Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
24 Июл, 2025   |   29 Муҳаррам, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:34
Қуёш
05:11
Пешин
12:35
Аср
17:37
Шом
19:52
Хуфтон
21:21
Bismillah
24 Июл, 2025, 29 Муҳаррам, 1447

Ғийбатчи, масхараловчи нажот топмас

21.06.2022   1767   5 min.
Ғийбатчи, масхараловчи нажот топмас

 

Умайя ибн Халаф қули Билолнинг Ис­лом­ни қабул қилганидан хабар топгач, ўзини қўярга жой тополмади. Босим ўт­казиш мақсадида: “Менга итоатсизлик қи­либ, Му­ҳаммадга имон келтирдингми? Қачондан бери қуллар хожасининг рух­сатисиз илоҳ танлашни бошлади? Шундай экан, Раб­бингга дуо қил, сенга берадиган азобимдан халос этсин. Мисли кўрилмаган даражада азоб­лайман”, деди. Билол розийаллоҳу ан­ҳу унга жавобан: “Агар Раббим имонимни сиз берадиган азоб билан синаса, мисли кўрилмаган даражада сабр қиламан. Сиз берадиган азоб Аллоҳнинг азоби олдида ҳеч нарса эмас”, деди.

Умайя қулини мисли кўрилмаган азоб ила жазолашга қасам ичди. Қўл-оёқлари­ни боғлаб, саҳрода қайноқ қумларга ёт­қизди. Устига харсангтош бостирди. Бу ҳол анча давом этди. Баъзи-баъзида Би­лолнинг ширк динига қайтишини умид қилган ҳолда: “Энди фикринг қандай?” деб сўрарди. Билол розийаллоҳу анҳу “Аҳад, Аҳад” дейишдан бў­лак бирор сўз айтмасди.

Аллоҳ таоло мўмин бандаларини ёрдамсиз қолдирмайди. Парвардигорнинг иноя­ти билан Абу Бакр Сиддиқ розийаллоҳу ан­ҳу Билолни сотиб олди ва қул­ликдан озод этди.

* * *

Умайя нафақат заиф ёки фақирларга, ҳатто Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга ҳам озор беришга журъат этарди. Пайғамбаримиз алайҳиссаломни кўриши билан масхара қиларди. Шу боис Аллоҳ таоло Ҳумаза сурасини нозил қилди: “(Кишилар ортидан) ғийбат қилувчи, (олдида) масхара қилувчи ҳар бир кимсанинг ҳолига вой!” Яъни, инсонларни ғийбат қилувчи ва масхараловчи (Умайя ибн Халаф)га хорлик ва шиддатли азоб бўлсин. “Қайсики, у мол-дунёни йиғиб, уни санагани-санаган”. Ғийбатчи ва масхараловчи киши тўплаган ва доим санаб турадиган мол-дунёсига алданиб, ўзини бошқалардан афзал деб билди. Шу боис инсонларни таҳқирлади ва менсимади. “Ва моли (бойлиги) уни абадий қолдиради деб ўйлайдиган кимсадир”. Яъни, “Мол-дунёим менга абадийликни таъминлайди. Доим тирик бўламан. Ҳеч қачон ўлмайман”, деб ўлимдан кейинги ҳаёт ҳақида ўйламади. «Йўқ! Қасамки, албатта, у “Ҳутама”га ташланур!» Асло ундай эмас. Иш у ғийбатчи, айбловчи ва мол-дунё йиғувчи инсон ўйлаганидек эмас. Аксинча, яқинда у йиққан-терган моли билан биргаликда оловга улоқтирилади. Унинг жудаям чуқур қаъри бор. Ҳутаманинг эшиклари унинг аҳли ноумид бўлишлари учун ҳеч очилмайди. Шу даражада қаттиқ ёпиладики, ундан чиқиб кетишга заррача умид қолмайди. Узун-узун устунлардан оловнинг ўчиб қолишини тасаввур этиб бўлмайди. «(Эй инсон!) “Ҳутама” нима эканини сенга не ҳам англатур?! (У) Аллоҳнинг ёқиб қўйилган бир оловидир». Жаҳаннамга “Ҳутама”, яъни “Парчаловчи” ном берилишининг ҳикматларидан бири – моли билан кибр­ланиб, бошқалардан ўзини устун қўйган, бурнини баланд кўтарган мутакаббир кишини танасига азият беради. Бунинг устига, у Аллоҳнинг оловидирки, бошқа оловлар каби эмас. Раббисига бўйсуниб, ҳеч қачон ўчиб қолмайди. “(У баданларни тешиб ўтиб) юракларга қадар етур. Албатта, у (олов) уларни қамраб олувчидир. (Ўзлари) узун устунларда (занжирбанд) бўлурлар”. Яъни, олов қалбларгача кўтарилиб, ёмон ахлоқли кишини иссиғи билан ўраб олади ва тириклайин ёндириб юборади (“Тафсири Қуртубий”).

* * *

Абдуллоҳ ибн Аббос розийаллоҳу анҳу­мо: «...“Шунингдек, қалбини Биз зикримиздан ғофил қилиб қўйган, ҳавойи нафсига эргашган ва қилар иши исрофгарчилик бўлган кимсаларга итоат этманг!” (Каҳф сураси, 28) ояти Умайя ибн Халаф Жумаҳий ҳақида нозил бўлган», дейди. Бунга сабаб, у Набий алайҳиссаломни ўзлари ёқтирмаган ишларига, фақирларни атрофларидан йироқлаштириб, Макка баҳодирларини яқинлаштиришга чақирди. Шундан сўнг Аллоҳ таоло: “Биз зикримиздан ғофил қилган (қалбини тавҳиддан муҳрлаган) ҳавойи нафсига (яъни, ширкка) эргашган кимсага итоат этманг” оятини нозил қилди.

Шунингдек, Аллоҳ таолонинг: “У кунда тақводорлардан ўзга дўстлар бир-бирларига душмандирлар” (Зухруф сураси, 67) ояти ҳам Умайя ибн Халаф ҳақида нозил бўлган. Боиси, у Уқба ибн Абу Муит билан дўст эди. Уқба Набий алайҳиссалом билан бирга ўтирарди. Қурайш: “Уқба ибн Муит ота-боболари динидан чиқди”, деди. Шунда Умайя ибн Халаф: “Муҳаммаднинг юзига тупурмасанг, сендан воз кечаман”, деди. Уқба Умайя айтганидек қилди. Шундан сўнг иккиси ҳақида ушбу оят нозил бўлди.

Ҳадислардан бирида банда гуноҳ қил­са, қалбига битта доғ тушишини, тавба қил­са, ўша доғ ўчирилиши айтилган. Дунё­да гуноҳ қилмайдиган одам йўқ, тавба қил­майдиганлар бор. Банда тавба қилмасдан қайта-қайта гуноҳ қилаверса, қалбига доғ тушавериб, қорайиб боради. Кейин бундай қалбга панду насиҳат таъсир қилмайдиган бўлиб қолади. Қалби қорайиб кетган кишига Аллоҳнинг каломини гапирсангиз ҳам, жаннат-дўзахни гапирсангиз ҳам, охират азобидан огоҳлантирсангиз ҳам, асло таъсир қилмайди. Гуноҳ қилишда бардавом бўлган киши Аллоҳга яқинлаша олмайди.

Умайя ибн Халаф Аллоҳ таолонинг ҳеч бир танбеҳидан огоҳланмади. Ўзини ўнглаб олишга уринмади. Қилғиликлари сабаб қалбини моғор босди.

“Бас, ўша кунда Аллоҳнинг азобига ўхшаш азоб-ла ҳеч ким азобламайди. Ва Унинг боғлашига ўхшаш ҳеч ким боғ­ламайди” (Фажр сураси, 25–26-оятлар). Уламолар ушбу оятни: “Умайя куфри ва қайсарлиги сабаб (дўзахда) азобланганчалик ҳеч ким азобланмайди. Унинг занжирларга боғланишига ўхшаш ҳеч ким занжирга боғланмайди”, деб тафсир қилганлар (“Тафсири Қуртубий”).

Ҳар бир мусулмон бу одамнинг оқиба­тини ёдда тутиши, огоҳ бўлиши, шу билан бирга, Аллоҳ таоло уни Исломга мушарраф этгани учун ҳамд айтиши лозим.

Манбалар асосида

Жалолиддин ҲАЙДАРАЛИ ўғли

тайёрлади.

Мақолалар
Бошқа мақолалар

Фарзанднинг ота-она вафотидан кейинги 5 вазифаси

17.10.2024   7599   4 min.
Фарзанднинг ота-она вафотидан кейинги 5 вазифаси

Ота-онангиз ҳаққига дуо қилинг.

“Эй, Роббимиз! Ҳисоб-китоб қилинадиган (қиёмат) куни мени, ота-онамни ва (барча) мўминларни мағфират қилгин!” (Иброҳим сураси, 41-оят).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Инсон вафот этгач амаллари тўхтайди. Фақат унга уч нарсадан савоб етиб туради: садақаи жория, фойдали илм, унинг ҳақига дуо қилувчи солиҳ фарзанд” (Имом Бухорий ривояти).

Суфёни Саврий айтади: “Маййитлар дуога тириклар таом, ичимликка муҳтож бўлганларидан ҳам кўра муҳтожроқдирлар”.

 

Ота-онангиз қабрини зиёрат қилинг.

Ҳазрат Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким ота-онаси ёки улардан бирининг қабрини ҳар жума куни зиёрат қилиб, “Ёсин” сурасини тиловат қилиб, унинг савобини уларга бағишласа, сурадаги ҳар бир ҳарф ададича Аллоҳ таоло уларнинг гуноҳларини мағфират қилади”, дедилар (Имом Дайламий ривояти).

Маъқал ибн Ясор розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда эса Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ўликларингизга “Ёсин” сурасини тиловат қилинг”, деганлар (Имом Абу Довуд ривояти).

Имом Нававий раҳматуллоҳи алайҳи қабрни зиёрат қилувчи Қуръони каримни тиловат қилгандан сўнг ушбу дуони ўқиши лозимлигини таъкидлайди: “Аллоҳумма авсил саваба ма қараътуҳу ила “фулан” (Аллоҳим, ушбу ўқиган Қуръон тиловатидан ҳосил бўлган савобни (маййитнинг исми зикр этилади) ...га етказгин).

Ибн Ҳожар Ҳайтамий раҳимаҳуллоҳ: “Маййитнинг ҳаққига Қуръони каримдан тиловат қилиб, унинг савобини бағишлаш билан бирга, маййит ҳақига Аллоҳнинг раҳмат ва мағфиратини ҳам сўраб дуо қилиш қабрларни зиёрат этишдан кўзланган асосий мақсаддир”, деган.

 

Ота-онангиз ҳаққига истиғфор айтинг.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Маййитнинг вафотидан кейин даражаси кўтарилди. Шунда у: “Ё Роббим! Бу нима?” деди. “Боланг сенга истиғфор айтди”, дейилди.

Муҳаммад ибн Сиррийн айтадилар: “Кунларнинг бирида Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳуни: “Аллоҳим! Онамни ва мени ҳамда онамга ва менга истиғфор айтганларни мағфират қилгин” деяётганини кўрдик. Шундан бери Абу Ҳурайранинг дуосидан умидвор бўлиб, унга ва онасига мағфират сўрайдиган бўлдик”.

 

Ота-онангиз номидан садақа қилинг.

Онамиз Оиша розияллоҳу анҳо ривоят қиладилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига бир одам келиб: “Ё Аллоҳнинг Расули, онамнинг жони бирдан чиқди. Васият қила олмади. Ўйлайманки, агар гапирса, садақа қилар эди. Унинг номидан садақа қилсам, унга савоби етадими?” деб сўради”.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ҳа”, дедилар (Имом Бухорий, Имрм Муслим, Имом Насоий ривояти).

 

Саъд ибн Убода розияллоҳу анҳу айтадилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан: “Ё Расулуллоҳ онам вафот этди. Онамнинг номидан бирор нарса садақа қилсам бўладими? Қайси садақа афзал?” деб сўрадим. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Одамларга сув улашиш”, дедилар. (Имом Насоий ривояти).

 

Ота-онангиз дўстлари ва яқинларини ҳурмат қилинг.

Абу Усайд розияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: «Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларида эдик. Бир одам: “Ё Аллоҳнинг Расули! Мен учун ота-онамга улар дунёдан ўтгандан кейин қиладиган яхшилик қолдими?” деб сўради. “Ҳа! Тўрт хислат қолди: Уларга дуо қилиш. Уларга истиғфор айтиш. Уларнинг аҳдига вафо қилиш. Уларнинг дўстларини ва уларсиз силаи раҳм бўлмайдиган кишиларни икром қилиш”, дедилар».

 

Аллоҳ таоло барчамизга ота-онамиз тириклик вақтида уларга яхшиликларни қилиб, розиликларини топиб, дуоларини олишга тавфиқ ато этсин. Ўтганларидан кейинги ҳақларини ҳам ихлос билан адо этишга муяссар қилсин!

Даврон НУРМУҲАММАД