Sayt test holatida ishlamoqda!
08 Iyul, 2025   |   13 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:15
Quyosh
04:58
Peshin
12:33
Asr
17:41
Shom
20:02
Xufton
21:37
Bismillah
08 Iyul, 2025, 13 Muharram, 1447

Dinda savolim bor: O'lgan odamning yili o'tmasidan to'y qilsak, qanday bo'larkan?

07.10.2021   1658   1 min.
Dinda savolim bor: O'lgan odamning yili o'tmasidan to'y qilsak, qanday bo'larkan?

— Oilamizda ketma-ket o'lim bo'ldi. O'tgan yili ikki opam, yaqinda esa yana bir opam birin-ketin olamdan o'tishdi. Bizga ba'zi kishilar buni “o'lik chaqiribdi, xonadoningizda tez to'y qilib yuboringlar, irimi shunaqa”, deyishyapti. Lekin o'lgan odamning yili o'tmasidan to'y qilsak, qanday bo'larkan? Umuman, shunday irim bor-mi?

— Oilada ketma-ket o'lim bo'lishi Alloh taoloning irodasi bilan bo'ladi. “O'lik chaqirdi”, degan gap yo'q. Bu bid'at-xurofotdir. Shariatimizda o'lik chiqqan xonadonda bir yilgacha to'y qilib bo'lmaydi, degan gap ham yo'q. Vafot etgan odamning yaqinlari u uchun uch kun motam tutadilar. Faqat eri o'lgan ayol to'rt oy-u, o'n kun aza tutadi. Shunday ekan o'lik chiqqan xonadonda bir yil ichida to'y qilishga mone'lik yo'q. Ammo “To'y qilib yuborilsa, o'lik chiqishi to'xtaydi”, deb e'tiqod qilish iymonga futur etkazadi. Vallohu a'lam.

Muhammad Ayyub HOMIDOV

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Yetkazib berish kechikkani sababli qo‘shimcha taom berish

07.07.2025   4782   1 min.
Yetkazib berish kechikkani sababli qo‘shimcha taom berish

Savol: Ba’zi yemakxonlar taom yetkazib  berishni kechiktirgani uchun buyurtmadan tashqari qo‘shimcha taom taqdim etar ekan. Shu ish joizmi? Agar reklamada qo‘shimcha bepul taom berish emas, balki yetkazib berilgan taomning pulini olmaslik aytilgan bo‘lsa, hukm qanday bo‘ladi?


Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym.

1. Taomga buyurtma berish bitimi shariatdagi istisno’, ya’ni buyurtma asosida ma’lum mahsulotni tayyorlab berish shartnomasiga to‘g‘ri keladi. Agar savoldagi shart faqat reklamada aks etib, buyurtma jarayonida alohida bunday shart qo‘yilmasa, sotuvchi tarafidan berilgan bu va’da joiz hisoblanadi va unga vafo qilishi kerak bo‘ladi.

Agar buyurtma berishda yetkazib berish kechikishi sababli qo‘shimcha taom berish sharti qo‘yilsa, bu shartnomaning bir qismiga aylanadi. Bitimdagi bunday shart moliyaviy jarima sanaladi. Mahsulot tayyorlab berish (istisno’) bitimida sotuvchiga nisbatan moliyaviy jarima qo‘llashga ruxsat etiladi.

Demak, qo‘shimcha bepul taom berish va’da ko‘rinishida bo‘lsa ham, shartnomada aks etgan bo‘lsa ham joiz ekan.

2. Yetkazib berish kechiksa, buyurtma qilingan taomning pulini olmaslik faqat reklamada aks etib, buyurtma jarayonida bunday shart qo‘yilmasa, bu ham sotuvchi tarafidan berilgan va’da bo‘ladi va joiz hisoblanadi. Ammo buyurtma berish jarayonida yuqoridagi shart qo‘yilsa, bu shartnomaning bir qismiga aylanadi. Shartnomada esa buyurtma summasidan voz kechish shartini qo‘yish durust emas.

Demak, buyurtma qilingan taomning pulini olmaslik va’da ko‘rinishida bo‘lsa joiz, bitimda shart qilinsa, joiz emas. Vallohu a’lam.

 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi