Sayt test holatida ishlamoqda!
04 Iyul, 2025   |   9 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:11
Quyosh
04:55
Peshin
12:33
Asr
17:42
Shom
20:04
Xufton
21:40
Bismillah
04 Iyul, 2025, 9 Muharram, 1447

«Gazeta Polska» gazetasi: Islom merosi zamonaviylik bilan hamohang mamlakat

13.10.2021   1014   3 min.
«Gazeta Polska» gazetasi: Islom merosi zamonaviylik bilan hamohang mamlakat

«Gazeta Polska» gazetasida pol'shalik Yevrodeputat Rishard Charnetskining "Markaziy Osiyo: Prezident Shavkat Mirziyoev davrida O'zbekiston islom merosi zamonaviylik bilan hamohang ekanini dunyoga ko'rsatmoqda" nomli maqolasi chop etildi, xabar bermoqda “Dunyo” axborot agentligi.

Muallifning ta'kidlashicha, O'zbekiston poytaxti va Markaziy Osiyodagi eng yirik shahar bo'lgan Toshkent boy tarixiy merosga ega. Shahar nafaqat asosiy siyosiy, balki mamlakatning sanoat, madaniy va ilmiy markazi hamdir. Zamonaviy Toshkent simbiotik tarzda islomning boy zamona merosini zamonaviylik bilan birlashtiradi.

Miloddan avvalgi I asrga oid Toshkentning paydo bo'lishining qisqacha tarixi keltirilgan bo'lib, shahar doimo, ayniqsa Temuriylar sulolasi hukmronligi davrida ilm-fan va savdo markazi bo'lganligi ta'kidlanadi. Uning madaniy merosi ayniqsa katta taassurot uyg'otadi.

Bugungi kunda mustaqil O'zbekistonning poytaxti islomning abadiy badiiy merosini o'zida aks ettiradi va boy o'rta asr madaniyatiga dahldordir. Masjidlar yoki boshqa diniy ob'ektlar va maqbaralar bu shaharda markaziy o'rinni egallaydi va qiziqarli, jumladan, mamlakat islom tarixi haqida tasavvur beradi.

Toshkentdagi yodgorliklar - Ko'kaldosh madrasasi, Hazrati Imom majmuasi, dunyodagi eng qadimiy Qur'on nusxalaridan biri – Usmon Qur'oni saqlanayotgan Mo'yi muborak madrasasi, Tilla shayx masjidi, Baroq Hon madrasasi, Yunus Hon maqbarasi va boshqalar yuksak qadrlanadi.

Muallifning fikricha, bu narsa ularning mohiyatini aks ettiradi: polyaklar xuddi xristianlikni saqlab qolganidek, musulmon dini ham asosiy yo'naltiruvchi kuch bo'lib, o'zbeklarning etnik va madaniy o'ziga xosligining belgisi bo'lib xizmat qilgan. 2007 yilda Toshkent to'rt "Islom madaniyati poytaxtlari" dan biri sifatida tanlandi.

Muallif 2016 yilda mamlakat taraqqiyoti borasidagi yangi siyosatining bir qismi sifatida Prezident Shavkat Mirziyoev turizmni rivojlantirishni o'z islohotlarining asosiy unsuri sifatida belgilaganini ta'kidlaydi. Natijada Toshkent islom merosi hozirgi kunda mahalliy va xorijiy sayyohlarning ancha keng doirasiga kirib bormoqda. Prezident Farmoni bilan Toshkent va O'zbekistonning boshqa shaharlaridagi tarixiy va diniy obidalar qayta tiklandi.
Bularning barchasi madaniy-ma'rifiy va diniy turizmni rivojlantirish dasturining ajralmas qismi hisoblanadi.

Bundan tashqari, O'zbekiston Davlat rahbarining islom merosini taqdim etishga qaratilgan tashabbuslaridan biri Islom tsivilizatsiyasi markazining qurilishidir. Unda ilgari O'zbekiston va xorijda saqlanib qolgan qadimiy qo'lyozmalar, litografik kitoblar, tarixiy hujjatlar va hujjatlar, shuningdek, din va ta'limga oid zamonaviy kitob va nashrlar, nihoyat, 100 mingdan ortiq qo'lyozmaga ega kutubxona dunyodagi eng yirik ma'lumotlar bazalaridan biri ishtirok etadi.
O'zbekiston islom merosi zamonaviylik bilan hamohang ekanini 2016 yil dekabr oyidan buyon dunyoga namoyon etib kelmoqda.

O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati

Dunyo yangiliklari
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Mo‘tadillik - saodat

04.07.2025   402   2 min.
Mo‘tadillik - saodat

Islom dini biror shaxs, guruh, mol-dunyoga nisbatan va obro‘-e’tibor topish uchun qilinadigan har qanday mutaassiblik va firqalarga bo‘linishni qoralaydi, tarafkashlikni johiliyat holatiga o‘xshatadi.

Mutaassiblikning turli ko‘rinishlari bor bo‘lib, ular kishining o‘zi, mol-dunyosi, farzandlari, millatini boshqalardan afzal bilib, bu yo‘lda ashaddiy ravishda kurashishi demakdir. Mo‘tabar manbalarimizda ota-bobolari va o‘zining nasabi bilan faxrlanish tuyg‘usi kishini do‘zaxga tortadi deb ta’kidlangan.

Mutaassiblik turlaridan biri bu diniy mutaassiblikdir. Diniy mutaassiblik deganda, ma’lum bir dinda asos bo‘lgan, ushbu din vakillari amal qiladigan ta’limot va qoidalarga qarshi chiqish, diniy tushunchalarni shariat ko‘rsatmalariga zid ravishda o‘zicha talqin qilib, boshqalarni unga ergashishga chorlash nazarda tutiladi. Diniy mutaassiblikning eng katta xatarlaridan biri bu, dinlararo muloqotga rahna solishdir.

Dinda mutaassibona harakat, dinda chuqur ketish, haddan oshish, Qur’on va Sunnatda kelgan ta’limotlarga zid ravishda o‘z fikriga ergashishni qattiq qoralanadi. Dinda haddan oshish deganda shariat belgilab qo‘ygan chegaradan chiqib ketish tushuniladi. Bu ish aqidada bo‘lsin, so‘z yoki amalda bo‘lsin, baribir. Bu borada Alloh taolo Baqara surasida  “Ushbular Allohning chegaralaridir. Bas, ulardan tajovuz qilmang. Va kim Allohning chegaralaridan tajovuz qilsa, bas, o‘shalar, ana o‘shalar, zolimlardir”, deb marhamat qiladi.

Payg‘ambarimiz Muhammad sallallohu alayhi vasallam: “Dinda haddan oshishdan ehtiyot bo‘linglar. Chunki, sizlardan oldin o‘tganlarni dinda haddan oshishlik halok qilgandir” deb uqtirganlar. 

Shunday ekan, bugungi kundagi ko‘plab muammolarning ildizi mutaassiblik va haddan oshish ekanligini hammamiz chuqur anglashimiz lozim. Xulosa o‘rnida, bu kabi muammolarning yechimi sifatida Faqih doktor Vahba Mustafo Zuhayliy janoblarining ushbu so‘zlarini keltirish bilan yakunlaymiz: “Islom mo‘tadil din bo‘lib haqiqatlardan birortasida chetga chiqishga yoki haddan oshishga yo‘l qo‘ymasligini anglatadi. Islomda va boshqa dinlarda dinda haddan oshish ham, e’tiqodda bir taraflama va g‘ayritabiiy bo‘lish ham, haddan tashqari qattiq olish ham, juda bo‘sh qo‘yib yuborish ham yo‘q…”. 

Alloh ta’olo barchamizni haq yo‘ldan adashtirmasin.

Kosonsoy tumani "Sodod" jome masjidi imom-xatibi

Bahodir Mirfayziyev

Manba: @Softalimotlar

MAQOLA