик аломатлари (биринчиси);
Қиёматнинг кичик аломатлари: Пайғамбар алайҳиссаломнинг вафот этишлари (Иккинчи қисм);
Қиёматнинг кичик аломатлари: Қуддуснинг фатҳ этилиши (3 қисм).
Манбалар асосида
Баҳриддин ХУШБОҚОВ
таржимаси.
Муҳаррам ойи қандай ой?
Муҳаррам ойи – мусулмонлар тақвимининг биринчи ойидир. Бу ой Аллоҳ таоло уруш, қон тўкишни ҳаром қилган (Зулҳижжа, Зулқаъда, Муҳаррам, Ражаб) тўрт ойнинг бири бўлиб, унинг ўнинчи куни яъни, ашуро куни алоҳида фазилатларга эга.
Ашуро қандай кун?
Бу кун ҳақида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бу шундай яхши кундирки, бу кунда Аллоҳ Бани Исроилни душманларидан қутқарган. Шу боис Мусо алайҳиссалом бу кунда рўза тутган. Мен Мусога кўпроқ (яқин бўлишга) ҳақлироқман”, дедилар ва у кунда рўза тутиб, одамларни ҳам унинг рўзасини тутишга буюрдилар” (Имом Бухорий ривояти).
Ашуро куни рўза тутиш ўтган бир йиллик гуноҳларга каффорат бўлади.
Бу ҳақда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ашуро кунининг рўзаси – Аллоҳдан умид қиламанки – бир йил олдинги гуноҳларга каффорат бўлади”, деганлар (Имом Муслим ривояти).
Бу кун яқинларга кенгчилик қилиш, бир йиллик кенгчиликка сабаб бўлади.
Абу Саъд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким Ашуро куни аҳли аёлига кенглик яратса, Аллоҳ унга йил бўйи кенглик яратади”, дедилар (Имом Байҳақий ривояти).
Ашуро кунини Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қандай ўтказардилар?
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу кунни ўтказиб юбормаслик учун қаттиқ ҳаракат қилардилар, унинг савобига эришиш учун бу куннинг келишини интиқлик билан кутардилар. Бу ҳақда Ибн Аббос розияллоҳу анҳу айтадилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни Ашуро куни рўзасини Рамазон ойи рўзасини кутиб соғингандек, бошқа кун ва ой рўзасини кутганларини кўрмадим” (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти).
Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Ашуро куни рўзасини тутиб, одамларни ҳам бу куннинг рўзасини тутишга буюрганларида, саҳобалар: “Ё, Расулуллоҳ! Бу кун яҳудий ва насронийлар улуғлайдиган кун-ку!” дейишди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ хоҳласа келаси йил тўққизинчи куни ҳам тутамиз”, дедилар. Аммо, келаси йил келмасидан Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам вафот этдилар (Имом Муслим ривояти).
Аллоҳ таоло ушбу ойнинг фазилатларидан барча мўмин-мусулмонларни тўлиқ баҳраманд этсин. Ўзининг розилигини топадиган амалларда бардавом қилсин.
Даврон НУРМУҲАММАД
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 