Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
21 Июл, 2025   |   26 Муҳаррам, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:30
Қуёш
05:08
Пешин
12:34
Аср
17:38
Шом
19:55
Хуфтон
21:25
Bismillah
21 Июл, 2025, 26 Муҳаррам, 1447

БИРДАМЛИК ВА ЭЪТИРОФНИНГ ЯНГИ САҲИФАСИ

29.04.2022   1816   8 min.
БИРДАМЛИК ВА ЭЪТИРОФНИНГ ЯНГИ САҲИФАСИ

ХАЛҚАРО ҲАМКОРЛИК

Сўнгги йилларда Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг очиқ ва прагматик ташқи сиёсати, узоқ ва яқин давлатлар билан ўзаро муносабатларни мустаҳкамлаш борасидаги ташаббуслари туфайли Ўзбекистоннинг дўстлари, хайрихоҳлари халқаро майдонда тобора кўпайиб бормоқда. Қўшни, яқин ва узоқ мамлакатлар билан мутлақо янги – соғлом сиёсий ва тенг шериклик асосидаги иқтисодий алоқалар йўлга қўйилди. Халқаро ҳамкорликнинг янги йўналишлари, янги механизмлари жорий этилмоқда. Туркий Давлатлар Ташкилоти ана шундай янги мулоқот майдонларидан бирига айланмоқда.

Таъкидлаш жоизки, туркий халқлар ўртасидаги яқинлик нафақат муштарак маданият, тил, дин ва ўхшаш қадриятлар, балки қадимдан савдо алоқалари йўлга қўйилиб, ўзаро борди­келди, ҳамкорлик қилиб келингани билан ҳам изоҳланади. Бу ришталар собиқ иттифоқ даврида узилиб қолган, чекланган бўлса-­да, аммо мустақиллик йилларига келиб қон­қардошлик туйғуси яна эски тарихий ўзанини топиб, туркий мамлакатларда миллий ўзликни англашга эътибор кучайди, кўп асрли анъаналар, азалий қадриятлар тикланди, ўзаро алоқалар фаоллашиб, ҳар томонлама ҳамкорлик мустаҳкамланмоқда.

Жорий йил 14­17 апрель кунлари Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Нуриддин домла Холиқназаров бошчилигида мамлакатимиз делегациясининг Истанбул шаҳрида бўлиб ўтган Туркий давлатлар диний идоралари раҳбарларининг И йиғилишида иштирок этгани ҳам мазкур ҳамкорликнинг ижобий самарасидир.

«Аё София» мажмуасига ташриф

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизматининг хабар беришича, делегациянинг Туркияга сафари самарали кечди. Ташриф муфтий Н.Холиқназаров ва Туркий давлатлар диний идоралари раҳбарлари томонидан Истанбул шаҳридаги қадимий «Аё София» масжидида жума намозини адо этиш билан бошланди. Унда Туркия Президенти Режеп Таййип Эрдоған ҳам иштирок этди ва меҳмон бўлиб турган Туркий давлатларнинг дин пешволари билан мулоқот қилиб, уларни Туркия заминида кўриб турганидан мамнун эканини изҳор қилди.

Жума намозидан сўнг Туркия Президенти Режеп Таййип Эрдоған ва Туркий давлатлар диний идоралари раҳбарлари иштирокида «Аё София Фотиҳ» мадрасасининг очилиш маросими бўлиб ўтди.

Тадбирда сўзга чиққан Режеп Таййип Эрдоған мадраса тарихи ҳақида сўзлар экан, унда дарс берган аждодимиз Али Қушчи ҳазратларининг хизматларини алоҳида эътироф этди ҳамда йиғинда унинг меросхўрлари – Ўзбекистон вакиллари борлигига алоҳида аҳамият қаратди.

– Шонли тарихимизни бугунги кунга ва келажак авлодларга етказиш, инсониятга танитиш ниятида жуда муҳим бир қадам ташладик,– деди Президент Р.Эрдоған. – Бугун «Аё София Фотиҳ» мадрасаси тимсолида тарих саҳифаларидан ўчиб кетаёзган бир обидамизни қайта тикладик. У 86 йилдан сўнг яна қайта иш бошлади. Қадрли дўстлар, бу ер Истанбулнинг фатҳи сирасида, «Аё София»нинг бунёд этилишида шаҳарнинг биринчи мадрасаси сифатида ишга туширилган эди. Биринчи мударриси Мулла Хусрав бўлган бу даргоҳда мовароуннаҳрлик Али Қушчи ҳам толиби илмларга дарс берган.

Сўнг Президент ва Туркий давлатларнинг дин пешволари мадрасанинг рамзий лентасини қирқиб беришди. Маросимда иштирокчилар мадраса биноси ва фаолияти билан танишди. Мадраса икки қаватли бўлиб, 34 та хона, 7 та амалиёт ва илмий марказлар ҳамда 30 та бўлимдан иборат.

Диний-маърифий ислоҳотлар баёни ва муҳим таклифлар

Шу куннинг иккинчи ярмида “Умумжаҳон пандемияси, иқтисодий инқироз ва рақамли дунёда Туркий-­Ислом оламининг эртаси ва диний ташкилотлар” мавзусида Туркий давлатлар диний идоралари раҳбарларининг И йиғилиши бўлиб ўтди.

Унда Туркий давлатлар ташкилоти Оқсоқоллар кенгаши раиси Бинали Йилдирим, Туркий давлатлар ташкилоти директори Бағдод Амреэв ҳамда Туркия, Ўзбекистон, Озарбайжон, Қозоғистон муфтийлари ва Қирғизистон Дин ишлари бўйича давлат комиссияси вакили, шунингдек, Туркий давлатлар ташкилоти мутахассислари, уламолар, давлат ва жамоат арбоблари, зиёлилар, исломшунос, диншунос олимлар ва соҳа мутахассислари иштирок этди.

Йиғилишни Туркия диёнат ишлари бошқармаси раиси Али Эрбаш кириш сўзи билан очиб, бугун туркий халқлар турли муаммоларга дуч келаётган бир пайтда ислом уламоларининг ҳамжиҳатлиги ва мусулмон умматининг бирлигини таъминлаш ҳар қачонгидан ҳам муҳим аҳамият касб этаётгани, шу маънода, ушбу тарихий йиғилишнинг амалий аҳамияти жуда юқори эканини қайд этди.

Анжуманда сўзга чиққан Туркий давлатлар ташкилоти Оқсоқоллар кенгаши раиси Бинали Йилдирим ҳозирги вақтда дунёда юз бераётган шиддатли жараёнлар, турли таҳдид ва хатарлар, пандемия синовлари ва турли муаммолар ташкилотга аъзо давлатлар олдига янги долзарб вазифаларни қўяётганини таъкидлади.

Учрашув давомида Туркий давлатлар ташкилоти директори Бағдод Амреэв Озарбайжон мусулмонлари идораси раиси, шайхулислом Оллоҳшукур Пошшозода, Қозоғистон мусулмонлари идораси раиси Наврўзбай Тағанули ўз маърузалари билан иштирок этди.

Анжуманда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Н.Холиқназаров бугун мусулмон олами олдида турган долзарб масалалар юзасидан қарашларини билдирди. Ўз фикрини мўмин-­мусулмонлар иттифоқлиги бугун ҳар қачонгидан ҳам муҳим эканини илоҳий манбалар ва ҳаётий мисоллар орқали изоҳлади. Ўз навбатида, мана шундай мураккаб замонда Ўзбекистон Президенти томонидан амалга оширилаётган диний-маърифий ислоҳотларни баён қилди. Бундай оламшумул ишлар нуфузли тадбир иштирокчилари томонидан юқори кайфиятда кутиб олинди. 

Туркий давлатлар ташкилоти директори ўринбосари Мирвоҳид Азизов жорий йил ноябрь ойида ташкилотга раислик қилиш Ўзбекистонга ўтиши нуқтаи назаридан юртимизда амалга оширилаётган ислоҳотларнинг амалий аҳамияти жуда юқори эканини таъкидлади.

Йиғилиш доирасида Н.Холиқназаров Туркий давлатлар ташкилоти директори Бағдод Амреэв билан учрашиб, ўзаро ҳамкорлик алоқаларини янада кенгайтириш, келгусида амалга ошириши лозим бўлган вазифалар ва мўмин-мусулмонлар бирдамлигини янада мустаҳкамлаш бўйича фикр алмашдилар.

Б.Амреэв Ўзбекистонга ташрифи чоғида улкан ўзгаришларга бевосита гувоҳ бўлгани, диний­маърифий, ижтимоий-иқтисодий йўналишларда олиб борилаётган ишлар таҳсинга лойиқ эканини таъкидлади.

«Абу Айюб Ансорий» масжидида мавъиза

Йиғилишдан кейин дин пешволари ва иштирокчилар Истанбул шаҳри марказида жойлашган «Айюб Султон» мажмуасига ташриф буюрди.

Дастлаб анжуман иштирокчилари мазкур мажмуада жойлашган Абу Айюб Ансорий мақбараси зиёратида Қуръон тиловат қилиб, дуога қўл очди. Мажмуада ўқилган шом намозига Ўзбекистон вакили муфтий Нуриддин домла Холиқназаров барча муфтийлар ва меҳмонларга имомлик қилди.

Ифторликдан сўнг Туркий давлатларнинг дин пешволари хуфтон ва таровиҳ намозларини адо этиш учун «Абу Айюб Ансорий» масжидига такрор ташриф буюришди. Туркия диёнат ишлари бошқармаси раиси Али Эрбаш хуфтон ва таровиҳ намозларини ўқиб берди. Шундан сўнг ушбу муҳташам ва табаррук масжидда йиғилган ўн минглаб намозхонларга Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Нуриддин домла Рамазон ойи фазилатлари ҳақида мавъиза қилди.

Шукуҳли, дуолар ижобат бўладиган фурсатларда дин пешволари намозларида юртимиз ҳақига дуолар қилиб, мусулмонларнинг бирдамлиги янада мустаҳкам бўлишини Аллоҳ таолодан сўрадилар.

Юртимизни илм машҳури замон қилган

Ташрифнинг иккинчи куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси ва Туркия диёнат ишлари бошқармаси раиси ўртасида учрашув бўлиб ўтди. Унда Ўзбекистон билан Туркия ўртасида ҳамкорлик алоқалари кенгайиб бораётгани, айниқса, диний-­маърифий жабҳадаги алоқалар изчил ривожланиб, халқларимиз ўртасидаги дўстлик ва қардошлик ришталари янада мустаҳкамланаётгани, бундай дадил одимлаш икки давлат раҳбарининг оқилона сиёсати туфайли янги босқичга кўтарилгани алоҳида эътироф этилди.

Шунингдек, икки томонлама ҳамкорликни янада кенгайтириш, айниқса, илмий­маърифий лойиҳаларни биргаликда амалга ошириш, уламолар меросини тадқиқ этиш бўйича фикр алмашиб, келгусидаги режалар белгилаб олинди.

Умуман, муфтий Н.Холиқназаров бошчилигидаги Ўзбекистон делегациясининг Туркия сафари йиғилиш иштирокчилари томонидан юқори баҳоланди ҳамда Ўзбекистон мақомига мос ва хос эҳтиром кўрсатилди.

Юртимизни илм машҳури замон қилган. Илм туфайли икки илмий Ренессансни дунёга тақдим этган. Ҳозирда учинчи Ренессансга пойдевор қўяётган янги Ўзбекистон айни илмий тараққиёти, ҳаётий ислоҳотлари билан дунёга бўй чўзмоқда. Айтиш мумкинки, мазкур анжуман юртимизнинг халқаро майдондаги эътирофида яна бир янги саҳифа бўлди.

Нодир МАҲМУДОВ,
«Янги Ўзбекистон» мухбири
Манба: «Янги Ўзбекистон» газетаси 2022 йил 27 апрель, 83-сон
Мақолалар
Бошқа мақолалар
Янгиликлар

Ўзбекистон Президентининг маданият ва маърифатга қаратган эътибори барча мусулмон мамлакатлари учун намуна – Бутунжаҳон Ислом уюшмаси раҳбари

16.07.2025   9751   5 min.
Ўзбекистон Президентининг маданият ва маърифатга қаратган эътибори барча мусулмон мамлакатлари учун намуна – Бутунжаҳон Ислом уюшмаси раҳбари

Саудия Арабистонининг Макка шаҳрида Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази раҳбари Фирдавс Абдухолиқов ҳамда Бутунжаҳон Ислом уюшмаси Бош котиби Шайх Муҳаммад бин Абдулкарим ал-Исса  иштирокида учрашув бўлиб ўтди. Ушбу учрашув ва ташриф Бутунжаҳон Ислом уюшмаси таклифига биноан амалга оширилди. Унда Ўзбекистоннинг Саудия Арабистонидаги фавқулодда ва мухтор элчиси Нодир Турғунов ҳам қатнашди.

Дўстона ва самимий руҳда ўтган учрашувда Марказ раҳбари Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан юртимизда бунёд этилаётган Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази ҳақида жумладан, Марказ доирасида амалга оширилаётган тадбирлар, барча илмий ва ташкилий ишлар ҳақида маълумот берди.

– Ўзбекистон Ислом илми, фиқҳ ва ҳадис соҳасида юксак меросга эга. Бу заминда машҳур уламолар, буюк фақиҳлар, муҳаддислар, мутафаккирлар ва санъатшунослар етишиб чиққан, – деди Ислом уюшмаси бош котиби. – Ушбу мероснинг Ислом оламидаги аҳамияти ва долзарблигини кўрсатишда Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази муҳим ўрин тутади. Бу юртнинг таниқли ва машҳур алломалари туфайли Ислом цивилизациясининг асл моҳияти хусусан, инсонпарварлик ва бағрикенглик қадриятлари бугунги кунга қадар сақланиб қолган. Мазкур мегалойиҳа бу бой меросни жаҳон ҳамжамиятига танитишда асосий аҳамиятга эга. Биз Бутунжаҳон Ислом уюшмаси номидан ушбу саъй-ҳаракатларни тўлиқ қўллаб-қувватлаймиз. Ўзбекистон Президентининг маданият ва маърифатга қаратган эътибори барча мусулмон мамлакатлар учун намуна бўлади. Марказ билан ҳамкорлик қилишдан бениҳоят мамнунмиз! – дея таъкидлади Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса.

Учрашув давомида Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса Ўзбекистонда олиб борилаётган ислоҳотлар хусусан, Ислом цивилизацияси марказининг барча тадбирлари, режалаштирилган турли анжуманларга қизиқиш билдириб, бу борада олиб борилаётган ишларни юксак баҳолади ва мамнуният билан эътироф этди. Ислом цивилизацияси марказининг очилиш маросими  қанчалик аҳамиятли эканлигига эса алоҳида тўхталди. Шу ўринда Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблеясининг 72-сессиясида сўзлаган нутқидан қуйидаги иқтибосларни келтирди: “Биз бутун жаҳон жамоатчилигига ислом динининг асл инсонпарварлик моҳиятини етказишни энг муҳим вазифа, деб ҳисоблаймиз. Биз муқаддас динимизни азалий қадриятларимиз мужассамининг ифодаси сифатида беҳад қадрлаймиз. Ислом дини бизни эзгулик ва тинчликка, асл инсоний фазилатларни асраб-авайлашга даъват этади. Ислом цивилизацияси марказининг фаолияти ҳам шу мақсадга хизмат қилади”. Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса Ўзбекистон Президенти томонидан БМТ минбаридан туриб илгари сурилган мазкур улкан ташаббус Бутунжаҳон Ислом уюшмаси номидан қўллаб-қувватлашини таъкидлаб ўтди.

Ислом цивилизацияси маркази раҳбари Ўзбекистон Президенти ташаббуси билан Марказ таркибида Араб-ислом хаттотлик мактабини очиш йўлга қўйилганини маълум қилди. Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса ушбу лойиҳани тўла-тўкис қўллаб-қувватлади:

– Янги Ўзбекистон лойиҳаси бўлмиш бу хаттотлик мактаби орқали Қуръони каримнинг ҳар бир сурасини махсус араб хатида, безаклар билан бойитилган тарзда қўлда кўчириш мақсадга мувофиқ, – дея таклиф қилди Бош котиб, – Ўзбекистондаги бўлажак Араб-ислом хаттотлик мактаби фаолиятини йўлга қўйишда, шунингдек, жаҳон миқёсида машҳур бўлган катта тажрибага эга хаттотларни ушбу марказга жалб этиш, хаттотларнинг иш фаолияти самарали бўлиши учун уларни рағбатлантириш ва умуман мактаб фаолиятини ривожлантиришда астойдил ҳамкорлик қилишга   тайёрмиз.

Делегация аъзолари Макка шаҳрида жойлашган Ҳиро маданият даҳаси, Ваҳий музейи, “Бурж ас-саъа” минорасида жойлашган шу номдаги музей, Каъба кисваси учун қирол Абдулазиз мажмуаси ва Мадина шаҳридаги “Бўстон” музейи, Пайғамбаримиз (с.а.в) сийратлари  ва Ислом цивилизацияси музейи, Жидда шаҳридаги Ислом санъати музейи ва кутубхонасига ташриф буюрди ва ҳамкорлик бўйича музокаралар олиб борди.

Бундан ташқари, Ислом цивилизацияси маркази делегацияси аъзолари музей ва кутубхоналарга қилган ташрифлари жараёнида Пайғамбаримизнинг фаолият ва турмуш тарзларини ифодаловчи видеолавҳалар Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказига тақдим этилиши масаласини ҳам кўриб чиқишди. 

Шунингдек, учрашувда Ўзбекистон Президенти ташаббуси билан Самарқандда янгидан бунёд этилаётган Имом Бухорий мажмуаси зиёратчилари учун қулай шарт-шароитлар яратиш масаласида ҳам фикр алмашилди. Бу борада Саудия Арабистони тажрибасидан фойдаланиш мақсадида Бутунжаҳон Ислом уюшмаси Тадбирлар ва конференциялар бўлими бошлиғи Шокир Салоҳ ал-Адваний билан мулоқот ўтказилди. Мулоқот давомида Ислом уюшмаси вакили бу  масалада Саудия Арабистонининг етакчи ташкилотларидан бири “Илм” компанияси кўмак беришини билдирди. Кейинги муҳокамалар видеоконференция шаклида давом эттирилишига келишиб олинди. 

Ислом цивилизацияси маркази

Дунё янгиликлари