Ҳаётингиз давомида бирор кишига зулм қилманг!
Агар сиз ота бўлсангиз, фарзандларингизга зулм қилманг!
Борди-ю, сиз раҳбар бўлсангиз, қўл остингиздагиларга зулм қилманг!
Катта бўлсангиз, кичикларга зулм қилманг!
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мазлумнинг дуосидан огоҳ этиб, бундай деганлар: “Мазлумнинг дуосидан сақланинглар, гарчи у кофир бўлса ҳам. Чунки унинг дуоси тўсиқсиздир”[1].
Яна бошқа бир ҳадисда айтадилар: “Мусулмон мусулмонга биродардир. Унга зулм ҳам қилмайди ва (зулм қаршисида уни ) ташлаб кетмайди ҳам”[2].
Умар ибн Абдулазиз бир вакилига: “Агар қудратинг инсон зотига зулм қилишга ундаса, Аллоҳ таолонинг устингда соя солиб турган қудратини ёдга олгин”, дея мактуб ёзган эдилар.
Муовия розияллоҳу анҳу айтадилар: “Аллоҳдан ўзга мададкори бўлмаган кишига зулм қилишдан ҳаё қиламан”.
Нажоший айтади: “Салтанат куфр бирла яшамоғи мумкин, аммо унинг зулм билан боқий қолиши амримаҳол”.
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: «Мазлумнинг баддуосидан эҳтиёт бўлинг! Чунки унинг дуоси булутлар узра кўтарилади. Аллоҳ таоло: “Иззатим ва жалолим ҳаққи, бироздан кейин бўлса-да, сенга, албатта, нусрат бераман”[3], дейди».
Шоир айтади:
Зулм этма, бўлсанг-да олам аро зўр,
Разолат сўнгида надомат бисёр.
Сен уйқу бағрида ётганингда ҳур,
Мазлуминг қарғагай кўзлари бедор.
Абу Масъуд Бадрий розияллоҳу анҳу айтади: «Мен қулимни қамчи билан ураётган эдим. Ортимдан кимнингдир “Билгин, эй Абу Масъуд” деган овозини эшитдим. Аччиқланиб турганим учунми, бу гапни яхши англамадим. Менга яқинлашган пайтда қарасам, у Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам эканлар. У зот бундай дердилар: “Билгин, эй Абу Масъуд, билиб қўй, эй Абу Масъуд”. Мен қўлимдаги қамчини ташлаб юбордим. У зот: “Билгинки, сенинг мана бу қулга бўлган қудратингдан кўра, Аллоҳ таоло сенинг устингда қудратлироқдир”. Мен: “Энди ҳеч қачон қулларимни урмайман”, дедим. Ҳадиснинг бошқа ривоятида: “Ўгирилиб қарасам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам турган эканлар. Мен шу заҳоти: “Эй Аллоҳнинг Расули, у Аллоҳнинг йўлида озоддир”, дедим.
Шунда Набий алайҳиссалом: “Мабодо шундай қилмаганингда, сени дўзах ёндирарди”[4], дедилар.
Сиз ҳам қўл остингиздагиларни уришдан сақланинг ва яқинларингиздан бирор кишига зулм қилишдан эҳтиёт бўлинг.
Шоир айтади:
Кишига оғирдур ханжар тиғидан,
Олган жароҳати энг яқинидан.
Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.
[1] Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти.
[2] Имом Бухорий ривояти.
[3] Ибн Абу Хайсама ривояти.
[4] Имом Муслим ривояти.
"Келажак учун" истиқболли ташаббуслар форуми қизғин паллага кирди. Ўтган қисқа даврда kelajakuchun.gov.uz платформасига фуқаролардан 100 дан ортиқ таклифлар келиб тушди.
Улар орасида тадбиркорлик, рақамли технологиялар, энергетика, тиббиёт ва таълим, экология, сув хўжалиги, суд-ҳуқуқ соҳалари бўйича қизиқарли ғоялар бор.
Мисол учун, қашқадарёлик фуқаро А.Ж. "ақлли" ҳаво тозаловчи панель яратиш ва уни ҳаво сифати ёмонлашган шаҳарларда ўрнатиш таклифини юборган.
Навоийлик юртдошимиз Н.Ҳ. пахта ва ғалладан кам ҳосил берадиган ерларда тез ўсувчи ёғочбоп дарахт плантацияларини ташкил қилиш лойиҳасини илгари сурган. Унинг фикрича, бу орқали даромадни 5 баробаргача ошириш, томчилатиб суғориш орқали сув сарфини 5 баробарга камайтириш мумкин.
Бундай қизиқарли ғоя ва ташаббуслар кўп.
Эслатиб ўтамиз, форум Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025 йил 14 июлдаги "Ислоҳотларни амалга оширишда истиқболли ташаббусларни янада қўллаб-қувватлаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида"ги Фармонига мувофиқ ўтказилмоқда.
Яъни, барча жараёнлар ишончли ва тизимли ташкил этилган. Хусусан, One ID орқали рўйхатдан ўтишнинг аҳамияти шундаки, ташаббус эгасининг муаллифлик ҳуқуқи таъминланади.
Форумда ғолиб деб топилган лойиҳалар:
Ўзбекистон Республикаси Президентига тақдимот қилинади;
молиялаштирилади ва тижоратлаштирилади;
бутун республикада жорий қилинади.
Ташаббус муаллифлари:
ўз салоҳиятини юзага чиқариш имкониятига эга бўлади;
истиқболли кадрлар рўйхатига киритилади;
10 – 50 миллион сўм миқдорида пул мукофотлари билан тақдирланади.
Форумга ташаббуслар йўллаш давом этмоқда. Ҳеч бир фикр эътибордан четда қолмайди. Форумда қатнашинг. Батафсил kelajakuchun.gov.uz сайтида танишинг.