21 Август, 2025, 27 Сафар, 1447
21 Август, 2025, 27 Сафар, 1447
Шу йил 12-13 август кунлари Миср Араб Республикасининг Қоҳира шаҳрида "Сунъий интеллект асрида диний уламоларнинг ўрни" мавзусида конференция ўтказилмоқда.
Анжуман Мисрнинг Дарул-Ифто ташкилоти, Бутун дунё фатво идоралари ва институтлари Бош котибияти томонидан Президент Абдул Фаттоҳ ас-Сисий ҳомийлигида ташкил этилган.
Халқаро анжуманда дунёнинг 70 дан ортиқ давлатидан муфтийлар, вазирлар, уламолар ва ахборот технология мутахассислари қаторида Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг биринчи ўринбосари Ҳомиджон домла Ишматбеков ва Фатво маркази бош мутахассиси Абдуллатиф домла Турсунов иштирок этмоқда.
Жорий йилги 10-халқаро фатво конференциясини очиб берган Миср муфтийси доктор Назир Муҳаммад Айёд ҳазратлари йиғилганларга миннатдорлик билдириш баробарида мавзу бўйича нутқ сўзлади.
Анжуман давомида Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг биринчи ўринбосари Ҳомиджон домла Ишматбеков ҳам мавзу юзасидан чиқиш қилиш асносида мамлакатимиз аҳолисининг диний эҳтиёжларини таъминлаш борасида қилинаётган ишлар, хусусан, Фатво маркази фаолияти ҳақида маълумот бердилар.
Шунингдек, мамлакат вақфлар вазири доктор Усама Ал-Азҳарий, Жазоир Дин ишлари ва вақфлар вазири доктор Юсуф Белмаҳдий, Абу-Дабидаги Ислом ишлари ва вақфлар умумий бошқармаси раиси, доктор Умар Ал-Дерай, Ислом ҳамкорлик ташкилотининг Халқаро Ислом фиқҳи академияси бош котиби доктор Қутб Сано, Фаластин Бош судьяси ва Фаластин Президентининг Дин ишлари бўйича маслаҳатчиси доктор Маҳмуд Сидқий Ал-Ҳаббаш ва бошқалар сўзга чиқди.
Анжуманда нотиқлар рақамли трансформация ва сунъий интеллект даврида фатво бериш масаласи, шариат ва замон талаблари ўртасидаги мувозанатга эришиш йўллари тўғрисида маъруза қилиш баробарида мавзу юзасидан ўзларининг таклиф ва мулоҳазаларини билдирмоқда.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати
1 қисм / 2 қисм
Улар: “Хўп яхши. Демак, тўрт имомларнинг барчаси тўғри экан, бордию тўрт имомдан учтаси бир хил фикрда бўлишса-ю, лекин биттаси бошқа фикрда бўлса, улардан қайси бирига эргашамиз?” деб яна сўрадилар.
Мен: “Бир имомга”, деб жавоб бердим.
Улар: “Нима учун, ахир кўпчиликка эргашиш керак эмасми?”, дейишди.
Мен: “Аллоҳ таоло 124 минг пайғамбарларини юборди. Уларнинг ададини Аллоҳ таолонинг Ўзи билади. Биз барчаларига иймон келтирамиз.
Қуръони каримда Юсуф алайҳиссаломга акалари сажда қилганлари ҳақида оят келган. Уламолар ушбу оятнинг тафсирида: “Инсонларнинг бир-бирига ҳурмат маъносида сажда қилиши Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламгача ўтган барча пайғамбарлар даврида рухсат этилган”, дейдилар. Аммо Пайғамбаримиз алайҳиссалом бизни бундай қилишдан қайтарганлар. Лекин ўтган 123 минг 999 нафар пайғамбар бундан қайтаришмаган. Сиз ўтган пайғамбарларга эргашасизми ёки охирги замон пайғамбари Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламгами?” деб сўрадим.
Улар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга эргашамиз”, дедилар.
Мен: “Худди шунингдек биз ҳам бир имомга эргашамиз”, дедим.
Улар: “Ислом дини Макка, Мадинада нозил бўлганми ёки Куфадами?”, деб яна савол сўрадилар.
Мен: “Макка, Мадинада”, дедим.
Улар: “Унда Куфадаги Абу Ҳанифага эргашмасдан, Макка, Мадинадаги имомларга эргашимиз керак эмасми?” дедилар.
Мен: “Тўғри, Қуръони карим оятлари Макка ва Мадинада нозил бўлди. Лекин етти қорилардан бири Маккалик, бошқаси Мадиналик, яна бири Басралик бўлган. Сизлар ҳам куфалик Имом Осимнинг қироатига эргашасизларку. Нега унда Қуръон Макка, Мадинада нозил бўлган бўлса, куфалик қорининг қироатига эргашяпсизлар?” деб саволларига савол билан жавоб бердим.
Улар: “Чунки куфалик қорилар Қуръонни ўзлари ўйлаб топишмаган. Улар куфага Макка, Мадинадан борган кўплаб саҳобалардан таълим олишган. Саҳобалар уларга Қуръонни ўргатишган”, дедилар.
Мен: “Саҳобалар Куфага келишганида ибодатларни ҳам ўргатишганми? Хусусан, қандай намоз ўқишни ҳам кўрсатиб беришганми? Нима деб ўйлайсиз?” деб сўрадим.
Улар: “Ҳа, саҳобалар қандай намоз ўқишган бўлса, уни куфа аҳлига ҳам ўргатишган”, дейишди.
Мен: “Демак, саҳобалар Қуръондан таълим беришган экан, албатта намозни ҳам ўргатганлар. Демак, бир мазҳабга эргашсак саҳобага эргашаётган бўламиз. Саҳобалардан кўра Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга эргашишда ким гўзалроқ намуна бўлиши мумкин?” дедим.
Хулоса ўзингиздан.......
Даврон НУРМУҲАММАД
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 