21 Ноябр, 2025, 30 Жумадул аввал, 1447
21 Ноябр, 2025, 30 Жумадул аввал, 1447
Ислом инсон ҳаётининг ҳар бир соҳасида ўзининг беқиёс кўрсатмаларини берган. Зеро, Ислом инсон ҳаётининг бир бўлаги эмас, балки инсон ҳаёти Исломнинг бир бўлагидир. Ислом жамияти том маънодаги поклик жамиятдир. Ҳамма томон, ҳамма нарса пок бўлиши керак. Бу жамиятда зино ҳаром саналади. Шунингдек, зинога сабаб бўладиган нарсалар ҳам ҳаромдир. Зино инсоннинг руҳий тинчлигини йўқотадиган разолатдир. Иффатли бўлиш кишига тинчлик ва хотиржамлик бахш этади. Бу улкан гуноҳлардан бўлиб, шундай қаттиқ жазога сабаб бўладиган оғир жиноят тўсатдан, ўз-ўзидан содир бўлмайди.
Аллоҳ таоло Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга шундай деган: “(Эй Муҳаммад,) мўминларга айтинг, кўзларини (номаҳрам аёлларга тикишдан) тўссинлар, авратларини (ҳаромдан) сақласинлар! Мана шу улар учун энг тоза (йўлдир). Албатта Аллоҳ улар қилаётган ишлардан хабардордир. Мўминаларга ҳам айтинг, кўзларини (номаҳрам эркакларга тикишдан) тўссинлар, авратларини (ҳаромдан) сақласинлар!..” (Нур сураси, 30-31-оятлар).
Пайғамбаримиз Муҳаммад с.а.в. зинодан қайтариб айтадилар: “Эй инсонлар! Зинодан қўрқинглар, унда 6 та зарар бор. Шундан 3 таси бу дунёда, 3 таси охиратда бўлади. Бу дунёдагилари: зино руҳий гўзалликни кетказади, камбағаллик келтиради, умрни қисқартиради. Охиратдагиларга келсак, улар – Аллоҳнинг ғазаби, ҳисобдан ёмон ўтиш ва жаҳаннам азобидир”.
Абу Ҳурайра р.а.дан ривоят қилинади. Расулуллоҳ с.а.в.: “Зинокор зино қилаётган вақтида мўмин ҳолида бўлмайди, ўғри ўғрилик қилаётган вақтда мўмин ҳолида бўлмайди, хамр ичувчи ичаётган вақтда мўмин ҳолида бўлмайди ва киши бировнинг молини зўрлик билан олаётганида одамлар у зўрлик билан олаётганида ундан кўзларини юмадиган бўлишса, у мўмин ҳолида бўлмайди. Сизлардан бирорталарингиз жиноят қилаётганда у мўмин ҳолида бўлмайди. Бас, бу нарсаларни қилишдан сақланинглар, сақланинглар”, дедилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Агар киши зино қилса, иймон ундан чиқади ва унга соябон каби бўлади. Агар (зинодан) бош тортса, иймон унга қайтади” (Абу Довуд, Термизий, Ҳоким ривояти).
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Кимки зино қилса ёки хамр ичса, худди инсон бошидан кўйлагини ечиб олгандек, Аллоҳ ундан иймонни ечиб олади” (Ҳоким ривояти, саҳиҳ ҳадис).
Аллоҳ таоло инсон танасининг айрим жойларига қарашни ман этган. Бунинг фойдалари бисёр. Номаҳрамларга қарашдан кўзини тийган одамнинг қалби ҳам, танаси ҳам саломат бўлади. Қолаверса, нигоҳни номаҳрамлардан тийиш билан жуда кўп ёмонликлар олди олинади, оилалар тинч бўлади. Бунинг биз билган-билмаган ҳикматлари кўп.
Кимнинг эри ё хотини бўла туриб фаҳшга, зинога яқинлашса, у ўта ҳаддан ошган одамдир. Улар соф инсоний табиатдан мутлақо четда бўлган одамлардир.
Али розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Эй Али, назарга назарни эргаштирма. Албатта, биринчиси сен учун безарар бўлса ҳам, бошқаси ундоқ эмас, дедилар” (Имом Абу Довуд ва Термизий ривоят қилишган). Биринчи назар, номаҳрамга тўсатдан тушгани учун зарарсиз ҳисобланади, гуноҳ бўлмайди. Аммо ундан кейин яна қайта назар солишни тўсатдан деб бўлмайди, буниси қасддан бўлган бўлади ва гуноҳ ҳисобланади.
Ушбу таълимотлар ҳам Ислом жамиятини пок сақлаш, йигит-қиз ва эркак-аёлларни турли ношаръий ишлардан, улардан келиб чиқадиган нохуш оқибатлардан ҳимоялаш учун келгандир. Ислом шариати ҳукми бўйича эркак кишининг аёлларнинг йўлини тўсиши, тегажоқлик қилиши, гап отиши у ёқда турсин, пинҳона назар солиши ҳам ҳаром, хиёнат ҳисобланади. Уйланмоқчи бўлса, шариат кўрсатмаси бўйича назар солсин, гуноҳ ҳам бўлмайди, биров маломат ҳам қилмайди. Ўз хотинига хоҳлаганича назар солсин, ундан лаззат олсин, савоб бўлади. Аммо бировнинг аёлига шаҳват назари билан қарамасин. Зино содир бўлмаган чоқда ҳам кўз зиноси бўлади, хиёнат содир бўлади. Шунинг учун Аллоҳдан ва қиёмат кунидан умиди бор эркаклар номаҳрам назарлардан ўзларини сақласинлар, аёл-қизлар эса ўзларини кўз-кўз қилмасинлар.
Биз Аллоҳнинг амрига итоат этсак, У Зот дилимизга ихлос неъматини солади. Унинг ҳаловатини ибодат чоғида сезамиз. Дунёда имон лаззатидан ҳам қадрлироқ, кўнгил хотиржамлигидан-да тотлироқ неъмат йўқ. Аллоҳ таоло барчамизни мустаҳкам имон, ихлос, офият неъмати билан сийласин!
"Хадичаи Кубро" ЎМИБЮ
3-курс талабаси Орифжонова Гулҳаё
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Бандалик бу ҳар қандай чора тадбирлардан воз кечиб Аллоҳнинг белгилаб қўйган тақдирини кузатишликда ҳамда бу тақдирнинг ўзидаги ихтиёрдан кўра яхши ва хайрли эканлиги ҳақиқатқини англаб етишликда намоён бўлади.
Нақл этишларича, Иброҳим Адҳам қуддиса сирруҳу қул сотиб олгач, ундан сўради:
– Одатда сен нима тановул этасан?
– Нима берсангиз шуни..., – деди қул.
– Қандай ишни бажара оласан?
– Мендан нимани талаб қилсангиз ўшани.
– Қандай истагинг бор?
– Хожасининг хоҳиши олдида қулнинг истаги қандай аҳамиятли бўлиши мумкин?!
Буни кўрган Иброҳим Адҳам қуддиса сирруҳу ўзларининг нафсларига мурожаат этиб шундай дедилар:
– Эй бечора! Сен Аллоҳга бутун ҳаётинг давомида бир соатча бўлса ҳам мана шу қул ҳозир сенга итоат этолганичалик итоат этганинг йўқ!
Имом Али ибн ал-Хаввос қуддиса сирруҳу ўзларининг муридлари бўлган имом Шаъроний қуддиса сирруҳуга насиҳат қилдилар:
– Аллоҳнинг берганларидан фақат эҳтиёжингга етарли бўлган миқдордагина фойдалансанг кифоя қилади, ортиқча харж қилмагин, қолганини Аллоҳ хоҳлаган кишиларга тарқатиб юбор. Ишларингни юргизиш учун беҳуда уриниб юрма, яхшиси, Аллоҳнинг ўзидан уларни чиройли тартибда йўлга солиб беришини астойдил сўрагин.
Шунда Шаъроний қуддиса сирруҳу сўрадилар:
– Яратгандан ҳалол ризқ сўрашлигим чиройли ишми?
– Ҳа, уни мана бу тарзда сўрагин: “Эй Аллоҳим! Менинг ризқимга баракот ато айлаб, дунё ва охиратда айбу нуқсонларимни ошкор этмагин, эй ўта Саховатли ва Карим бўлган Зот!”.
Ва яна қўшимча қилдилар:
– Сен Аллоҳнинг синовлари етган маҳал бесабрлик ва безовталик кўрсатишдан сақланмоғинг зарур! Аллоҳнинг ўзи ишларини Унга топшириб қўйган кимсага зарур бўлган илму фазилатларни бериб, албатта, пировардида, уни мўминларга имом бўлган муқтадога айлантиради. Ҳақиқатда Аллоҳ ҳамма нарсага қодир Зотдир!”
Бандалик аломатларидан яна бири камбағаллик вақтида муҳтожлигини, бойлик пайтида давлатини одамлардан яшира олиш қобилиятидир. Банда учун ҳар қандай ҳолат баробар бўлишлиги лозим. Нафсининг жуганини маҳкам тутиб, уни ҳар бир ишида сўроққа тутмоғи, одамларга нисбатан саховатли бўлмоғи, лаззатларга муккасидан кетмаслиги ва уни изламаслиги банда учун лозим бўлган шартлардандир. Олимлар марҳамат этадиларки:
“Инсон ўзига хизматкор – қул изламаган муддатича Аллоҳнинг ҳақиқий бандаси бўлиб қолади. Қачонки ўзига хизматкор – қул излай бошладими, Аллоҳ олдидаги бандалик сифатини йўқотади”.
Бандаликнинг ўзига хос шундай одоблари мавжудки, унинг риоясини қилишга интилган киши очлик, яланғочлик, қашшоқлик ва хўрлик каби синовлар етган маҳалларда ҳеч қачон ортиқча безовталик ва ҳаяжонга берилмаслиги керак бўлади. Ушбу одоб қоидалари бандадан Аллоҳнинг унга битган тақдиротини итоаткорона қабул қилишни ҳамда Унга нисбатан бирор нарсада исён ва эътироз этмасликни талаб этади. Яъни ҳақиқий банда фақат Аллоҳнинг меҳрибонлигига суяниши, фақат Унга таваккул этиши, заҳира учун озиқ-овқатдан ҳеч нарса йиғмаслиги, эҳтиёжи учун Аллоҳдан бошқа ҳеч кимдан ҳеч нарса сўрамаслиги лозим.
Бандалик (убудийят) – бу банданинг ажралмас хусусиятидир, худди Ҳукмронлик (рубубият) Аллоҳнинг ажралмас ва доимий сифати бўлганидек... Шунинг учун кимки одамлар ичида ўзининг обрў эътибори, яхши иш ва яхши амали билан кифояланиб, Яратганига муҳтожлик туйғусидан йироқлашиб қолса, бу унининг чин маънавий ҳалокатидир. Ўзининг бойлигию давлатига суянган бой – ҳақиқий қашшоқ, ўзининг жамиятдаги баланд мартабаси билан мамнуну мағрур мансабдор – ҳақиқий паст, ўзининг наслу насаби билан мақтаниб юргувчи соҳибнасаб – ҳақиқий хурдир. Кимки ишининг ривожини ўзининг донолигию тадбиркорлигидан билибдими – сингани, хонавайрон бўлгани ўшадир. Кимки доимо Аллоҳдан рози бўлиб, шукр қилгувчи бўлса, Унинг ёрдамига муҳтожлигини бутун борлиғи билан идрок этиб, Ундан тилагувчи фақир бўлса ҳамда ҳар қандай ишида унга таваккул этишликка одатланган бўлса – асл, ҳақиқий бадавлат киши ўшадир.
“Ахлоқус солиҳийн” (Яхшилар ахлоқи) китобидан
Йўлдош Эшбек, Даврон Нурмуҳаммад
таржимаси.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа