Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
05 Июл, 2025   |   10 Муҳаррам, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:12
Қуёш
04:56
Пешин
12:33
Аср
17:42
Шом
20:03
Хуфтон
21:39
Bismillah
05 Июл, 2025, 10 Муҳаррам, 1447
Мақолалар

Набий ﷺнинг асло тарк этмаган суннатлари

10.04.2025   4782   5 min.
Набий ﷺнинг асло тарк этмаган суннатлари

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Мисвок қилиш оғизни покловчи сифатида ҳар бир ибодатимизда зарур ва муҳим воситадир. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам умматларига машаққат бўлишини мулоҳаза қилганлари сабабидангина уларга ҳар таҳоратда мисвок қилишни буюрмаганларининг ўзиёқ бу ишга қанчалар аҳамият берганларини кўрсатиб турибди. Сийрат китобларидан маълумки, жаноб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам вафотларига қадар мунтазам мисвок қилганлар.

Аммо ҳозирги пайтда мусулмонларимиз бу муҳим ишга эътиборсиз бўлиб қолишган. Айримлари мисвокни ёнда олиб юришса ҳам, таҳоратда уни тишга теккизиб қўйиш билан кифояланишади, тишлари сарғайганича қолаверади. Баъзилари эса тишларини замонавий воситалар билан ялтиратиб ювишади, мисвок қилиш ҳам бир ибодат, ибодат бўлганда ҳам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам таъкидлаган ибодат эканини унутиб қўйишади, Роббини рози қилишни ўйлашмайди. Кўплар мисвок тутиш тартибларини билишмайди. Унга чанг-ғубор тегмаслиги учун махсус ғилофда олиб юриш, ҳар гал мисвок қилишдан олдин ва кейин уни яхшилаб ювиш, тоза ҳолда сақлаш лозим бўлади.

Мисвок борасида юздан ортиқ ҳадислар ворид бўлган. Бундан ташқари саҳобийларнинг ҳам мисвокнинг фазилатлари, фойдалари ҳақидаги сўзлари кўп. Алий ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳу: «Оғизларингиз Қуръон йўлидир. Уни мисвок билан тозаланг», «Қуръон ўқиш, рўза тутиш ва мисвок ишлатиш хотирани кучайтиради», деганлар. Аббос ибн Абдулмутталиб розияллоҳу анҳу: «Нега сарғайган тишларингиз билан ҳузуримга кирасиз? Мисвок ишлатинг», деб айтганлар. Имом Авзоий: «Мисвок қўлламоқ таҳоратнинг ярмидир», деганлар.

Арок дарахти шохчаларидан тайёрланадиган мисвокнинг фойдалари, шифобахш хоссаларини қадимда яхши билишган. Ҳофиз Ибн Ҳожар розияллоҳу анҳу ҳамда Ибн Қоййум мисвокнинг ўттиздан ортиқ фойда ва хусусиятларини санаб ўтишган. Қуйида шулардан айримларини келтирамиз:

1. Мисвок Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг асло тарк этмаган суннатлари.

2. Аллоҳнинг розилигига эриштиради.

3. Оғиздаги бадбўйларни хушбўйлаштиради.

4. Тишларнинг чириши ва дарз кетишининг олдини олади.

5. Милкларни мустаҳкамлаб, қонаши ва йиринглашини йўқотади.

6. Оғиз сувини юмшатади, балғамни кўчиради, овозни тиниқлаштиради, нутқ талаффузини енгиллаштиради.

7. Ошқозон фаолиятини яхшилаб, овқат ҳазмига ёрдам беради.

8. Юрак, меъда, кўз асабларини мустаҳкамлайди.

9. Кўзни равшан, назарни ўткир қилади, кўз оғришини тўхтатади.

10. Уйқуни қочириб, юзни гўзаллаштиради, кексайишни кечиктиради.

11. Ўлимдан бошқа кўплаб хасталикларга даво бўлади.

12. Фаришталарни мамнун-хурсанд, шайтонни хафа қилади.

13. Ҳасанотларни кўпайтиради.

14. Хотирани кучайтиради, заковатни орттиради, зеҳнни очади.

15. Шаҳодат калимасини эслаттиради, ёдга туширади.

16. Жон беришни осонлаштиради.

17. Иймон билан кетишга сабаб бўлади.

Олимлар мисвок учун ишлатиладиган дарахт шохларини кимёвий таҳлилдан ўтказиб, ақл бовар қилмайдиган хоссалари ва афзалликларини аниқладилар ҳамда ҳадиси шарифнинг илмий мўъжизаларига яна бир карра тан беришга мажбур бўлдилар. Кузатиш ва тадқиқотлар натижасига кўра, мисвок инсон организмида қон қуюлишининг олдини олувчи ва турли бактерияларни йўқотувчи тоза ва хушбўй моддаларга бой экан. Илмий изланишларнинг хулосаси шу бўлдики, арок дарахтида мавжуд моддалар ҳозирги тиш тозалаш маъжун (паста)ларининг ҳаммасидан кўра тиш ва соғлиқ учун фойдалироқ экан. Аниқроғи, унинг таркибидаги фойдали моддалар ҳеч қайси тиш пастасида учрамайди. Замонавий тиббиёт илми хулосасига кўра, мисвокнинг қуйидаги фойдалари бугунга келиб аниқланди:

1. Таркибида фтор моддаси бўлган мисвок тишларнинг емирилиши (кариес) олдини олади.
2. Мисвок хлор моддасига эга бўлгани учун тишлардаги турли ранг, кир, доғларни кетказади.
3. Унинг таркибидаги силикат моддаси тишларни яхшигина оқартиради.
4. Мисвокдаги фосфор моддаси тишни чиритувчи бактериялардан ҳимоялайди.
5. Триметиламин ва дармондорилар милкларни ёрилишдан асрайди, жароҳатларни тузатади ва тишларнинг соғломлигини таъминлайди.
6. Энг асосийси сигарета ва нос чекишни ташловчиларга яхши ёрдам беради.

Мисвок ишлатишнинг афзал вақтлари:

– Таҳорат вақтида.

– Намоздан олдин.

– Қуръон қироатидан аввал.

– Овқатдан кейин ёки таом қолдиғи сабабли оғиз ҳиди ўзгарганда.

– Узоқ сукут ёки кўп гапиргандан сўнг.

– Уйқуга ётишдан олдин.

– Уйқудан уйғонган маҳал.

– Бирор манзилга кириш ёки аҳлига йўлиқишдан аввал.

– Ўлим талвасаси ва Парвардигор ҳузурига риҳлат қилаётган маҳалда.

Кўпчилигимизга жўн туюлган ва кўпда аҳамият берилмайдиган покизалик воситаси, тиш тозалаш воситаси бўлмиш мисвокнинг фойдалари, шифобахшлиги, хусусиятлари ҳақида ҳадис китобларида, илмий адабиётларда бундан ҳам кўп ва кенг маълумотлар берилган.

«Мўминнинг меърожи» китобидан

Мақолалар
Бошқа мақолалар

Бахтли инсоннинг 4 белгиси

02.07.2025   4402   3 min.
Бахтли инсоннинг 4 белгиси

Бир куни Фатҳ ибн Хоқон халифа Мутаваккилнинг ҳузурига кирди. Халифа жим ўтарар ва бир нарса ҳақида чуқур ўйларди. Фатҳ бу жимликни бузиб: “Нималар ҳақида ўйлаяпсиз, эй мўминлар амири?” – дея сўради. Халифа: “Мен ер юзида турмуши энг фаровон киши ким экан?” деб ўйлаётган эдим”, деди. Фатҳ бўлса: “Дунёда энг фаравон ҳаёт кечираётган киши сиз-да! Аллоҳга қасамки, у – сизсиз!” – деди. Халифа: “Йўқ! Мен эмас. Кенг ҳовлиси, солиҳа аёли, қобил фарзандлари ва етарли ризқи бўлган киши – ҳаёти энг фаравон одамдир”, деди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам: “Тўрт нарса бахтнинг белгисидир: солиҳа аёл, кенг турар-жой, солиҳ қўшни, яхши улов. Тўрт нарса эса бадбахтлик белгисидир – ёмон хотин, ёмон қўшни, чатоқ улов, тор хонадон”, деганлар.

Баъзилар бахтни машҳурликда, молу давлатга эга бўлишда деб биладилар. Бу дунёда Аллоҳнинг мухлис бандаларигина ҳис қиладиган саодат таъмини тотиш бахтига мушарраф бўлмаган ҳолда яшаб ўтадилар.

Орифлардан бири: “Подшоҳлар бизда қандайин бахт борлигини билганларида эди, унга етишиш учун бизга қарши қилич кўтариб жанг қилишарди”, дейди.

Ғалаба билан саодат орасида катта фарқ бор. Ғалаба бу – ўзингиз истаб турганнинг устидан зафар қозониш бўлса, ненинг устидан ғолиб бўлсангиз, у сизнинг хоҳишингизга мансуб бўлмоғи чин саодатдир.

Оскар Уайльд[1]нинг шундай гапи бор: “Бахт фақатгина унга бир нечта кишилар билан бирга етишсанг ҳақиқий бўлади. Оғриқ, азоб ҳам фақатгина бир ўзингнинг бошинг­га тушса аламли бўлади. Саодат – бошқа кишиларни бахтли қилишдир”. 

 Олмон физиги Макс Планк: “Саодатни муҳофаза қилиш учун уни бошқалар билан бўлишишинг керак”, деган.

 Ғарб мутафаккирларидан яна бири: “Тажрибамдан ўтган нарса шуки, энг буюк бахт – яхшиликни яширинча қилганимдан кейин кутилмаганда бу яхшилигим одамлар қулоғига етиб боришини кўришим”, деган эди.

 Инглиз ёзувчиси Уильям Сомерсет Моэм[2]: “Биз улға­йиб борарканмиз саодат – олишда деб ўйлардик, кейинчалик билдикки, бахт – беришда экан”, дейди.

 Бахт – бошқаларга тортиқ қилиш ва яхши ишларни амалга оширишда мужассам. Бахт бировдан нарса олиш ва ўзганинг қўлига қарашда эмас.


Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.


[1]  Тўлиқ исми: Оскар Фингал О’Флаэрти Уиллс Уайльд. 1854 йилда Дублин шаҳрида туғилган. Шоир, драматург, сценарист. 1900 йил 30 ноябрда 46 ёшида  Парижда вафот этган.
[2]  1874 йил 25 январда Францияда туғилган. 1965 йил16 декабрда  Ницца шаҳрида вафот этган. 1897 йилда чоп этилган  “Ламбетлик  Лиза” романи билан машҳур бўлган.