Аллоҳ таоло инсонни Ўзининг ердаги халифаси бўлишини ирода қилдиб, уни барча маҳлуқотлардан устун қилиб яратди. Унга ақл, имону-эътиқод ато этиб, ўзаро ҳамжиҳатлик, меҳр-шафқат, мурувват ва салоҳият каби сифатлар билан зийнатлади.
Мусулмон одам ҳар-қандай зулм, фитна-фасод, бировни молини ноҳақ йўл билан ейиш ва жонига қасд қилиш каби ботил ишлардан тийилиши лозим. Муқаддас динимиз таълимотининг асоси бўлмиш Қуръони карим ва ҳадиси шарифларнинг аксарида инсоний фазилатларни улуғлашга ва унга амал қилишга чақирилади. Шайтон йўлидан қайтарилади. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади: «Эй одамлар! Ер юзидаги нарсалардан ҳалол-покларини енглар ва шайтон изидан эргашманглар, чунки у сизларга очиқ душмандир. Албатта, у сизларни ёмон ва фаҳш ишларга ҳамда Аллоҳга қарши билмаган нарсангизни гапиришингизга буюради» (Бақара, 167, 168).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадисларида ҳам зулм, зўравонлик ва адоват катта гуноҳ экани таъкидланиб, шундай марҳамат қиладилар: "Эй одамлар, Аллоҳдан қўрқинглар! Аллоҳга қасамки, қайси бир мўмин бошқа бир одамга зулм қилса, қиёмат куни Аллоҳ таоло мазлумга ундан қасос олиб берур". Бошқа ҳадисда эса Расулуллоҳ саллолоҳу алайҳи васаллам: "Биродарингизга ҳоҳ у золим бўлсин, ҳоҳ мазлум бўлсин, ёрдам беринг, дедилар, дедилар. Шунда (саҳобалар): "Мазлумга-ку ёрдам берамиз, золимга ёрдам беришлик қандай бўлади?", деб сўрашганида У зот саллолоҳу алаҳи васаллам: "Уни зулм қилишдан тўхтатиб қолсангиз, шу унга қилган ёрдамингиз бўлади", деб жавоб бердилар.
Демак, юқоридаги таълимотлардан шу нарса маълум бўладики, ўзини мусулмон деб санаган ҳар-бир инсон, ўзгаларга ёмонлик қилишдан, зулму-тажовузкорликдан тийилишга ундайди. Айниқса бугунги кундаги зулмнинг бир кўриниши бўлмиш ижтимоий тармоқлар орқали содир этилаётган ўзгаларнинг шаъни, ор-номуси, иффатига нибатан тажаввуз, ҳақорат ва таҳдид қилишдан тийилиши лозим. Акс ҳолда, қиёмат кунида Роббисининг ҳузурида қилган ҳар-бир зулми учун жавобгар бўлади.
Муҳаммадхонов Муталлибхон
Поп туман "Чинор" жоме масжиди имом-хатиби
Савол: Умрага борган киши, етти марта тавофни қилиб бўлгач, толиқиб қолиб, Сафо ва Марва орасида саъйни қилмай, меҳмонхонага кетиб қолса, нима қилиши лозим бўлади?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Бу одам меҳмонхонада бироз ором олгач, ҳарамга қайтиб, саъйни қилиши вожиб бўлади. Чунки Сафо ва Марва орасида етти марта саъй қилиш умранинг вожибларидан саналади. Шунинг учун умра қилаётган одам тавофдан кейин саъйни тугатмагунча эҳромдан чиқа олмайди. Агар саъйдан олдин сочини олдириб, эҳромдан чиққан бўлса, ўз вақтидан олдин эҳромдан чиққани учун, зиммасига бир жонлиқ сўйиш вожиб бўлади. Шу билан бирга саъйни қилиши ҳам лозим бўлади. Агар кекса ёки беморлиги туфайли ўзи юришга қийналса, аравада саъй қилса ҳам жоиз бўлаверади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.