Хабарингиз бор, аввалроқ Ўзбекистон мусулмонлари идораси кутубхонаси бўлими мудири Камолиддин Маҳкамов, ушбу бўлим етакчи мутахассиси-реставратор Саидраҳмат Икромов ҳамда Диний идора Зиёрат туризмини илмий ривожлантириш сектори мудири Жаҳонгир Саломов ва шарқ қўлёзмалари мутахассиси Абдулҳамид Джуманов хориж мамлакатларидаги йирик кутубхоналар, илмий тадқиқот марказлари ва музейларнинг тажрибаларини ўрганиш мақсадида хизмат сафарига жўнаб кетганлари ҳақида хабар берган эдик.
Ушбу илмий сафарнинг илк кунлари давомида Диний идора мутахассислари Туркия давлатида бўлиб, Топкапи Саройига, Истанбулдаги Сулаймония кутубхонасига, шу шаҳардаги Сулаймония китоб шифохонасига, Анкарадаги Туркия диёнат ишлари кутубхонаси консервация ва реставрация бўлими ва Миллий кутубхонасига ҳамда Миллат кутубхонасига ташриф буюрдилар.
Ташриф давомида кутубхоналардаги қўлёзмалар фонди, китобларнинг сақланиш ҳолати ва баъзи қадимий мусҳафларнинг нусхалари билан танишдилар. Кутубхонада китобларни сақлаш, рақамлаштириш ва улардан фойдаланишга оид давра сухбатлари ҳам бўлиб ўтди. Сухбат жараёнида Ўзбекистон мусулмонлари идораси кутубхона ходимлари ўзларини қизиқтирган саволларига жавоблар олдилар.
Истанбул. Тўп-Қопи саройи
Шу йил 14 апрель куни Диний идора мутахассислари Топкапи Саройига Ўзбекистоннинг Туркиядаги элчихонаси кўмагида ташриф буюрдилар. У ерда Тўп-қопи саройи рахбари Илҳан Кочаман ва Тўп-қопи саройи кутубхонаси муҳофизи Ўғулеке Сейхан хонимлар билан учрашув ўтказилди.
Сарой кутубхона рахбари ва мухофизи ҳамроҳлигида кутубхонадаги қўлёзмалар фонди, китобларнинг сақланиш ҳолати ва баъзи қадимий мусҳафларнинг нусхалари билан танишилди. Учрашувда мезбонлар Ўзбекистон мусулмонлари идораси кутубхонаси билан яқиндан ҳамкорлик қилишга ва кутубхона ходимлари билан тажриба алмашишга, шунингдек, улар учун маҳорат дарсларини ташкил этишга тайёр эканликларини билдирдилар.
Истанбул. Сулаймония кутубхонаси
Шу йил 15 апрель куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси ходимлари Сулаймония кутубхонасига ташриф буюрди. Сулаймония кутубхонасида 8–19 асрларда ёзилган 80 минг жилдга яқин қўлёзмалар бор. Мазкур кутубхона қўлёзмаларни сақлаш ва рақамлаштириш бўйича катта тажрибага эга.
Ташриф давомида Сулаймония кутубхонасида китобларни сақлаш, рақамлаштириш ва улардан фойдаланишга оид давра сухбати бўлиб ўтди. Сухбат жараёнида Ўзбекистон мусулмонлари идораси кутубхона ходимлари ўзларини қизиқтирган саволларига жавоблар олди. Шунингдек, кутубхона ходимлари Сулаймония кутубхонаси фондида китобларнинг сақланиши, жойлаштирилиши ва ёнғин хавфсизлигига оид кўрилган чоралар билан яқиндан танишди.
Истанбул. Сулаймония китоб шифохонаси
Шу йил 16 апрель куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси ходимлари Сулаймония китоб шифохонасига ташриф буюрди. Ташриф давомида ўзбекистон мутахассислари Туркия қўлёзма асарлар кенгаши бошқармаси, Китоб шифохонаси ва архиви департаменти раҳбари Нил Байдар хоним билан учрашув ўтказди.
Нил Байдар хоним учрашув давомида Ўзбекистон мусулмонлари идораси билан ҳамкорлик қилиш ва ўз тажрибаларини бўлишишга тайёр эканлигини билдирди.
Учрашувдан сўнг шифохона раҳбари Диний идора ходимларини у ерда олиб борилаётган консервация ва реставрация тадбирлари билан яқиндан таништирди.
Маълумот учун, Сулаймония китоб шифохонаси қўлёзма китобларни реставрация қилиш ишларини амалга оширувчи ва Туркия қўлёзма фондларига реставратор мутахассисларни тайёрлаб берувчи Туркиядаги энг йирик муассаса ҳисобланади.
Анкара. Туркия диёнат ишлари кутубхона бўлими ва Миллий кутубхонаси
Шу йил 18 апрель куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси ходимлари Туркия пойтахти Анқара шаҳридаги Туркия диёнат ишлари кутубхонаси консервация ва реставрация бўлими ва Миллий кутубхонага ташриф буюрди. У ерда идора ходимлари консервация ва реставрация бўлимида китоб ва газеталарни реставрация қилиш бўлими билан танишишди.
Анкара. Миллат кутубхонаси.
Жорий йил 19 апрель куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси ходимлари Туркия пойтахти Анқара шаҳридаги давлат раҳбари ташаббуси билан барпо этилган Миллат кутубхонага ташриф буюрди. Меҳмонларни кутубхона раҳбари Айхан Туглу кутуб олди. Кутубхонада 4 миллион зиёд китоблар бор бўлиб иш замон талабларига мос равишда йўлга қўйилган. ЎМИ ходимлари кутубхонада иш юритиш ва қўлёзмаларни сақлаш билан боғлиқ жараёнлар билан яқиндан танишишди.
Шунингдек, учрашувлар якунида мезбонлар Ўзбекистон мусулмонлари идораси кутубхонаси билан яқиндан ҳамкорлик қилишга ва кутубхона ходимлари билан тажриба алмашишга, улар учун махорат дарсларини ташкил этишга тайёр эканликларини билдирди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Собит ибн Иброҳим таҳорат ола туриб ариқда оқиб келаётган бир олмага кўзи тушади ва олмани олиб ейди. Олманинг ярмини еб бўлганида, унинг ҳаққи ҳақида ўйлаб қолади. Шу хаёлда Собит ибн Иброҳим ариқ четидан юриб олма оқиб чиққан боғга киради ва боғ эгасига:
– Еб қўйган яримта олмам учун ҳаққингизни ҳалол этинг. Қолган ярми мана, олинг, – дейди.
– Майли, ҳаққимни ҳалол этаман, фақат бир шартим бор, – дейди боғ эгаси йигитнинг ҳалол, тақволи эканини англаб.
– Шартингизни айтинг, – дейди Собит ибн Иброҳим.
Шунда боғ эгаси:
– Бир қизим бор, уни никоҳингга оласан. Лекин рози бўлишингдан аввал унинг ҳолатидан сени огоҳ этишим лозим. Қизимнинг кўзи ожиз, ҳеч нарсани кўрмайди, соқов – гапирмайди ва яна қулоғи эшитмайди – кар, қимирламайди – шол, – дейди.
Боғ эгасининг гапларини эшитган Собит ибн Иброҳим лол бўлиб қолади. Еб қўйган яримта олманинг ҳаққидан қўрқиб, қизга уйланишга рози бўлади ва:
– Майли, таклифингизни қабул қилдим, зора шу билан Аллоҳнинг розилигига эришсам, – дейди.
Ота қизига оқ фотиҳа беради. Тўй-томошалар ўтгач, Собит ибн Иброҳим салом берганича қизнинг ёнига киради. Қиз саломга алик қайтарганча қўли кўксида қуллуқ қилади.
Йигит бўлаётган ишлардан ҳайратланади: “Бу жуда ғалати-ку, соқов эмас экан-да, саломимга жавоб берди. Тик турибди, демак шол ҳам эмас. Қўли кўксида, бундан чиқди кўзлари ҳам кўради”.
Йигит шошганча ташқарига чиқади ва қизнинг отасига: “Бу менга ваъда қилинган қиз эмас-ку, кўр, соқов, кар ва шол деганингизнинг боиси не?!” – дейди.
“Нега энди?” – изоҳ беради қизнинг отаси: “Бу ўша қиз. Кўзи ожиз деганим – унинг кўзлари Аллоҳ ҳаром қилган нарсага боқмаган, қулоғининг карлиги – Аллоҳ ҳаром қилган нарсаларга қулоқ тутмаган, соқовлиги ҳам рост, чунки тили Аллоҳнинг зикригагина айланган, шоллиги – ёмон ишга юрмаган”.
Собит ибн Иброҳим бировнинг ҳаққидан қўрққанлиги эвазига олий мукофотга эришади. Вақт ўтиши билан унинг аёли ер юзини илм ва фиқҳга тўлдиражак бир зотга, буюк Имом Абу Ҳанифага ҳомиладор бўлади.