Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
10 Июн, 2025   |   14 Зулҳижжа, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:05
Қуёш
04:50
Пешин
12:28
Аср
17:37
Шом
19:59
Хуфтон
21:36
Bismillah
10 Июн, 2025, 14 Зулҳижжа, 1446

Суннатнинг ишончлиги: унинг тарихий жиҳатлари (13-қисм)

02.09.2022   2603   4 min.
Суннатнинг ишончлиги: унинг тарихий жиҳатлари (13-қисм)

Айримлар суннатнинг ўтмишдан ишончлиги эканига шубҳа уйғотувчи фитна уруғларини тарқатишга интилади. Уларнинг фикрича Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак суннатлари қадимдан бугунгача барча замонлар ва халқлар учун аҳамиятга эга бўлсада, аммо ишончли ҳолда сақланиб қолмаган эмиш. Улар яна: "Қуръондан бошқа бирор ҳадис китоби ишончли тарзда сақланиб қолмаган. Турли тўпламларда бир-бирига зид ривоятлар бор. Қолаверса, улар ҳижрий III асрдан бошлаб ёзила бошлаган ва биз дастлабки уч аср давомида ёзилмаган хабарларга ишонмаймиз", дейишади.

Бу даъволарнинг барчаси асоссиздир. Келинг, уларни бирма-бир таҳлил қилиб чиқайлик.

Пайғамбарга итоат қилиш барча мусулмонлар учун фарз эканлигини тан олиб, суннатга қарши бўлганлар бир вақтнинг ўзида ҳадисларни ишончсиз деб эълон қиладилар.

Бу қандай мантиқсизлик?! Аллоҳ бизга Пайғамбарга эргашишни буюрган, лекин амалда бунинг учун ҳеч қандай шароит яратмаганми?

Аллоҳ таоло бизга тоқатимиздан ташқари бирор нарсани бажаришга амр қилганми? Жавоби аниқ – йўқ.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай марҳамат қилган:

﴿لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا

“Аллоҳ ҳеч бир жонни тоқатидан ташқари нарсага таклиф қилмас” (Бақара сураси, 286-оят).

Аллоҳ таоло асли бўлмаган ёки нима эканлиги тушунарсиз бўлган бир ишни қилишга буюришини тасаввур қилиб бўлмайди. Агар Аллоҳ бизга Пайғамбар суннатига амал қилишни буюрган бўлса, демак, суннат ишончсиз эмас ва Аллоҳ уни биз учун ишончли ҳолда сақлаган.

Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади:

﴿إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ﴾

“Албатта, зикрни Биз нозил қилдик ва албатта, уни Биз муҳофаза қилурмиз” (Ҳижр сураси, 9-оят).

Аллоҳ таоло бу оятда Қуръонни сақлашга ваъда бермоқда. Бундан Қуръон бирор ўзгартиришсиз, бузилмаган ҳолда авлоддан-авлодга асл ҳолатда сақланиб қолиши маълум бўлади.

Энди ўзимизга-ўзимиз “Бу илоҳий сақлаш фақатгина Қуръон оятлари билан чегараланганми ёки айни вақтда унинг ҳақиқий маъноларига ҳам тегишлими?” деган саволни берайлик.

Агар юқорида исботлангани каби Қуръонни тўғри тушуниш учун Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг шарҳлари зарур бўлса, унда бу шарҳлар ҳам сақланмасдан фақат Қуръон лафзларининг ўзи сақланса мақсадга қанчалик хизмат қила олади?

Қуръони каримда бундай марҳамат қилинади:

﴿بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ﴾

“Ва сенга одамларга нозил қилинган нарсани ўзларига баён қилиб беришинг учун зикрни нозил қилдик. Шоядки, тафаккур қилсалар” (Наҳл сураси, 44-оят).

Инсонлар Қуръони карим оятларидан фақатгина Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг шарҳлашларидан фойдалана оладилар. Шунинг учун ҳам, Аллоҳ таоло Қуръонни ўзгаришсиз қолдирган, уни Пайғамбаримиз томонидан нотўғри шарҳлаш ва изоҳлашга йўл қўймаган. Расулуллоҳнинг шарҳлашлари ҳам илоҳий ҳимояда ва уни ҳеч ким ўзгартира олмайди.

Шунинг учун, агар кимдир Пайғамбар томонидан Қуръони каримни шарҳлаш зарурлигини тан олса, аммо бу шарҳлашлар бугунги кунда мавжуд эмас деб айтса мантиқсизликдир. Яна бу илоҳий ҳикматнинг инкор қилишга тенг бўлади. Агар Яратувчи суннатни зарур деган бўлса, У унинг сақланишини ҳам таъминлайди.

Шунинг учун, илоҳий қонунни тўғри тушуниш учун зарур бўлган Пайғамбаримизнинг суннатлари доимо ўзгаришсиз қолади. Суннатнинг саҳиҳлиги ҳақидаги барча эътирозларни фақат шу сабаб билан рад этиш мумкин.

Шунга қарамай, умматнинг Пайғамбаримиз суннатини сақлаб қолиш учун кўрган чоралари ҳақида қисқача маълумот беришни лозим деб биламиз.

Бу ерда келтирадиган маълумотларимиз кенг қамровли эмас. Ягона мақсад – баъзи асосий далилларни ажратиб кўрсатиш, уларнинг объектив таҳлили орқали суннатнинг ҳақиқийлиги тўғрисида хулоса чиқариш имконини бериш.

 

Муфтий Муҳаммад Тақий Усмоний ҳафизаҳуллоҳнинг

"Ислом шариатида суннатнинг ўрни" китобидан

Таржимон: Даврон НУРМУҲАММАД

 

1-қисм2-қисм3-қисм4-қисм, 5-қисм, 6-қисм, 7-қисм8-қисм9-қисм10-қисм11-қисм, 12-қисм, Давоми бор...

Мақолалар
Бошқа мақолалар
Янгиликлар

Ўзбекистонлик ҳожилар халқимизни дуо қилмоқда

02.06.2025   7849   2 min.
Ўзбекистонлик ҳожилар халқимизни дуо қилмоқда

 
 

Президент Шавкат Мирзиёев 31 май куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий шайх Нуриддин Холиқназар билан телефон орқали мулоқот қилди. 


Ҳозирги муборак кунларда азиз юртдошларимиз Ҳаж зиёрати учун Маккаи мукаррамада бўлиб туришибди. Давлатимиз раҳбари улар учун яратилган шароитлар, нуронийларнинг саломатлиги ва кайфияти ҳақида сўради.


Муфтий ҳазратлари Ҳаж амалларини сидқидилдан, мукаммал адо этиш учун барча ташкилий чоралар кўрилганини таъкидлади.


Айни пайтда 15 минг нафар ҳожиларимизнинг барчаси Саудия Арабистонига етиб борган. Уларга 300 дан ошиқ гуруҳ раҳбари, 50 нафар олий тоифали шифокор, 10 дан зиёд ошпазлар ва бошқа мутахассислар ҳамроҳлик қилмоқда.


Бу йил, Ўзбекистон томонининг талабига мувофиқ, Арафот ҳудудидаги чодирлар ёпиқ тарзда барпо этилди. Уларнинг атрофи иссиқ ўтказмайдиган панеллар билан ўралган, совутиш тизими ўрнатилган, гилам ва тўшаклар солинган. Бу ҳозирги ёз кунларида зиёратчиларга қўшимча қулайлик яратади.  


Бир сўз билан айтганда, бу йилги ҳаж мавсумига янада юқори даражада тайёргарлик кўрилиб, барча зарур шароитлар ҳозирланди. Бундан қалбида шукроналик ҳисси жўшган юртдошларимиз муқаддас жойларда туриб, Яратгандан мамлакатимиз тинчлиги, халқимиз фаровонлигини сўраб дуолар қилмоқда.


Муфтий Нуриддин Холиқназар Президентимизга улуғ ибодат файзи билан юрган ҳожиларимизнинг саломи ва дуоларини етказди. Давлатимиз раҳбари барча зиёратчиларга салом йўллаб, юртимизга соғ-омон келишларини тилади. 


Суҳбат самимий ва кўтаринки руҳда ўтди. Муҳтарам ҳожилар Ўзбекистонга қайтгач, маҳаллаларда ижтимоий муҳитини мустаҳкамлаш, эҳтиёжманд инсонларга кўмак бериш, ёшларни илм-маърифатга тарғиб этишда намуна кўрсатишларига умид билдирилди. 

President.uz

 

 


 

Дунё янгиликлари