O'tgan davr mobaynida Qo'mitaga jismoniy va yuridik shaxslardan jami 861 ta murojaat kelib tushgan. Shundan, 249 tasi O'zbekiston Respublikasi Prezidentining Halq qabulxonalari va Virtual qabulxonasi orqali, 158 tasi Prezident Administratsiyasi, Oliy Majlis, Vazirlar Mahkamasi orqali, 66 tasi turli tashkilotlardan, 388 tasi bevosita fuqarolardan kelib tushgan.
Murojaat yo'nalishlari quyidagicha:
– diniy tashkilotlarni davlat ro'yxatidan o'tkazish bo'yicha 521 ta;
– dinshunoslik ekspertizasi o'tkazish bo'yicha – 161 ta;
– Haj va Umra ziyoratiga doir masalalar bo'yicha – 24 ta;
– diniy ta'lim masalasida – 26 ta;
– noislomiy konfessiyalar yo'nalishida - 30 ta;
– boshqa masalalarda – 99 ta.
Murojaatlar sonining o'sish, pasayish dinamikasiga e'tibor qaratadigan bo'lsak, 2020 yil yanvar'-sentyabr' oylari davomida kelib tushgan murojaatlar soni 660 tani tashkil etgan bo'lsa, joriy yilning mos davriga nisbatan ushbu ko'rsatkich 861 tani tashkil etib, 201 taga ko'payganini ko'ramiz.
Joriy yilning 1-2-3 choragi davomida Qo'mita tomonidan oyiga o'rtacha 95 ta murojaat ro'yxatga olingan. Ularning aksariyat qismi Toshkent, Andijon, Farg'ona, Surxondaryo, Qashqadaryo, Samarqand viloyatlarida yashovchi fuqarolardan kelib tushgan.
Murojaatlarda ko'tarilayotgan asosiy masalalar.
Qo'mitaga kelib tushgan 861 ta murojaatning 521 tasi Diniy-ma'rifiy tashkilotlar va diniy soha xodimlari bilan ishlash bo'limi tomonidan ko'rib chiqilgan. Ularda asosan diniy tashkilotlarni davlat ro'yxatidan o'tkazish, yangi diniy tashkilot qurilishiga ruxsat olish masalalari ko'tarilgan.
Mazkur masalalar yuzasidan O'zbekiston Respublikasining
2021 yil 5 iyulda qabul qilingan “Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to'g'risidagi” Qonuniga muvofiq diniy tashkilotlar adliya idoralari tomonidan davlat ro'yxatidan o'tkazilishi, ushbu jarayonning tartiblari va shartlari haqida fuqarolarga batafsil ma'lumot berilgan.
Dinshunoslik ekspertizasi bo'limi tomonidan 161 ta murojaat o'rganib chiqilgan. Ularda asosan fuqarolarning respublika hududiga diniy mazmundagi adabiyotlarni olib kirish, ularni tayyorlash va tarqatish masalalari yuzasidan amaldagi qonunchilik talablari asosida tegishli javoblar berilgan.
Shuningdek, o'tgan davr mobaynida Haj va Umra ziyoratlari bilan bog'liq 24 ta murojaat o'rganib chiqilgan. Murojaatchilarga belgilangan tartibda javoblar berilgan.
Qolaversa, Diniy ta'lim olish bilan bog'liq 26 ta murojaat hamda Noislomiy konfessiyalar faoliyati bilan bog'liq 30 ta murojaat tegishli bo'limlar tomonidan o'rganib chiqilgan va har bir murojaat bo'yicha fuqarolarga ma'lumot berilgan.
Qolgan turli masalalar bo'yicha kelgan 99 ta murojaat ham o'rganib chiqilib, Qo'mita tomonidan murojaatchilarga asoslantirilgan javob xatlari yuborilgan.
Shu o'rinda, murojaatlarning ko'rib chiqilish natijalari haqida ma'lumot berib o'tsak.
Qo'mitaga kelib tushgan 861 ta murojaatdan 615 tasiga huquqiy ma'lumot berilgan, 187 tasi ijobiy hal qilingan, jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlari to'g'risidagi Qonunning 29-30 moddasiga asosan, 4 tasi rad etilgan, 29 tasi bo'yicha o'rganish jarayoni davom etmoqda.
Chumoli eng mehnatkash jonzotlardan biri. Islomda chumoliga alohida e’tibor berilgan bo‘lib, Qur’onda ham zikr qilingan. Hatto bir suraning nomi “An-Naml” - “Chumolilar” deb ataladi.
Hadislarda ham chumolining o‘ziga xos maqomi ta’kidlangan. Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam to‘rt xil jonzotni o‘ldirishni man qilganlar: chumoli, asalari, hudhud va surrodni (to‘rg‘ayga o‘xshash qush). (Imom Ahmad va Abu Dovud rivoyati).
Ko‘pchilik odatda chumoli chaqsa, darhol bosib o‘ldiradi. Aslida bu noto‘g‘ri. Chumolini o‘ldirmaslik kerak, chunki u ham tirik mavjudot va uni nobud qilish bekorga man qilinmagan. Qolaversa, chumoli chaqishi inson organizmi uchun bir qator foydalarga ega ekani ham aytiladi.
Chumoli chaqishining ba’zi foydalari:
Qon aylanishini rag‘batlantiradi. Chaqish natijasida qon aylanishi yaxshilanadi, qizil qon hujayralari ko‘payib, organizmda faollik ortadi;
Miya nerv hujayralarini uyg‘otadi. Chumoli chaqqanida yuz bergan sensor signallar miyaga yetib borib, ayrim neyronlarni jadalroq ishlashga undaydi.
Terini chidamli qiladi. Olimlarning fikricha, bir joyni bir nechta chumoli bir vaqtda chaqsa, o‘sha joydagi terining harorat va bakteriyalarga nisbatan chidamliligi mustahkamlanadi;
Qon ivishini faollashtiradi. Chaqish ayrim hollarda qonning tezroq ivishiga yordam beradi;
Toksinlarga chidamlilikni oshiradi. Chaqish natijasida hosil bo‘lgan qon qatlami tomirlarni zaharli moddalarga nisbatan chidamli qiladi, bu esa jigarga tushadigan yukni kamaytiradi;
Semirishga qarshi ta’sir. Urg‘ochi chumoli chaqish paytida chiqaradigan maxsus ionli shilliq miqdori chaqilgan joydagi yog‘ to‘qimalarini yo‘q qilishga yordam beradi. Masalan, chumoli qo‘lni chaqsa, ushbu modda qo‘l bo‘ylab tarqalib, yog‘larning katta qismini eritishda yordam beradi.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Bir chumoli payg‘ambarlardan birini tishlab oldi. Shunda chumolilar inlarini yondirishga buyurdi. Alloh taolo unga vahiy qildi: “Seni bir chumoli tishlasa, tasbeh aytadigan ummatni halok qilasanmi?”, dedilar. (Imom Muslim rivoyati).
Po‘latxon Kattayev,
Toshkent islom instituti katta o‘qituvchisi