«Gazeta Polska» gazetasida pol'shalik Yevrodeputat Rishard Charnetskining "Markaziy Osiyo: Prezident Shavkat Mirziyoev davrida O'zbekiston islom merosi zamonaviylik bilan hamohang ekanini dunyoga ko'rsatmoqda" nomli maqolasi chop etildi, xabar bermoqda “Dunyo” axborot agentligi.
Muallifning ta'kidlashicha, O'zbekiston poytaxti va Markaziy Osiyodagi eng yirik shahar bo'lgan Toshkent boy tarixiy merosga ega. Shahar nafaqat asosiy siyosiy, balki mamlakatning sanoat, madaniy va ilmiy markazi hamdir. Zamonaviy Toshkent simbiotik tarzda islomning boy zamona merosini zamonaviylik bilan birlashtiradi.
Miloddan avvalgi I asrga oid Toshkentning paydo bo'lishining qisqacha tarixi keltirilgan bo'lib, shahar doimo, ayniqsa Temuriylar sulolasi hukmronligi davrida ilm-fan va savdo markazi bo'lganligi ta'kidlanadi. Uning madaniy merosi ayniqsa katta taassurot uyg'otadi.
Bugungi kunda mustaqil O'zbekistonning poytaxti islomning abadiy badiiy merosini o'zida aks ettiradi va boy o'rta asr madaniyatiga dahldordir. Masjidlar yoki boshqa diniy ob'ektlar va maqbaralar bu shaharda markaziy o'rinni egallaydi va qiziqarli, jumladan, mamlakat islom tarixi haqida tasavvur beradi.
Toshkentdagi yodgorliklar - Ko'kaldosh madrasasi, Hazrati Imom majmuasi, dunyodagi eng qadimiy Qur'on nusxalaridan biri – Usmon Qur'oni saqlanayotgan Mo'yi muborak madrasasi, Tilla shayx masjidi, Baroq Hon madrasasi, Yunus Hon maqbarasi va boshqalar yuksak qadrlanadi.
Muallifning fikricha, bu narsa ularning mohiyatini aks ettiradi: polyaklar xuddi xristianlikni saqlab qolganidek, musulmon dini ham asosiy yo'naltiruvchi kuch bo'lib, o'zbeklarning etnik va madaniy o'ziga xosligining belgisi bo'lib xizmat qilgan. 2007 yilda Toshkent to'rt "Islom madaniyati poytaxtlari" dan biri sifatida tanlandi.
Muallif 2016 yilda mamlakat taraqqiyoti borasidagi yangi siyosatining bir qismi sifatida Prezident Shavkat Mirziyoev turizmni rivojlantirishni o'z islohotlarining asosiy unsuri sifatida belgilaganini ta'kidlaydi. Natijada Toshkent islom merosi hozirgi kunda mahalliy va xorijiy sayyohlarning ancha keng doirasiga kirib bormoqda. Prezident Farmoni bilan Toshkent va O'zbekistonning boshqa shaharlaridagi tarixiy va diniy obidalar qayta tiklandi.
Bularning barchasi madaniy-ma'rifiy va diniy turizmni rivojlantirish dasturining ajralmas qismi hisoblanadi.
Bundan tashqari, O'zbekiston Davlat rahbarining islom merosini taqdim etishga qaratilgan tashabbuslaridan biri Islom tsivilizatsiyasi markazining qurilishidir. Unda ilgari O'zbekiston va xorijda saqlanib qolgan qadimiy qo'lyozmalar, litografik kitoblar, tarixiy hujjatlar va hujjatlar, shuningdek, din va ta'limga oid zamonaviy kitob va nashrlar, nihoyat, 100 mingdan ortiq qo'lyozmaga ega kutubxona dunyodagi eng yirik ma'lumotlar bazalaridan biri ishtirok etadi.
O'zbekiston islom merosi zamonaviylik bilan hamohang ekanini 2016 yil dekabr oyidan buyon dunyoga namoyon etib kelmoqda.
O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Savol: Bir birodarimning qalbi notinch bo‘lmoqda. Shu birodarim nomidan ushbu savolni yo‘llamoqdaman. Bomdod namozi vaqtida imomlikka u kishidan boshqa tajvidi yaxshi kishi bo‘lmagani sababli, jamoatga namoz o‘qib bergan. Namozdan so‘ng bavosir kasalligi esiga tushib, tahoratxonaga borib qarasa, kiyimida qonni ko‘rib qolibdi. U qon namozdan oldin chiqqanmi yoki keyin, buni aniq bilolmayapti. Endi o‘qilgan namozimiz to‘g‘rimi yoki yo‘qmi, jamoatga: “Namozingizni qayta qazo qilib o‘qib qo‘ying”, deb aytaymi-yo‘qmi, bilmay turibman, deb ko‘ngli notinch bo‘lmoqda. Buning hukmi qanday bo‘ladi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Kishi kiyimida najosat ko‘rib qolib, uning qachon tekkanini bila olmasa, ko‘rgan vaqtidan boshlab tekkan hisoblanadi. Ammo bu hukm tashqaridan tekkan yoki tashqaridan tegishi ehtimoli bor bo‘lgan najosatlarga tegishli. Agar qon yoki yiring o‘zining badanidan chiqqani aniq bo‘lsa, bunda kiyim najosat bo‘lish bilan birga tahorat ham ketgan bo‘ladi. Ko‘rgan paytda qon yoki yiring qotgan holatda bo‘lsa, u avvalroq chiqqan hisoblanadi. Agar ho‘l holatda bo‘lsa, hozir chiqqan hisoblanadi. Demak, birodaringiz qonni ko‘rgan vaqtda, u ho‘l holatda bo‘lsa, namozni qayta o‘qish shart emas. Agar qon qurib qolgan bo‘lsa, birodaringiz namozni qayta o‘qishi lozim. Jamoatga kelsak, qaraladi, agar ularga aytilsa, fitnaga sabab bo‘lsa, ularga bu haqida aytilmaydi. Balki imom o‘zi qaytib o‘qiydi va istig‘for aytadi. Jamoatning namozi durust bo‘lgan hisoblanadi. Lekin jamoatga bu haqida aytsa, fitna va ixtilof chiqmaydigan bo‘lsa, u holda ularga ham bu haqda aytib qo‘yish lozim bo‘ladi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi