20 Июл, 2025, 25 Муҳаррам, 1447
20 Июл, 2025, 25 Муҳаррам, 1447
Ҳикмат инсон ҳаётини тартибга солишга, сокин, сермазмун ва сермаҳсул эишга, хато-камчиликлардан, тойилишлардан холи этишига хизмат қиладиган юксак билимдир. Ҳикмат инсоннинг ақлини чархлайди, аковатини оширади. Ҳикмат билан иш тутиш инсоннинг оиладаги, жамиятдаги, ҳатто ўз наздидаги мартабасини кўтаради. Ҳикмат кишига ҳаёт тажрибасини тайёр хулосасини тақдим қилади.
Бир ҳакимдан : “Инсон бир неча юз йил умр кўриши мумкинми?” деб сўрашибди. У: “Ҳа”, деб жавоб берибди. “қандай қилиб?” дейишибди. Шунда ҳаким : “Китоб ўқиб. Чунки китоб бир инсоннинг бир неча йил, балки бир умрлик тажриба ва билимларининг хулосаси ўлароқ дунёга келади. Уни ўқиган киши ўшанча умр кўрган ҳисобланади”, деб айтган экан.
Инсонга ана шундай асрларга татигулик умр бахш этадиган китоблар ичида энг қимматлиси, шубҳасиз, ваъзу –ҳикматга доир асарлардир. Бинобарин, ҳикматларни ўзига сингдира билган одам минг йиллаб умр кўргандек тажрибага эга бўлади. Чунки айрим ҳикматлар бутун бир инсон умрининг хулосаси ўлароқ дунёга келган. Ана шундай ҳикматларни ўрганган киши ўша ҳикматларни айтган инсонларнинг умрича ҳаёт кечиргандек бўлади.
Ислом уммати ҳикматларни ўрганишга, уни ҳаётга татбиқ этишга, уни ҳаётда акс эттиришга, ҳар бир иш ортидаги ҳикматларни очиб беришга қадимдан интилиб келган. Жумладан, бизнинг улуғ аждодларимиз ҳам ҳақиқий ҳикматпарвар, ҳикматга шайдо инсонлар бўлишган. Шунинг учун ҳам улуғ бобокалонларимизнинг илмий меъросларида дунёдаги энг гўзал ҳикматлар акс этган.
Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилади:
يؤتي الحكمة من يشاء و من يؤت الحكمة فقد اوتي خيرا كثيرا
“У Ўзи истаган кишиларга ҳикмат (фойдали билим) беради. Кимга ҳикмат берилган бўлса, бас, муҳаққақки, унга кўп яхшилик берилибди.” (Бақара сураси, 269 – оят)
و قال صلئ الله عليه وسلم:
لا حسد الا في اثنتين رخل اتاه الله ما لا فسلطه علي هلكته في الخير و رجل اتاه الله الحكمة فهو يقضي بها و يعلمها الناس
Росулуллоҳ с.а.в айтадилар:
“Ҳасад қилиш мумкин эмас, фақат икки кишига нисбатан ҳасад(ҳавас) бундан мустасно:Аллоҳ таоло мол берган ва уни яхшиликка сарфлашга муваффақ қилиб қўйилган киши; Аллоҳ таоло ҳикмат берган, шу ҳикмат билан ҳукм юритадиган ва шу ҳикматни одамларга ўргатадиган киши”.
Луқмони Ҳакимдан нақл қилинишича, унинг ҳовлиси эшигига шундай деб битилган экан: ”Бизнинг ҳикматимиздан ўзини таниган, нафсини ўз ҳаддида тўхтатган ва бошига тушган ишлар тадбирини инсоф билан амалга ошира оладиган инсонгина фойдалана олади. Кимда шу сифатлар бўлса, кирсин, йўқса, то шуларни ҳосил қилгунча қайтиб кетаверсин”.
Аллоҳ таоло ҳикматни, ҳикматли бандаларини шундай севар экан қандай қилиб Ўзининг сўнгги ва охирзамон пайғамбарига юборган Буюк Каломи Қуръони Каримни ҳикмат ила юбормасин?!
Аллоҳ таоло Ўз Каломини буюк ҳикматлар ила юборди. Қуръони Каримни ўқиганингиз сари, маъноларини англаганингиз сари янада чуқур маънолар келиб чиқаверади. Қуръони Каримни ҳар қандай соҳа вакили у хоҳ тиббиёт ходими бўлсин, хоҳ кимёгар, ёҳуд адабиётшунос унинг мўжизавийлиги, балоғати ва фасоҳати-ю, улкан ҳикматларига дуч келади. Мана неча асрлар давомида Қуръони Каримда келган оятларнинг маънолари устида ишлаб, уларни мағзини чақишга уринган сари фанга, инсониятга номаълум бўлган қанчадан – қанча илмлар ошкор бўлиб бормоқда. Ҳа, азизлар Қуръони Карим ана шундай улуғ ва мўжиза ўлароқ биз инсониятга юборилган Китобки, қиёматга қадар инсоният унинг маънолари устида илмий изланишлар олиб бораверади, изланишлар кўпайгани сари Қуръоннинг нақадар Буюк Қудрат ва Ҳикмат эгаси томонидан юборилганига ақллар ишонаверади. Аллоҳ таоло Қуръонни ўзгача услублар ила безади, бу услублар Қуръоннинг балоғати-ю, фасоҳатига янада кўрк бағишлади, уни ҳикматлар билан янада бойитди. Инсоният ҳар қанча уринмасин Қуръони Карим оятларига ўхшаш бир оят ҳам келтира олишдан ожизлигича қолаверади.
ТИИ 403 – гуруҳ талабаси Ўринова Лутфия
Дўстона ва самимий руҳда ўтган учрашувда Марказ раҳбари Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан юртимизда бунёд этилаётган Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази ҳақида жумладан, Марказ доирасида амалга оширилаётган тадбирлар, барча илмий ва ташкилий ишлар ҳақида маълумот берди.
– Ўзбекистон Ислом илми, фиқҳ ва ҳадис соҳасида юксак меросга эга. Бу заминда машҳур уламолар, буюк фақиҳлар, муҳаддислар, мутафаккирлар ва санъатшунослар етишиб чиққан, – деди Ислом уюшмаси бош котиби. – Ушбу мероснинг Ислом оламидаги аҳамияти ва долзарблигини кўрсатишда Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази муҳим ўрин тутади. Бу юртнинг таниқли ва машҳур алломалари туфайли Ислом цивилизациясининг асл моҳияти хусусан, инсонпарварлик ва бағрикенглик қадриятлари бугунги кунга қадар сақланиб қолган. Мазкур мегалойиҳа бу бой меросни жаҳон ҳамжамиятига танитишда асосий аҳамиятга эга. Биз Бутунжаҳон Ислом уюшмаси номидан ушбу саъй-ҳаракатларни тўлиқ қўллаб-қувватлаймиз. Ўзбекистон Президентининг маданият ва маърифатга қаратган эътибори барча мусулмон мамлакатлар учун намуна бўлади. Марказ билан ҳамкорлик қилишдан бениҳоят мамнунмиз! – дея таъкидлади Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса.
Учрашув давомида Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса Ўзбекистонда олиб борилаётган ислоҳотлар хусусан, Ислом цивилизацияси марказининг барча тадбирлари, режалаштирилган турли анжуманларга қизиқиш билдириб, бу борада олиб борилаётган ишларни юксак баҳолади ва мамнуният билан эътироф этди. Ислом цивилизацияси марказининг очилиш маросими қанчалик аҳамиятли эканлигига эса алоҳида тўхталди. Шу ўринда Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблеясининг 72-сессиясида сўзлаган нутқидан қуйидаги иқтибосларни келтирди: “Биз бутун жаҳон жамоатчилигига ислом динининг асл инсонпарварлик моҳиятини етказишни энг муҳим вазифа, деб ҳисоблаймиз. Биз муқаддас динимизни азалий қадриятларимиз мужассамининг ифодаси сифатида беҳад қадрлаймиз. Ислом дини бизни эзгулик ва тинчликка, асл инсоний фазилатларни асраб-авайлашга даъват этади. Ислом цивилизацияси марказининг фаолияти ҳам шу мақсадга хизмат қилади”. Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса Ўзбекистон Президенти томонидан БМТ минбаридан туриб илгари сурилган мазкур улкан ташаббус Бутунжаҳон Ислом уюшмаси номидан қўллаб-қувватлашини таъкидлаб ўтди.
Ислом цивилизацияси маркази раҳбари Ўзбекистон Президенти ташаббуси билан Марказ таркибида Араб-ислом хаттотлик мактабини очиш йўлга қўйилганини маълум қилди. Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса ушбу лойиҳани тўла-тўкис қўллаб-қувватлади:
– Янги Ўзбекистон лойиҳаси бўлмиш бу хаттотлик мактаби орқали Қуръони каримнинг ҳар бир сурасини махсус араб хатида, безаклар билан бойитилган тарзда қўлда кўчириш мақсадга мувофиқ, – дея таклиф қилди Бош котиб, – Ўзбекистондаги бўлажак Араб-ислом хаттотлик мактаби фаолиятини йўлга қўйишда, шунингдек, жаҳон миқёсида машҳур бўлган катта тажрибага эга хаттотларни ушбу марказга жалб этиш, хаттотларнинг иш фаолияти самарали бўлиши учун уларни рағбатлантириш ва умуман мактаб фаолиятини ривожлантиришда астойдил ҳамкорлик қилишга тайёрмиз.
Делегация аъзолари Макка шаҳрида жойлашган Ҳиро маданият даҳаси, Ваҳий музейи, “Бурж ас-саъа” минорасида жойлашган шу номдаги музей, Каъба кисваси учун қирол Абдулазиз мажмуаси ва Мадина шаҳридаги “Бўстон” музейи, Пайғамбаримиз (с.а.в) сийратлари ва Ислом цивилизацияси музейи, Жидда шаҳридаги Ислом санъати музейи ва кутубхонасига ташриф буюрди ва ҳамкорлик бўйича музокаралар олиб борди.
Бундан ташқари, Ислом цивилизацияси маркази делегацияси аъзолари музей ва кутубхоналарга қилган ташрифлари жараёнида Пайғамбаримизнинг фаолият ва турмуш тарзларини ифодаловчи видеолавҳалар Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказига тақдим этилиши масаласини ҳам кўриб чиқишди.
Шунингдек, учрашувда Ўзбекистон Президенти ташаббуси билан Самарқандда янгидан бунёд этилаётган Имом Бухорий мажмуаси зиёратчилари учун қулай шарт-шароитлар яратиш масаласида ҳам фикр алмашилди. Бу борада Саудия Арабистони тажрибасидан фойдаланиш мақсадида Бутунжаҳон Ислом уюшмаси Тадбирлар ва конференциялар бўлими бошлиғи Шокир Салоҳ ал-Адваний билан мулоқот ўтказилди. Мулоқот давомида Ислом уюшмаси вакили бу масалада Саудия Арабистонининг етакчи ташкилотларидан бири “Илм” компанияси кўмак беришини билдирди. Кейинги муҳокамалар видеоконференция шаклида давом эттирилишига келишиб олинди.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 