O'zbekiston o'z mustaqilligini qo'lga kiritganidan keyin milliy merosga munosabat tubdan o'zgardi.
Hususan, ilgari qatag'on qilingan diniy ruhdagi merosga mehr-muhabbat ko'zi bilan boqa boshladik. Hayoti va faoliyati diniy-tasavvufiy yo'nalishda bo'lgan ulug' ajdodlarimizga yuz burdik.
Shu yo'nalishdagi ulug' bobolarimizdan birinchi bo'lib 1993 yilning sentyabr' uchinchi juma kuni Hoja Bahouddin Naqshband Buxoriy tavalludining 675 yilligi xalqaro miqyosda keng nishonlandi.
Buxoro viloyati hokimining “O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1994 yil 11 yanvardagi “Bahouddin Naqshband ziyoratgohini ta'mirlash, tuzatish va obodonlashtirish to'g'risida”gi bayoni haqida” 1994 yil 4 fevralidagi 17-qarori 4-bandida “O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Din ishlari bo'yicha qo'mita, “O'zbekturizm” milliy kompaniyasi, tegishli vazirlik va idoralar bilan birgalikda har yili sentyabr' oyining uchinchi payshanba-juma kunlari bo'ladigan Bahouddin Naqshband ziyorati marosimini yuqori darajada o'tkazish” ko'zda tutilgan edi.
Ana shu qaror asosida o'sha 1994 yildan boshlab har yili sentyabr' oyida an'anaviy tarzda naqshbandxonlik Respublika ilmiy-amaliy anjumani o'tkazib kelinyapti.
Bu yilgi 28-an'anaviy anjuman “Naqshbandiya tariqatining musulmon Sharqi ikkinchi renessansidagi o'rni va ahamiyati” mavzusida bo'lib o'tdi. Uni Bahouddin Naqshband yodgorlik majmuasi markazi, O'zbekiston musulmonlari idorasi Buxoro viloyati vakilligi, O'zbekiston xalqaro islom akademiyasi hamkorlikda tashkil etdi.
Onlayn tarzda o'tkazilgan anjumanda diniy soha va hamkor tashkilotlar rahbar va xodimlari, Din ishlari bo'yicha qo'mita raisi birinchi o'rinbosari, O'zbekiston xalqaro islom akademiyasi rektori Muzaffar Komilov, O'zbekiston musulmonlari idorasi raisi birinchi o'rinbosari Homidjon Ishmatbekov, taniqli shoir, O'zbekistondagi islom tsivilizatsiyasi markazi bo'limi mudiri Mirzo Kenjabek va boshqalar ma'ruza va nutqlari bilan ishtirok etdi.
Hususan, Mirzo Kenjabek, Mustaqim Jumayev kabi shoirlar irfoniy ruhdagi she'rlaridan o'qidi.
Ilmiy-amaliy anjumandagi ma'ruzalarda Buxoroda tasavvuf tariqatlarining paydo bo'lishi va rivojlanishi, tariqatga peshvolik qilgan avliyolar, xojagon-naqshbandiya tariqatida shariatga munosabat, “Tuhfat uz-zoirin” asarining naqshbandiya tariqati shayxlari bo'yicha muhim manba ekani, Buxorodagi ziyoratgohlar haqida ma'lumot beruvchi etti pir mobil ilovasi mohiyati, etti pir merosiga munosabatning ma'naviy-ma'rifiy ahamiyati, qadim Buxoroda o'tgan etti pir, xattotlik san'atining tasavvuf bilan bog'liq jihatlari, naqshbandiya ‒ Buxoro tasavvuf maktabi mahsuli sifatida kabi muhim-muhim mavzular atroflicha yoritildi.
Anjumanda sara ma'ruzalar matnlarini “Naqshbandiya” ilmiy-irfoniy, adabiy-ma'rifiy jurnali sahifalarida chop etish tavsiya etildi.
Sultonmurod OLIM,
“Naqshbandiya” jurnali bosh muhariri,
O'zbekiston Respublikasida xizmat ko'rsatgan madaniyat xodimi
Imom Abul Mu’in Nasafiy rahmatullohi alayh "Tabsiratul adilla" asarlarida Xuroson va Mavoraunnahr aholisi hanafiylikni Imomi A’zam rahmatullohi alayhning yetakchi shogirdi Imom Muhammad ibn Hasan Shayboniy, uning shogirdi Abu Suraymon Juzjoniy, uning do‘sti Shayx Abu Bakr Ahmad, Shayx Is'hoq Sobih Juzjoniy, Imom Abu Bakr Juzjoniy, Imom Abu Nasr Ahmad ibn Abbos Iyodiy Ansoriy va Imom Moturidiy silsilasi orqali o‘rgangan deb keltiradi. Imom Nasafiyning ta’kidlashlaricha bu olimlar ilk davrdan boshlab Movarounnahrning barcha hududlarida hamda Xurosonning Marv va Balx shaharlarida hanafiylik mazhabini yoyishda jonbozlik ko‘rsatishgan.
Imom Moturidiy rahimahulloh Imom Abu Hanifa rahmatullohi alayhning e’tiqodiy qarashlarini yaxshi o‘zlashtirishdan tashqari mintaqamizda hanafiylik tarqalishida muhim hissa qo‘shganlar.
Kosonsoy tuman "Buzrukho‘ja" jome masjidi imom-xatibi
Sodiqjon Abdurahmanov
Manba: @Softalimotlar