10 Июн, 2025, 14 Зулҳижжа, 1446
10 Июн, 2025, 14 Зулҳижжа, 1446
Ўзбекистон халқаро ислом академияси давлатимиз раҳбарининг 2018 йил 16 апрелдаги “Диний-маърифий соҳа фаолиятини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги фармони асосида ташкил қилинган. Биламиз, муассаса дастлаб Тошкент ислом университети, кейинчалик бир муддат Ўзбекистон ислом академияси сифатида фаолият юритган. Айни пайт мазкур олий таълим ҳамда илмий-тадқиқот марказига халқаро академия мақоми берилган.
Сўнгги йилларда Ўзбекистон халқаро ислом академияси томонидан ҳар жиҳатдан ўз мақомига муносиб бўлиш ҳамда халқаро миқёсда етакчи ўринларни эгаллаш учун муҳим қадамлар қўйилди. Хусусан, нуфузли хорижий олий таълим муассасалари, илмий-тадқиқот марказлари ва халқаро тузилмалар билан ҳамкорлик кўлами сезиларли даражада кенгайди.
Ўтган йили Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Таълим сифатини назорат қилиш давлат инспекцияси томонидан эълон қилинган олий таълим муассасалари миллий рейтингида муносиб эътироф этилди. Яъни, академия мавқеидаги таълим муассасалари илмий салоҳияти бўйича тўртинчи, ижтимоий-гуманитар соҳага ихтисослашган ОТМлар орасида бешинчи, умумий кўрсаткичлар асосида эса 7-ўринда қайд қилинди.
Талабалар қамрови...
Академия матбуот хизмати тақдим этган маълумотга кўра, бугунги кунда мазкур таълим даргоҳи 1670 ўғил-қизни жамлаган. Бакалавр йўналишида 1 430, магистратура босқичида 240 талаба ўқийди.
Россия, Тожикистон, Қозоғистон, Қирғизистон, Озарбайжон ва Афғонистон давлатларидан жами 39 (33 бакалавр, 2 магистрант, 4 докторант) нафар хорижий фуқаро таҳсил олмоқда.
Муассасадаги 82 докторантнинг 71 нафари PhD (4 киши хорижлик - Тожикистон, Қозоғистон ва Россия фуқаролари), 4 нафари DcS даражаси олиш учун, 7 нафари эса стажер-тадқиқотчи сифатида илмий изланиш олиб боряпти.
– Талабаларимиз халқаро таълим стандарти асосида илм олишади, – таъкидлади Ўзбекистон халқаро ислом академияси ОАВ ва жамоатчилик билан ишлаш бўлими бошлиғи Ҳасан Усмонов. – Уларга олимлар, соҳанинг етук мутахассислари сабоқ беради. Жаҳон ҳамжамиятида юқори нуфузга эга бўлиб бораётган мажмуамизда мунтазам равишда моддий-техник база ривожлантирилади. Ёшлар замонавий талабга мос таълим олиши учун барча шароит муҳайё.
Халқаро ҳамкорлик тўғрисида...
Бугунги кунда Ўзбекистон халқаро ислом академияси Европа, Африка ва Осиёдаги 14 мамлакатнинг 37 нуфузли олий таълим, илмий-тадқиқот муассасаси ва халқаро ташкилоти билан изчил алоқанийўлга қўйган. Келишув ҳужжатларининг 32 таси академия халқаро мақомга эга бўлгач, имзоланган. Эътиборлиси, хорижий ҳамкорларимиз орасида Миср, Саудия Арабистони, Индонезия, Малайзия, Туркия сингари Ислом илми юксак тараққий этган, шунингдек Германия, Буюк Британия, Россия, Япония каби жаҳоннинг етакчи давлатлари таълим масканлари бор. Мазкур олий ўқув юртлари, илмий-тадқиқот марказларининг аксарияти дунё рейтингида эътироф этилган етакчи олий таълим масканларидир. Ислом тарихи, санъати ва маданияти тадқиқотлари маркази (IRCICA), Ислом тараққиёт банки, ICESCO, UNESCO, TIKA, KOICA, JICA каби халқаро ташкилотлар билан шериклик ҳаммунтазамлик касб этган. Халқаро майдондаги илмий-педагогик, назарий ва амалий алоқаларимиз тобора мустаҳкамланиб бораётганини алоҳида таъкидлаш жоиз.
– Диёримиз қадимдан илм, маърифат, таълим, тарбия маркази сифатида танилган, – дейди Ўзбекистон халқаро ислом академияси илмий ишлар ва инновациялар бўйича проректори, филология фанлари доктори, профессор Зоҳиджон Исломов. – Ўрта асрларда мамлакатимизда олий мадрасалар жуда кўп бўлган. Бугунги кунда ҳам, айнан, диний, дунёвий билимларни чуқур эгаллаган юксак малакали кадрларга эҳтиёж кучли. Табиийки, шундай мутахассисларни тайёрлаш даврнинг энг долзарб, муҳим вазифаларидан бири.
Лойиҳалар ва келишувлар
Ҳозир академия ходимлари бир неча лойиҳа устида иш олиб бормоқда. Хусусан, ислом дини ва дунёвий фанларни ўқитиш бўйича дунёда ўз нуфузига эга Миср, Қатар давлатларининг университетлари, музей, кутубхоналари билан меморандум, келишув лойиҳалари тайёрланди ва мувофиқлаштирилмоқда.
Мажмуага 2018-2021 йиллар давомида барча қитъаларнинг 20 дан ортиқ давлатидан 110 га яқин ташриф, мурожаат бўлди. Ушбу жараёнда бир неча университет, илмий-тадқиқот маркази ва халқаро ташкилотлар билан ҳамкорлик қилиш юзасидан келишувга эришилди.
Академиянинг хорижга ташрифлари...
Академия профессор-ўқитувчилари, докторант, талабалари дунёнинг ўндан зиёд мамлакатидаги нуфузли хорижий олий таълим ва илмий-тадқиқот марказига сафар уюштирган. Шундай ташрифлар давомида академияни хорижда танитиш мақсадида турли тақдимотлар ўтказиш, конференция ва семинарларда қатнашиш, профессор-ўқитувчилар хорижда малака ошириши, магистр ва докторантлар илмий-тадқиқот ўтказиши учун замин яратиш анъанага айланган.
Хусусан, академия илмий тадқиқотчилари Туркиянинг Ислом тадқиқоти маркази, Буюк Британиянинг NILE (Norwich Institute for Language Education) тил ўқитиш институти ҳамда Малайзия ислом илми университети билан тузилган ўзаро англашув меморандуми асосида юртимизга тааллуқли ноёб қўлёзмаларни тадқиқ қилиш билан бирга хорижлик талабаларга маҳорат дарси ўтиб, амалий тажриба алмашинуви йўлга қўйилган.
Мажмуанинг илмий салоҳиятини ошириш мақсадида мунтазам равишда хорижлик профессор-ўқитувчилар ўқув жараёнига жалб этилмоқда.
2018-2021 йилларда исломшунослик фани бўйича етакчи олий таълим ҳамда илмий тадқиқот муассасаларининг жами 100 нафардан ортиқ профессор-ўқитувчиси, мутахассиси таълим жараёнига жалб қилинди.
Даргоҳда ахборот-ресурс марказининг ягона электрон кутубхона тизими ишга туширилгани ҳам эътиборга молик. Ахборот-ресурс марказидаги мавжуд электрон ресурслар тизимга кетма-кетлик асосида жойлаштирилмоқда. 2021 йил апрель ойидан марказда book.iiau.uz веб-сайти ишга туширилган.
Дарсликлар тўғрисида...
“Library”дастурига ҳозирги кунга қадар ауди ошаклидаги 5731 электрон ва 1540 адабиёт жойлаштирилган. 4 минг 200 электрон китоб махсус фондда сақланяпти. Мавжуд адабиётга эҳтиёж ўрганилиб, талаб юқори бўлган дарсликлар сканер қилинмоқда.
“Book.iiau.uz” дастури орқали электрон аъзолик тизимли амалга оширилмоқда. Бугунги кунда 1605 талаба кутубхонага электрон тарзда аъзо бўлган. Марказ томонидан 60 070 нусхадаги адабиёт махсус штрих код билан таъминланган.
Шунингдек, имконияти чекланган талабалар учун 52 номдаги аудио дарслик, 56 номда, 738 нусхада брайл алифбосидаги дарслик, 47 номда, 700 нусхада илмий адабиёт ҳамда 9 номда, 38 нусхада бадиий адабиёт жорий қилинган.
Иқтидорли талабалар...
Академияда энг иқтидорли талабалар учун Ўзбекистон Президенти давлат стипендияси, ҳамда Имом ал-Бухорий давлат стипендияси, шунингдек Ислом Каримов, Убайдулла Уватов, Маҳмудхўжа Беҳбудий номидаги ва Алоқа банк стипендиялари таъсис этилган. Ҳозиргача 14 нафар ўғил-қиз ушбу стипендияларга муносиб кўрилган. 4 талаба Республика фан олимпиадаси ғолиби.
“Учинчи ренессанс – ёшлар нигоҳида” танловининг 3 йўналишида таянч докторант ва магистрлардан ташкил топган академия жамоаси мусобақанинг республика босқичига чиқиб, “Аждодлар меросини ўрганиш ва тарғиб қилишга инновацион ёндашув” йўналиши бўйича креатив жамоа номинацияси ғолиби бўлди.
– Академияда биз учун барча шароит яратилган, – дейди Исломшунослик факультети 3-курс талабаси, “Маҳмудхўжа Беҳбудий” номидаги махсус ҳамда “Имом ал-Бухорий” номидаги давлат стипендияси соҳиби Анвар Мустафоев. – 30 дан зиёд спорт, санъат, китобхонлик, хорижий тилни ўрганиш тўгараклари очилган. Машғулотлар юқори малакали мутахассислар томонидан ўтилади.
Республика ва халқаро миқёсдаги кўрик-танлов, мусобақа, илмий-амалий конференцияларга устозларимиз билан бирга тайёрланамиз. АҚШ, Германия, Англия, Польша, Чехия, Россия, Туркия, Испания каби мамлакатларнинг нуфузли олий таълим муассасалари томонидан ташкил этилган анжуманларда иштирок этдим. 20 дан кўп мақолам рус, инглиз тилларида чоп этилди. Ҳозир талаба-ёшлар илмий салоҳиятини янада оширишга қаратилган бир қатор лойиҳаларда қатнашяпман.
Дарҳақиқат, академия профессор-ўқитувчилари, ёш илмий тадқиқотчиларининг халқаро конференция, илмий семинар ҳамда хорижий грант лойиҳаларидаги иштироки фаоллашяпти. Чет эллик эксперт, талаба, докторант ва илмий-тадқиқотчиларнинг ўқув жараёнига жалб этилиши юртимизда илмий-тадқиқот самарадорлиги кўрсаткичи йилдан-йилга ўсишига сабаб бўлмоқда.
Ўзбекистон халқаро ислом академияси “Times Нigher Education” (THE) халқаро рейтинг агентлиги томонидан 2021 йил натижалари асосида тузилган “Impact Rankings” рейтингида дунёнинг етакчи мингта олий таълим муассасаси рўйхатидан жой олди.
Беҳруз ХУДОЙБЕРДИЕВ,
Халқаро ислом академияси
матбуот хизмати билан ҳамкорликда тайёрланди.
ЎзА
Муҳтарам ватандошлар!
Сиз, азизларни, барча мўмин-мусулмон юртдошларимизни, бутун халқимизни улуғ ва мўътабар айём – Қурбон ҳайити билан чин қалбимдан самимий муборакбод этиб, ўзимнинг юксак ҳурматим ва эзгу тилакларимни билдиришдан ғоят мамнунман.
Жамики ислом уммати учун қадрли бўлган ушбу шукуҳли байрам – Ийд ал-Адҳони эл-юртимиз билан биргаликда тинч ва осойишта муҳитда кутиб олаётганимиз учун, аввало, меҳрибон ва қудратли Аллоҳ таолога беҳисоб шукроналар айтамиз.
Ҳеч шубҳасиз, кейинги йилларда Янги Ўзбекистонда ижтимоий, халқчил давлат барпо этиш, унинг маънавий асосларини мустаҳкамлаш ва таъсирчанлигини оширишда муқаддас ислом дини, унинг асосий байрамларидан бири бўлган Қурбон ҳайити ҳам муҳим роль ўйнамоқда.
Айниқса, бу байрамнинг инсонпарварлик, аҳиллик, саховат ва олижаноблик каби фазилатлари юртимизда “Инсон қадри учун, инсон бахти учун” деган эзгу ғоя асосида амалга оширилаётган кенг кўламли ислоҳотларга уйғун ва ҳамоҳанг бўлиб, аҳолининг эҳтиёжманд қатламларини қўллаб-қувватлаш, кексалар, ёшлар ва хотин-қизлар ҳақида алоҳида ғамхўрлик кўрсатиш, камбағалликни қисқартиришга қаратилган дастурларимиз самарасини оширишга хизмат қилаётганини алоҳида таъкидлаш ўринлидир.
Азиз дўстлар!
Бугунги кунда мамлакатимизда турли миллатлар ва диний конфессиялар ўртасидаги ҳамжиҳатликни мустаҳкамлаш, виждон эркинлигини таъминлаш, диний-маърифий меросимизни асраб-авайлаш, ёш авлодни миллий ва умумбашарий қадриятлар руҳида тарбиялаш бўйича улкан ишлар амалга оширилмоқда.
Бу ҳақда сўз юритганда, ислом динининг эзгу тамойилларини чуқур ўрганиш, буюк тарихимиз ва маданиятимиз дурдоналарини, машҳур алломаларимизнинг бой меросини тўплаш ва кенг тарғиб этишга алоҳида эътибор қаратилаётганини таъкидлаш лозим. Жумладан, кўҳна Шарқ мўъжизаси – Самарқанд шаҳри 2025 йилда ислом маданияти пойтахти, деб эълон қилинди, улуғ ватандошимиз Имом Мотуридийнинг 1155 йиллик таваллуд санаси юртимиз бўйлаб кенг нишонланмоқда, Имом Бухорий, Имом Мотуридий ва Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот марказлари қаторига, шу йил Бухоро шаҳрида ўз фаолиятини бошлайдиган Баҳоуддин Нақшбанд илмий-тадқиқот маркази ҳам қўшилди.
Пойтахтимиз Тошкент шаҳрида бунёд этилаётган Ислом цивилизацияси маркази илмий-маънавий йўналишдаги улкан ва ноёб лойиҳа сифатида эл-юртимиз ва халқаро жамоатчиликда катта қизиқиш уйғотмоқда. Бу муаззам маскан кўп минг йиллик қадимий тарихимиз, бой ва бетакрор миллий маданиятимизнинг ёрқин тимсоли сифатида Янги Ўзбекистон ҳаётидаги ғоят муҳим воқеага айланади, деб ишонаман.
Ҳурматли юртдошлар!
Шу саодатли кунларда 15 минг нафар ватандошимиз муқаддас ҳаж зиёратини адо этмоқда. Эзгу дуо ва ниятлар ижобат бўладиган мана шундай мунаввар лаҳзаларда уларни ҳам Қурбон ҳайити билан самимий қутлаб, Яратгандан юртимизга соғ-омон қайтиб келишларини сўраймиз.
Умид қиламизки, муҳтарам ҳожиларимиз жамиятимизда бирдамлик, оила ва маҳаллаларимизда меҳр-оқибат муҳитини янада мустаҳкамлаш, ёшларимиз тарбиясини кучайтириш, уларни илм-маърифатга, замонавий касб-ҳунарларни эгаллашга, Ватан ҳимоячиси бўлишга тарғиб этиш, муҳтож инсонларга кўмак беришда алоҳида ибрат ва намуна кўрсатадилар.
Қалбларимиз қувончга тўлган ушбу файзли кунларда хорижий давлатларда бўлиб турган ватандошларимизни ҳам бугунги улуғ айём билан чин дилдан қутлаб, уларга соғлик-омонлик, бахт ва омад тилаймиз.
Жаҳоннинг узоқ-яқин ўлкаларидаги мусулмон умматини ҳам қизғин табриклаб, уларнинг халқлари ва мамлакатларига тинчлик, равнақ ва фаровонлик тилаб қоламиз.
Азиз ва муҳтарам ватандошлар!
Ҳозирги кунда дунё нақадар мураккаб ва таҳликали бўлиб бораётганини барчамиз кўриб турибмиз. Бундай кескин шароитда юртимизда тинчлик, ўзаро ҳурмат ва тотувлик муҳитини сақлаб, барча соҳа ва тармоқларда фидокорона меҳнат қилиб кўзлаган юксак мақсадларимизга ета оламиз.
Албатта, ўз тарихида не-не синов ва машаққатлардан муносиб ўтган мард ва олижаноб халқимиз бунга ҳар томонлама қодир.
Бу йўлда эл-юртимизга мансуб меҳр-оқибат, ўзаро бирлик ва жипслик биз учун беқиёс куч-қудрат манбаи бўлиб хизмат қилади, деб ишонаман.
Сиз, азизларни муқаддас Қурбон ҳайити билан яна бир бор чин дилдан табриклаб, барчангизга тинчлик-хотиржамлик, сиҳат-саломатлик, хонадонларингизга файзу барака тилайман.
Қутлуғ айём барчамизга муборак бўлсин!
Шавкат Мирзиёев,
Ўзбекистон Республикаси Президенти
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа