Sayt test holatida ishlamoqda!
23 Iyul, 2025   |   28 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:32
Quyosh
05:10
Peshin
12:35
Asr
17:37
Shom
19:53
Xufton
21:23
Bismillah
23 Iyul, 2025, 28 Muharram, 1447

Ilm tufayli inson oliy martabaga etadi

30.11.2023   1638   4 min.
Ilm tufayli inson oliy martabaga etadi

 Qur'oni  Karimda: «Biladigan zotlar bilan bilmaydigan kimsalar barobar bo'lurmi», deb ta'kidlanadi (Zumar, 9). 

Islom dini ta'limotida  va hadisi sharifda: «Ilm olish har bir muslim va muslimaga farzdir», – deyiladi.  Bu hadisdan ko'rinib turibdiki, har bir mo'min-musulmonga  ilm olib  unga amal qilgan holda, hayotga tatbiq etish zimmasidagi buyuk farz ekanligi eslatib o'tilmokda.

Bu zamin ziyosi ne-ne zamonlar tarix zarvaraqlariga muhrlandi. Qancha-qancha daholarga beshik, ilm ma'rifatiga eshik bo'lgan zamindir. Bu zamin ilm quyoshi bilan necha-necha o'lkalarni yoritgan va er yuzini qalam bilan zabt etgan muhaddis sultonlarining elidir. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: 

 «Kim bu dunyoni rohatini ko'zlasa, tijorat qilsin, oxirat saodatini o'ylasa, toat-ibodat qilsin, agar ikki dunyosini obod bo'lishini xohlasa, ilm olsin», – deganlar. 

Allomalarimiz olgan ilmlariga amal kilgan holda jahon tsivilizatsiyasiga ulkan hissa qo'shganlar. Olimlar va komil insonlar darajasiga etishish faqat ilm sohiblariga xosdir.  

Islom mutaffakirlari fikrlariga ko'ra: «Ilm – narsani qanday bo'lsa ana shunday bilib olishdir, har qanday bilish va o'rganilgan narsaga ilm deyiladi. Olgan ilmga amal  qilib, uni etkazish ma'rifatdir». Har bir insonning ilm-ma'rifat kasb etishida  sarf, nahv, fiqh, tafsir va hadis, kalom ilmi kabi diniy, hamda tarix, adabiyot, tibbiyot, falakiyot va boshqa dunyoviy ilmlarni o'rganish zarur bo'ladi. 

XX asr oxirlarida milliy istiqlol sharofati bilan Vatanimizda o'tmishdagi allomalarga, ularning hayotlari va yozib ketgan asarlariga nisbatan fikrlashda keskin bir burilish yasaldi, ya'ni zaminimizda yashab o'tgan buyuk  olimlar, o'zlarining dunyoviy, diniy va ma'rifiy asarlari bilan jahon ma'naviyatining xazinasiga ulkan hissa qo'shgan zotlarning nomlari tiklandi. 

Keyingi yillarda Imom Buxoriy, Burhoniddin Marg'inoniy, Abu Mansur Moturidiy, Alisher Navoiy, Abduxoliq G'ijduvoniy, Hoja Bahovuddin Naqshbandiy, Abu Rayhon Beruniy, Abu Nasr Farobiy, Abu Ali Ibn Sino, Horazmiy, Farg'oniy, Nasafiy, Termiziy, Hoja Ahmad Yassaviy kabi ko'plab hayoti va ijodi o'rganilmoqda.

Ushbu allomalarimiz yo'llarini davom ettirish uchun yosh avlodga ilm olish va ularning asarlarida yoritib berilgan masalalarni hayotda tatbiq etishlariga zamin hozirlashimiz zarurdir.  Ma'lumki,  Qur'oni karim ham «O'qi» degan amri bilan nozil bo'lgan. Qur'oni karimning 811 joyida ilm so'zi takrorlanadi.

Kelgusida  o'z taqdirini shu yurt istiqboli bilan bog'lagan har bir yosh avlod ajdodlarimizning boy meroslaridan  o'zi ham bahramand bo'lib, xalqimiz ilmu-ma'rifatini yanada yuksaklikka olib chiqishda o'z hissalarini qo'shadilar degan  umiddamiz. 

Imom at-Termiziy, Rasululloh sollallohu alayhi va sallamdan rivoyat qilgan hadisda, U zot: «Alloh va uning maloikalari va hatto dengizdagi baliqlar ham ilm ahillariga istig'for aytadilar», – deganlar. Shuningdek, boshqa bir rivoyatda: «Kim ilm izlab yo'lga chiqsa, Alloh Taolo unga jannat yo'llarini to'g'rilab qo'yur», – deb marhamat qilingan. Ilm insonni botinini kashf etuvchi omildir. Ilm dushmanlarga qurol, do'stlar o'rtasida esa ziynatdir. Ilm tufayli inson oliy martabaga etadi. Ilm insonlarning tafakkurini hamda ma'naviyatini yuksaltirib dunyoni taraqqiy etishiga bosh mezon bo'lishi bilan birga, insonning botinini kashf etuvchi omildir.

 

 Adham DO'SMATOV, Toshkent shahridagi “Minor” 
jome masjidi imom-noibi

MAQOLA
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Shahrisabzning Butunjahon merosi ro‘yxatidagi maqomini saqlab qolish bo‘yicha ijobiy qaror qabul qilindi

21.07.2025   3040   1 min.
Shahrisabzning Butunjahon merosi ro‘yxatidagi maqomini saqlab qolish bo‘yicha ijobiy qaror qabul qilindi

Parij shahrida YUNЕSKO Butunjahon merosi qo‘mitasining 47 sessiyasi o‘tkazildi. Sessiya yig‘ilishida Shahrisabz shahrining Butunjahon merosi ro‘yxatidagi maqomini saqlab qolish bo‘yicha ijobiy qaror qabul qilindi.


Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamg‘armasi axborot xizmati O‘zAga ma’lum qilishicha, qo‘mita O‘zbekistonning ushbu obyektni asrash bo‘yicha sa’y harakatlarini yuqori baholab, YUNЕSKO Butunjahon merosi markazi hamda IKOMOS (Yodgorliklar va diqqatga sazovor maskanlarni asrash bo‘yicha xalqaro kengash)  bilan samarali hamkorlik muhimligini alohida qayd etdi.


Kelgusi bosqich sifatida O‘zbekistonga takroriy nominatsiyani tayyorlash uchun uch yil muddat berildi. Unda Shahrisabzning siyosiy, madaniy va diniy markaz sifatidagi betakror tarixiy rolini aks ettiruvchi temuriylar davri me’moriy merosiga alohida urg‘u qaratiladi.


Shaharning tarixiy qismi bufer hudud sifatida belgilanishi rejalashtirilgan, bu uning madaniy qiymatini yanada samarali asrash imkonini beradi. Mazkur qaror xalqaro hamkorlik doirasida olib borilgan tizimli va ochiq muloqotlar natijasi bo‘ldi.


Anjumanda O‘zbekiston Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamg‘armasi raisi Gayane Umerova boshchiligidagi delegatsiya ishtirok etib, YUNЕSKO, IKOMOS va barcha xalqaro hamkorlarga bildirilgan ishonch va ko‘rsatilgan qo‘llab-quvvatlov uchun minnatdorlik bildirgan. 


Behruz XUDOYBЕRDIYEV,

O‘zA

O'zbekiston yangiliklari