Халқимизнинг асосий қўшиғи
Ўзбекистон Республикаси Давлат мадҳиясининг матни ва мусиқаси Ўзбекистон Республикасининг 1992 йил 10 декабрда қабул қилинган «Ўзбекистон Республикасининг Давлат мадҳияси тўғрисида»ги Қонуни билан тасдиқланган.
Мадҳиямиз Ўзбекистон Республикаси Давлат суверенитетининг рамзидир. Ўзбекистон Қаҳрамони, халқ шоири Абдулла Орипов шеъри, Ўзбекистон халқ артисти, атоқли композитор Мутал Бурҳонов мусиқаси асосида ишлаб чиқилган мадҳиямизда мусаффо осмонимиз, бахтли ва фаровон ҳаётимиз, халқимизнинг асрий орзулари, келажакка ёруғ умиди ва мустаҳкам ишончи теран ифодаланган.
Энг қадимий ва энг қисқа мадҳия
Япония мадҳиясининг қўлёзмаси X–XI асрда ёзилган бўлиб, дунёдаги энг қисқа “қўшиқ” ҳисобланади: у жами 6 қатордан иборат.
Кунчиқар юртнинг расмий мадҳияси давлат даражасида 1999 йили тасдиқланган.
Энг узун ва энг зерикарли мадҳия
Уругвайнинг мадҳияси 1833 йили қабул қилинган. У дунёдаги энг узун ва шу билан бирга, энг зерикарли мадҳия ҳисобланади. Мамлакат мадҳиясини тинглаш учун беш дақиқа вақт керак бўлади.
“Худойим, қиролни ва қиролликни асра!”
Буюк Британия мадҳияси шу сўзлар билан бошланади.
Мадҳия расмий бўлмаса-да, ҳеч қандай ҳуқуқий ҳужжатга асосланмаган, лекин уни куйлаш анъанага айланган.
Мадҳия бир неча марта қайта таҳрир қилинган.
Сўз ва мусиқа муаллифи Гэнри Кэри бўлиб, у бир лорднинг ўғли бўлган.
Тайланднинг эски мадҳиясини рус ёзиб берган
Сиам қироллигининг муносабатлари Россия билан яхши бўлган. 1939 йилгача Тайланд “Замонавий Тайланд” деб номланганини кўпчилик билмаса керак. Ўшанда қирол Сиам мадҳияни яратиш учун танлов эълон қилади. Танловда рус бастакори Пётр Андреевич Щуровский ғолиб бўлади. Щуровскийнинг мусиқаси мадҳияга киртилган ва 1939 йилгача мамлакатда куйланган.
1 дақиқадан ошмайдиган мадҳия
Ҳиндистон мадҳиясини Нобель мукофоти лауреати Рабиндранат Таҳур ёзган ва уни “Миллат руҳи”, деб номлаган. Мадҳия бенгал тилида битилган. Мадҳия куйланганда бир дақиқадан ошмайди.
Рус тилидан Т.НИЗОМ таржимаси
Бир қишлоқда жаҳли тез чиқадиган, ўзини бошқа олмайдиган ўспирин йигит бор экан. Кунлардан бирида отаси унга ҳар гал жаҳли чиққанида бир мих олиб, уйнинг олдидаги дарахтга қоқишини айтди.
Ўғил шундай қила бошлади. Бир неча мих қоқилган дарахтни кўриб, йигитнинг унга раҳми келди. Ўзини бошқаришни, сабрли бўлишни ўрганди. Дарахтга мих қоқмай қўйди. Буни кўрган ота энди ўғлига қоқилган михларни суғуриб ташлашни буюрди. Ўғил отасининг айтганини бажарди.
Дарахтнинг яралари битиб, ўрнида чандиқлар пайдо бўлди. Ота ўғлига:
– Қара, ўғлим! Қоқилган ҳар бир мих бу дарахтни яралаган эди. Уларни суғуриб ташлаган тақдирингда ҳам, ўрни, чандиқлари қолди. Энди дарахтнинг ана шу жойлари мўртлашиб, қурт тушади ва уни емиради.
Ўғил бошини эгиб қолди. Ота сўзида давом этди:
– Бу-ку бир дарахт экан, Аллоҳ таоло азизу мукаррам қилиб яратган инсон зотининг қалб аталмиш дарахтига ҳам баъзан тил аталмиш болға билан сўз аталмиш михлар қоқилади. Гарчи кейин хатолар тан олиниб, узр сўралиб, у “мих”лар суғуриб олинса-да, ўрнида чандиғи, доғи қолади... Сен ўшандай михларни қоқишдан сақлан. Ўзингни идора қилишни, жаҳлингни жиловлашни ўрган!..
Дарҳақиқат, инсон қалби гўё нафис бир ойнага ўхшайди. У дарз кетса, кейин ҳеч қачон аслидагидек тикланмайди. Шундай экан, ҳар доим Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга ўхшаб муомила қилишни ўрганайлик ҳеч бўлмаса ҳаракат қилайлик. Аллоҳ ҳаммамизни тўғри йўлдан адаштирмасин! Зеро, кўнгил – Яратганнинг назаргоҳидир.
Қудсий ҳадислардан бирида Аллоҳ таоло: “Мен сизларнинг на суратингизга ва на чиройларингизга қарайман. Балки қалбларингизга қарайман ва сизлардаги яхши хислатлардан рози бўламан”, деган.
Акбаршоҳ Расулов