Бўрилар овга чиқишганида итга дуч келиб қолишди. Уни емоқчи бўлишди. Шунда ит: “Мени еманглар! Сизларни қўйларга бошлаб бораман”, деди. Шундай қилиб бўрилар итнинг сотқинлиги туфайли икки йилча подага қирон келтиришди. Охири чўпонлар қўйларни бошқа жойга кўчириб, сотқин итни боғлаб ташлаб кетишди.
Овга келган бўрилар ҳеч нарса тополмай, боғлиқ турган итни ейишди. Қоринлари тўйгач: “Ҳарҳолда бу бизга ишлаган эди, суякларини кўмайлик”, дея итнинг суякларини кўмишди. Қабрга бир белги қолдирмоқчи бўлишди. Лекин на дўстлик, на душманликни ифодаловчи бир белги қолдира олишмади. Бири:
– У дўстларимиздан эди, – деди. Бошқаси:
– У соҳибига сотқинлик қилган, бизга дўст бўлолмасди. Ахир шунинг учун ҳам уни еб қўйдик-ку, – деди.
– Унда душманимиз, дейлик.
– У бизга лойиқ душман ҳам эмасди. Чунки ўта қўрқоқ эди. Ҳатто итлик мавқеини ҳам сақлай олмаганди.
Бўрилар шундай дея итнинг қабридан ҳам нафратланишди ва устига ҳожат чиқариб кетишди.
Хулоса шуки, хоиндан ҳатто ҳайвонлар ҳам нафратланади. Энди инсоннинг хоинлиги қандай баҳоланишини тасаввур қилаверинг. Хоинлик – инсон ҳаётида энг оғир гуноҳлардан биридир. Хоинлик фақатгина молу дунёда эмас, балки сўзда, ваъдада, ишончда ҳам бўлади. Хиёнат инсоннинг қалбидаги тозаликни йўқотади, жамиятдаги ишончни издан чиқаради.
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: «Қиёмат куни Аллоҳ таоло ҳузурида энг ёмон инсон – ишонч қилиб бирор иш топширилган, аммо у хиёнат қилган кишидир» (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).
Ҳар бир мусулмон киши билиши керакки, хоинлик нафақат дунёда, балки охиратда ҳам оғир оқибатларга олиб келади. Шу боис, инсон оиласи, жамияти ва эътиқоди олдида доим ҳалол, садоқатли, ишончли бўлиши лозим.
Акбаршоҳ Расулов
Бирор киши билан тортишиб қолиб, у билан алоқани узиб юбормоқчи бўлсангиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг “У иккисининг энг яхшиси “Салом” билан гаплашишни бошлаб юборганидир”[1] деган сўзларини ёдга олинг.
Ҳусайн розияллоҳу анҳу билан у кишининг ота бир укаси Муҳаммад ибнул Ҳанафийнинг орасидаги муносабатларга дарс кетади. Бўлиб ўтган ишга икки кун ўтмай Ибнул Ҳанафий Ҳусайн розияллоҳу анҳуга мактуб юборади. Мактубда шундай деб ёзилган эди: “Бизнинг отамиз бир. Бу борада бирортамиз бошқамизга фахрланмаймиз. Аммо сизнинг онангиз Фотима розияллоҳу анҳодир, сизнинг онангиз қаёқда-ю, менинг онам қаёқда. Сизни Расулуллоҳнинг ўзлари катта қилган ва тарбиялаганлар, мен эса бундайин буюк мартабадан анча пастдаман. Ушбу мактубим сизга етиб бориши билан дарҳол мен томонга шошилинг ва орани ислоҳ қилинг. Чунки Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “У иккисининг энг яхшиси “Салом” билан гаплашишни бошлаб юборганидир”, деганлар. Сиз мендан яхшироқсиз. Айтадиган гапим шу”.
Биродарини устун қўйишнинг улкан кўринишига эътибор беринг. Ибнул Ҳанафийнинг Ҳусайн розияллоҳу анҳудан аввал бу савобга эришиши мумкин эди. Лекин у киши биродари Ҳусайн розияллоҳу анҳуни ўзидан устун кўрди. Ҳусайн розияллоҳу анҳунинг у кишидан кўра яхшироқ эканини эслатди, бу иши эса у зотнинг ўртани ислоҳ қилишга бўлган ғайрати ва ҳимматини қўзғаш учун эди. Чунки яхшилар доим яхшилик сари интиладилар.
Ваъда қилинган ажр жаннат бўлса, бошқаларни ўзидан устун қўйиш одамлар орасида жуда кам учрайди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг саҳобалари душманга қарши жанг бобида мусобақалашар эди, ҳатто ота-болалар ўртасида ҳам шу каби ҳолат кузатиларди. Масалан, ота-боланинг ҳар иккиси бирваракайига жангга бориш имкони бўлмаса қуръа ташлашарди, қуръа болага чиқса, отаси унга: “Мен чиқай, болам, сен қолавер, ахир отангман-ку. Мени ўзингдан устун қўй”, дер эди, бунга жавоб берар экан ўғилнинг кўзлари ёшга тўлиб: “Отажон, унинг мукофоти жаннат-да... Агарда жаннатдан бошқа нарса бўлганида ҳам, Худо ҳаққи, сизни ўтказиб юборардим”, дерди.
Шубҳасиз, сиз ҳам барча мусулмонларнинг жаннатга киришларини орзу қиласиз. Бироқ жаннат мусобақаси кучайиб кетганида, у фақатгина энг ғайратли ва унга энг иштиёқмандларгагина насиб этади. Одамларга яхшиликни илининг, фақат ўзингизни ўйлайверманг!
Шоир Абул Аъло Маъаррий бундай сатрларни ёзган экан:
Абадий қолмоқ имкони бўлса гар сўққабош ҳолим,
Боқий қолиш истагин суймадим ёлғиз ўзим.
Менга ҳам, еримга ҳам ёғмасин ёмғир,
Модомики қамраб олмас экан бутун қавмим.
Худбинлик (эгоизм) сизнинг устингиздан ҳукмронлик қилишига ҳеч ҳам имкон берманг! Доимо Аллоҳ таолодан барча мусулмонларга яхшилик ва хайр-барака сўраб дуо қилинг ва шу жумлаларни ҳам айтинг: “Эй Яратган Зот! Менинг дуоларим орасига барча мусулмонларни ҳам қўшиб қўй”.
Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.
[1] Имом Бухорий ривояти.