Бухорода ўтказилаётган “Декларациялар мулоқоти” халқаро форуми Тошкент шаҳри ва Самарқандда ташкил этилган анжуманнинг узвий давоми ҳисобланади, деб хабар бермоқда ЎзА.
Тадбир Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Стратегик ва минтақалараро тадқиқотлар институти, АҚШ Глобал жалб қилиш институти, Дин ишлари бўйича қўмита, Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети, Ўзбекистон халқаро ислом академияси, Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви академияси ҳамда Самарқанд ва Бухоро вилоятлари ҳокимликлари ҳамкорлигида ўтказилди.
Унда Европа, Осиё, Яқин Шарқ, Африка мамлакатлари ва АҚШ етакчи дин уламолари, илоҳиётшунослар, ҳуқуқшунослар ва Ўзбекистон томонидан турли конфессиялар вакиллари, дин олимлари, уламолар, тегишли вазирлик ва идоралар мутахассислари ҳамда бошқа расмий вакиллар қатнашди.
Бухоро декларацияси “Декларациялар мулоқоти” халқаро форумининг якуний ҳужжати ҳисобланади. Ҳужжат дунёнинг 10 мамлакати етакчи диншунослари, исломшунослари, дин ва расмий вакиллари томонидан тасдиқланади.
Бухоро декларациясида Ўзбекистон ҳамда жаҳон ҳамжамиятининг эътиқод эркинлигини тарғиб қилиш борасидаги амалий қадамлари ўз ифодасини топган. Ҳужжат барча дин вакилларини жамиятда конфессиялараро мулоқот ва тотувликни мустаҳкамлашга қаратилган ташаббуслар ва дастурларни амалга оширишга чақиради.
Декларацияда инсоннинг асосий ҳуқуқи сифатида эътиқод эркинлигига қатъий риоя қилиш, БМТ Инсон ҳуқуқлари бўйича қўмитасининг фақат жамоат хавфсизлиги, тартиби, фуқароларнинг асосий ҳуқуқ ва эркинликларини таъминлаш мақсадида эътиқод эркинлигини чеклашга йўл қўймаслик тўғрисидаги позициясини маъқуллаш, кучайиб бораётган муросасизликнинг, дин ёки эътиқодга асосланган зўравонлик ҳаракатларининг кучайишини қоралаш, ахборот макони, жумладан, ижтимоий тармоқларда диний муросасизлик ва камситиш ташвиқотини олдини олишга алоҳида эътибор қаратилган.
Бундан ташқари, ҳужжатда терроризм, экстремизм ва уларнинг барча шаклларида ҳеч қандай дин, цивилизация, миллат, этник гуруҳ ёки эътиқод тизими билан боғланиши мумкин эмаслиги ҳам баён этилади. Диний бинолар, зиёратгоҳларнинг тарихий ва маданий аҳамиятини ҳисобга олган ҳолда уларни асраб-авайлаш муҳимлиги таъкидланади.
Қайд этиш жоизки, Бухоро декларацияси аввал қабул қилинган декларацияларнинг тамойилларини ўз ичига қамраб олган. Динларнинг тинчликсевар моҳияти, динлараро мулоқотнинг муҳимлиги, диний таълимнинг экстремизм ва терроризмнинг олдини олиш, эътиқод эркинлигини таъминлашнинг муҳим омили сифатидаги аҳамияти шулар жумласидандир.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Бир кунда беш вақт намозни ўз вақтида адо этинг! Тўғри дастлаб, бир маҳал, кейин икки, уч қилиб кўпайтираётган бўлишингиз мумкин. Бироқ беш маҳал намоз ҳар бир мусулмон зиммасидаги фарздир.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Муъоз ибн Жабал розияллоҳу анҳуни Яманга жўнатаётиб: “Аллоҳ таоло беш маҳал намозни ҳар бир банданинг зиммасига фарз қилганини етказгин”, деб алоҳида таъкидлаганлар.
Демак, бир кунда беш маҳал намоз фарздир. Икки ёки уч маҳал эмас.
Барчамизга яхши маълумки, бирорта эшикни очиш учун албатта калит керак. Худди шунингдек, Жаннатга кириш учун ҳам калит талаб этилади. Агар жаннатга киришни истасангиз сизга калит керак бўлади. Ахир бу дунёда ҳам эшикдан кириш учун калит керак бўляптику.
Ҳар бир калитда ўзининг тишлари бўлади. Тасаввур қилиб кўрингчи, калитингизнинг бир тиши бўлмаса нима бўлади? Истасангиз синаб кўринг, калитингиз тишидан биттасини синдириб, очишга уриниб кўрингчи? Эшик очилармикин? Ваҳоланки, калитда биргина синган тишдан бошқа яна бир қанча бутун тишлар бор.
Яна бир мисол. Айтайлик, бир танишингизга қўнғироқ қилмоқчи бўлсангиз, унинг рақамини терасиз. Бордию биргина рақамни нотўғри терсангиз, сиз яқин одамингиз билан гаплаша олмайсиз, тўғрими?
Демак, Жаннатга тушишни истар экансиз сиз беш маҳал намозни ўз вақтида адо этишингиз керак экан.
Намоз вақти кирганда юмшоқ тўшакингизда ётган ёки аёлингиз билан бирга бозорда бўлсангиз ҳам, бирор иш билан банд ёки фарзандларингиз билан бирга ўйнаётган бўлсангиз ҳам дарҳол ҳаммасини четга суриб, намозни адо этишга киришинг!
Қанчалик кўп ишларингиз бўлмасин, сиз намозни ўз вақтида адо этсангиз Аллоҳ таолонинг Ўзи бошқа ишларингизни осон қилиб қўяди. Лекин афсуски, буни кўпчилик тушунмайди.
Одатда биз ўзимиз учун осон бўлган амалларни қиламиз. Лекин қачонки нафсимизга оғир келадиган ишга дучор бўлсак ўзимизни олиб қочамиз.
Бугунги кунда ўзининг гавдаси, мушаклари билан мақтанадиганларнинг видеолавҳаси жуда кўпайиб кетди. Бунинг сабаби ҳозирги ёшлар мушакларини ишириб олишга жуда қизиқадилар. Ўзларини бошқалардан кучли деб ҳисоблайдилар. Лекин аслида ҳақиқий кучли инсон ким? Мушаклари бақувватми? Йўқ, асло ундай эмас. Бомдод намозига туриш учун устидаги кўрпасини кўтара олган ҳақиқий кучли одамдир. Агар ўзингизни кучли деб билсангиз, бомдодга туришда синаб кўринг.
Азиз ота-оналар фарзандларимиздан бирор нарсани талаб қилишда аввало ўзимиз ўрнак бўлайлик. Токи ёшлар бир қўлида оғир тошни кўтарадиган одам кучли инсон эмас, балик, таҳажжуд ва бомдод намозларини турадиган одам ҳақиқий кучли одам эканини яхшилаб англаб етсинлар.
Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай марҳамат қилади: “Уларнинг ёнбошлари ўрин-жойларидан йироқ бўлур. Улар Парвардигорларига қўрқув ва умидворлик билан дуо-илтижо қилурлар ва Биз уларга ризқ қилиб берган нарсалардан инфоқ-эҳсон қилурлар” (Сажда сураси, 16-оят).
Аллоҳ таоло бу оятда кучли мўминлар ҳақида хабар қилади. Улар тунларни ибодат билан ўтказиб, оз ухлайдилар, кечалари Роббул аъламийндан қўрқиб, Унинг раҳматидан умидвор ҳолда бедор бўладилар.
Аллоҳ таоло барчамизни ана шундай гўзал хулқлар билан сифатланган бандаларидан қилсин!
Даврон НУРМУҲАММАД