Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
10 Июл, 2025   |   15 Муҳаррам, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:17
Қуёш
04:59
Пешин
12:33
Аср
17:41
Шом
20:02
Хуфтон
21:36
Bismillah
10 Июл, 2025, 15 Муҳаррам, 1447

Ваҳий фариштаси

27.06.2022   1652   3 min.
Ваҳий фариштаси
 
 

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳадиси шарифларида Қуръони карим оятларини тафсир қилиб берганлар. Шунга кўра, муҳаддислар асарларига “Тафсир китоби” номли алоҳида бўлим киритиб, унда оятлар тафсирига оид ҳадисларни келтиришган.

“Саҳиҳи Бухорий” ва “Саҳиҳи Муслим”да “Китаб ат-Тафсир”, яъни “Тафсир китоби” номли бўлим бор. “Сунати Термизий”да ва Имом Насоийнинг “Сунани Кубро”сида “Китабут тафсир” номи билан тафсирга оид ҳадисларни келтирган.

Ҳадис асарларидаги тафсир китоби боб­лари оятлар номи билан номланган. Ушбу бобларда шу оятга боғлиқ ҳадислар нақл қилинган. “Тафсир китоби”да келган ҳадиси шарифларда сураларнинг барча оятлари тафсири баён қилинмаган, балки баъзи оятлар тафсири келтирилган.

Бунга қуйидаги ҳадисларни мисол қилиб келтириш мумкин.

“Саҳиҳи Бухорий”нинг “Тафсир китоби”да Кавсар сураси бобида: «Анас розийаллоҳу анҳудан ривоят қилинади. У киши айтди: “Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам осмонга кўтарилган пайтлари бундай деганлар: “Бир анҳор олдидан ўтдим. Икки қирғоқи ғовак дурдан чодирлар. “Бу нима, эй Жаброил?” дедим”. У: “Бу Кавсар”, деди»1, деган ҳадис келтирилган.

Кейинги ҳадисда бундай дейилган: «Абу Убайдадан ривоят қилинади. Ойша розийаллоҳу анҳодан Аллоҳ таолонинг “Биз сенга Кавсарни ато этдик”2, деган сўзи ҳақида сўрадим. У: “Бу Набийингиз соллаллоҳу алайҳи ва салламга берилган анҳор бўлиб, унинг икки қирғоғи ғовак дур­дир. Идишлари юлдузлар ададичадир”, деди»3.

“Саҳиҳи Муслим”нинг “Тафсир китоби”да келтирилади: «Ойша розийаллоҳу анҳодан Аллоҳ таолонинг: “Ким камбағал бўлса, тўғрилик билан есин”4 сўзи ҳақида бундай ривоят қилинади: “Бу оят етимнинг молини тасарруф қилиб турувчи ва уни яхши сақловчи валий, агар муҳтож бўлса, ундан еявериши ҳақида нозил бўлган”»5.

Шунингдек, “Сунани Термизий”нинг “Қуръон тафсири китоби”даги “Фажр сураси боби”да ушбу ҳадис келтирилган: «Имрон ибн Ҳусойн розийаллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам “шафъ” ва “ватр” ҳақида сўралдилар. У зот: “Унинг баъзиси жуфт ва баъзиси тоқ бўлган намоздир”, дедилар».

Ҳадис асарларининг “Тафсир китоби”да сура ва оятларнинг нозил бўлиши ҳақидаги ҳадислар келтирилган. Бунга ушбу ҳадисни мисол қилиш мумкин: «Абу Исҳоқдан ривоят қилинади. У киши айтади: “Мен Баро розийаллоҳу анҳудан бундай деяётганларини эшитдим: “Ансорлар ҳаж қилиб қайтиб келишса, уйларига фақат орқа томонидан киришарди. Ансорлардан бўлган бир киши (ҳаждан) келиб, уйининг эшигидан кирган эди, мана шу нарса борасида унга (ҳар хил гаплар) айтилди. Шунда: “Яхшилик уйларнинг орқасидан киришингизда эмас...”6 ояти нозил бўлди»7.

Шунингдек, ҳадис асарларидаги “Тафсир китоби”да носих ва мансух оятлар, аввалги ва охирги нозил бўлган оятлар, қироатлар ва бундан бошқа маъноларга далолат қиладиган оятлар ҳақидаги ҳадислар кел­тирилган. .

Шокиржон МАДАМИНОВ,

ЎХИА 2-босқич магистранти

Мақолалар
Бошқа мақолалар

Индонезия ОАВ Ўзбекистон олимларининг Жакартага илмий сафарини ёритди

09.07.2025   1821   4 min.
Индонезия ОАВ Ўзбекистон олимларининг Жакартага илмий сафарини ёритди

Ўзбекистон Дин ишлари қўмитаси, Мусулмонлар идораси, Имом Бухорий, Имом Мотурудий, Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот марказлари ҳамда Ўзбекистон халқаро исломшунослик академияси масъул ходимларидан иборат илмий гуруҳнинг Индонезияга ташрифи ушбу мамлакатнинг етакчи босма ва электрон нашрлари томонидан кенг ёритилди, деб хабар қилмоқда "Дунё" АА мухбири.

 

 

Жумладан, Индонезиянинг "CNN Indonesia" ахборот агентлиги "Ўзбекистон делегацияси Индонезияга ташриф буюрди" сарлавҳали мақолани эълон қилди. Унда Шариф Ҳидоятулла номидаги Жакарта давлат ислом университетида "Мовароуннаҳрдан Жануби-Шарқий Осиёга: ҳадис илмлари ва интеллектуал алоқалар" мавзусида илмий-амалий конференция бўлиб ўтгани ва мазкур анжуманда Ўзбекистондан етакчи олимлар иштирок этгани маълум қилинган.

 

"Тадбир илмий мулоқот шаклида ташкил этилган бўлиб, унинг доирасида Имом Бухорий меросини ўрганиш, Мавароуннаҳр уламоларининг Индонезия оролларида ислом динини тарқатишда тутган ўрни, ҳадисшунослик йўналишида ҳамкорликни ривожлантириш каби масалалар муҳокама қилинди", – деб ёзган ахборот агентлиги.

 

Ўзбекистон делегациясининг ташрифи доирасида бўлиб ўтган қатор тадбирлар икки мамлакат ўртасида исломий маърифат, таълим, диний бағрикенглик ва тарихий меросни асраб-авайлаш соҳаларида алоқаларни янада мустаҳкамлаши таъкидланган.

 

Мақолада хабар қилинишича Ўзбекистон илмий-маърифий доиралари вакиллари Индонезия халқ манфаатлари ва ҳуқуқларини ҳимоя қилиш вазири Мухаймин Искандар, экология вазири ўринбосари Диас Хендраприоно, Уламолар Кенгаши ва "Наҳдатул уламо" ташкилоти раҳбарияти билан учрашувлар ўтказди.

"Businessreview" веб-сайти "Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази ва Шариф Ҳидоятулла номидаги Жакарта давлат ислом университети ҳамкорлиги диний мўътадиллик ва ислом таълими тизимини мустаҳкамлайди" сарлавҳали мақолани эълон қилди.

 

 Нашрда Имом Бухорий халқаро илмий тадқиқот маркази ва Шариф Ҳидоятулла номидаги Жакарта давлат ислом университети ҳамкорлигида Индонезия пойтахтида илмий-амалий конференция ташкил этилгани қайд этилган.

 

 Материалда ёзилишича, анжуманда Мавороуннаҳр тарихи, Имом Бухорий мероси, Марказий Осиё уламоларининг Индонезияда ислом таълимотини тарқатишда тутган ўрни каби мавзулар муҳокама қилинди.

 

Ушбу мамлакатдаги "Aspirasi Nusantara" электрон нашри Имом Мотуридий халқаро илмий тадқиқот маркази директори ўринбосари "Наҳдлатул уламо" ташкилоти фаолияти билан танишгани ҳақида ёзди. Маълум қилинишича, шу йил 2 июль куни Ўзбекистон Дин ишлари қўмитаси раисининг биринчи ўринбосари Даврон Махсудов ҳамда Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот маркази директори ўринбосари Шаҳзод Исломов Индонезиядаги энг йирик ташкилот "Наҳдлатул уламо" раҳбарияти билан учрашди.

 

"Наҳдлатул уламо" ташкилоти қошидаги Илмий марказ раҳбари Абшор Абдулло Имом Мотуридий таълимоти сунний калом илмида мўътадил, ақл ва мантиққа таянадиган йўналиш эканини қайд этди" – деб ёзган электрон нашр.

 

Томонлар таълим соҳасида алоқаларни кенгайтириш, талабалар алмашувини амалга ошириш ва зиёрат туризми йўналишида дастурлар ишлаб чиқиш каби мавзуларда фикр алмашдилар.

 

Индонезиянинг "Jakarta Merdeka" онлайн портали эса "Богор Ботаника боғида дўстлик дарахти экилди" сарлавҳали мақолани эълон қилинди. Унда Ўзбекистон делегацияси аъзолари Богор шаҳридаги Индонезия Миллий Ботаника боғида дарахт экиш маросимида иштирок этгани ва Индонезия экология вазири ўринбосари билан учрашув ўтказгани маълум қилинган.

 

 "Вазир ўринбосари Диас Хендраприоно Имом Бухорий тўплаган ҳадислар орасида табиатни асрашга оид насиҳат ва тавсиялар кўп эканини таъкидлади. Бу эса ислом таълимотида экологик билим ва онг асосий ўрин тутишининг яққол далилидир", – деб ёзилган "Jakarta Merdeka" мақоласида. 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Матбуот хизмати