Мўмин киши жаннатнинг ҳам, дўзахнинг ҳам ҳақ эканлигига ишониши керак. Ояти карималарда ҳам жаннатлар васф қилинган. Мисол учун:
«Албатта, имон келтирган ва эзгу ишларни қилган зотлар учун Фирдавс боғлари манзил бўлур» (Каҳф сураси, 107-оят).
Шунингдек, Ал-Ҳаққо сурасининг 21–22-оятларида:
«Бас, у қониқарли маишатда, олий жаннатда...», деб марҳамат қилинган. Демак, Аллоҳ таоло мўмин, мухлис бандаларига олий жаннатларни тайёрлаб қўйган.
Ҳадиси шарифларда ҳам жаннатларнинг даражалари баён этилган. Ривоят қилинишича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан жаннат дарахтлари ҳақида сўрашди. У зот: “Жаннат дарахтларининг барглари тўкилмайди, шохлари қуримайди, ғовлаб ҳам кетмайди”, дедилар.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам марҳмат қилдилар:
«Жаннатда шундай дарахт борки, уловдаги киши унинг бир япроғи соясида юз йил юрса ҳам тугамайди”, дедилар ва: “Агар хоҳласангиз: “..ёйиқ соя (ости)да,” оятини тиловат қилинг” дедилар» (Имом Доримий ривояти).
Жаннатдаги энг улкан дарахт номи “Тубо” бўлиб, асли дурдан, ўртаси ёқутдан, энг юқориси тилладандир. Шохлари забаржаддан, япроқлари шойидан бўилб, унинг мингта шохи бор. Энг узун шохи Аршнинг шифтига ёпишиб туради, энг калтаси эса дунё осмонига тегиб туради.
Жаннатнинг хонаси ҳам, гумбази ҳам йўқ. Лекин унда солиб турувчи дарахт шохлари бор. Унда шундай мевалар борки, уларнинг таъмини дунёда топиш қийин. Улар худди қуёшга ўхшайди. Қуёш осмонда танҳо бўлса-да, лекин унинг зиёси бутун ер юзини нурафшон қилади.
Ибн Аббос розияллоҳу анҳумо айтади: «Жаннатнинг саккизта эшиги бор. У эшиклар тиллодан бўлиб, гавҳарлар қадалгандир. Аввалги эшикда “Лаа илаҳа иллаллоҳу Муҳаммадур Расулуллоҳ”, деб ёзилган бўлиб, у пайғамбарлар, шаҳидлар, сахийларнинг эшигидир. Иккинчиси намозлари ва таҳоратларини комил қилгувчи намозхонларнинг эшиги, учинчиси моллари закотини бергувчиларнинг эшигидир. Тўртинчиси рўзадорлар, бешинчиси амри маъруф ва наҳий мункар қилгувчилар кирадиган эшик, олтинчиси ҳаж ва умра қилгувчиларнинг эшигидир. Еттинчисидан мужоҳидлар, саккизинчисидан кўзларини ҳаромдан тийгувчилар ҳамда силаи раҳм ва ота-оналарига эзгулик қилиш каби солиҳ амаллар қилгувчилар киришади».
"Мусулмон учун 30 ваъз" китобидан
Савол: Намоздан кейин имом «Оятал курсий»ни бошидан ўқиганда жамоат қолганини ичида давом эттирадими ёки бошидан бошлайдими? Зикрларни айтишдачи?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Намоздан кейин оятал курсий ва тасбеҳларни айтиш мустаҳаб амал саналиб, уларни имом ҳам, жамоат ҳам ўқишлари мандуб, яъни гўзал ва савобли иш ҳисобланади. Шунинг учун имом бошлаб берганидан кейин жамоатдагилар ҳам оятал курсийни бошидан ўқийдилар.
Шунингдек, тасбеҳларни 33 тадан айтадилар. Имом уларни овоз чиқариб бошлаб беришининг сабаби жамоатга айтиладиган зикрни эслатиш учундир.
Пайғамбаримиз алайҳиссалом фарз намозлардан кейин «Оятал курсий»ни ўқишнинг фазилати ҳақида бундай дейдилар: “Ким ҳар бир фарз намозидан кейин Оятал курсийни ўқиса, кейинги намозгача Аллоҳ таолонинг зиммасида бўлади” (Имом Табароний ривоятлари).
Бошқа бир ҳадиси шарифда бундай дейилади:
“Ким ҳар бир фарз намознинг ортидан Оятал курсийни ўқиса, уни жаннатга киришдан фақатгина ўлим тўсиб туради” (Имом Насоий ривояти).
Намоздан кейин тасбеҳларни айтиш борасида Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким ҳар намоздан кейин ўттиз уч марта Аллоҳга тасбеҳ айтса, ўттиз уч марта Аллоҳга ҳамд айтса, ўттиз уч марта Аллоҳу акбар”, деса ҳаммаси тўқсон тўққиз бўлади. Юзинчисида “Лаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳу лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ала кулли шайьин қодийр”ни айтса, унинг гуноҳлари денгиз кўпикларича бўлса ҳам мағфират қилинади”, дейилган (Имом Муслим ривояти).
Шунга кўра имом домла “Субҳаналлоҳ”, “Алҳамдулиллаҳ”, “Аллоҳу акбар” дейиши ўзи учун ҳисобга ўтади. Жамоатдаги намозхонлар 33 тадан ўзлари айтишлари керак бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.