Sayt test holatida ishlamoqda!
08 Iyul, 2025   |   13 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:15
Quyosh
04:58
Peshin
12:33
Asr
17:41
Shom
20:02
Xufton
21:37
Bismillah
08 Iyul, 2025, 13 Muharram, 1447

Naqshbandiya tariqatining musulmon Sharqi ikkinchi renessansidagi ahamiyati e'tirof etildi

23.09.2021   779   3 min.
Naqshbandiya tariqatining musulmon Sharqi ikkinchi renessansidagi ahamiyati e'tirof etildi

O'zbekiston o'z mustaqilligini qo'lga kiritganidan keyin milliy merosga munosabat tubdan o'zgardi.
Hususan, ilgari qatag'on qilingan diniy ruhdagi merosga mehr-muhabbat ko'zi bilan boqa boshladik. Hayoti va faoliyati diniy-tasavvufiy yo'nalishda bo'lgan ulug' ajdodlarimizga yuz burdik.

Shu yo'nalishdagi ulug' bobolarimizdan birinchi bo'lib 1993 yilning sentyabr' uchinchi juma kuni Hoja Bahouddin Naqshband Buxoriy tavalludining 675 yilligi xalqaro miqyosda keng nishonlandi.

Buxoro viloyati hokimining “O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1994 yil 11 yanvardagi “Bahouddin Naqshband ziyoratgohini ta'mirlash, tuzatish va obodonlashtirish to'g'risida”gi bayoni haqida” 1994 yil 4 fevralidagi 17-qarori 4-bandida “O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Din ishlari bo'yicha qo'mita, “O'zbekturizm” milliy kompaniyasi, tegishli vazirlik va idoralar bilan birgalikda har yili sentyabr' oyining uchinchi payshanba-juma kunlari bo'ladigan Bahouddin Naqshband ziyorati marosimini yuqori darajada o'tkazish” ko'zda tutilgan edi.

Ana shu qaror asosida o'sha 1994 yildan boshlab har yili sentyabr' oyida an'anaviy tarzda naqshbandxonlik Respublika ilmiy-amaliy anjumani o'tkazib kelinyapti.

Bu yilgi 28-an'anaviy anjuman “Naqshbandiya tariqatining musulmon Sharqi ikkinchi renessansidagi o'rni va ahamiyati” mavzusida bo'lib o'tdi. Uni Bahouddin Naqshband yodgorlik majmuasi markazi, O'zbekiston musulmonlari idorasi Buxoro viloyati vakilligi, O'zbekiston xalqaro islom akademiyasi hamkorlikda tashkil etdi.

Onlayn tarzda o'tkazilgan anjumanda diniy soha va hamkor tashkilotlar rahbar va xodimlari, Din ishlari bo'yicha qo'mita raisi birinchi o'rinbosari, O'zbekiston xalqaro islom akademiyasi rektori Muzaffar Komilov, O'zbekiston musulmonlari idorasi raisi birinchi o'rinbosari Homidjon Ishmatbekov, taniqli shoir, O'zbekistondagi islom tsivilizatsiyasi markazi bo'limi mudiri Mirzo Kenjabek va boshqalar ma'ruza va nutqlari bilan ishtirok etdi.

Hususan, Mirzo Kenjabek, Mustaqim Jumayev kabi shoirlar irfoniy ruhdagi she'rlaridan o'qidi.

Ilmiy-amaliy anjumandagi ma'ruzalarda Buxoroda tasavvuf tariqatlarining paydo bo'lishi va rivojlanishi, tariqatga peshvolik qilgan avliyolar, xojagon-naqshbandiya tariqatida shariatga munosabat, “Tuhfat uz-zoirin” asarining naqshbandiya tariqati shayxlari bo'yicha muhim manba ekani, Buxorodagi ziyoratgohlar haqida ma'lumot beruvchi etti pir mobil ilovasi mohiyati, etti pir merosiga munosabatning ma'naviy-ma'rifiy ahamiyati, qadim Buxoroda o'tgan etti pir, xattotlik san'atining tasavvuf bilan bog'liq jihatlari, naqshbandiya ‒ Buxoro tasavvuf maktabi mahsuli sifatida kabi muhim-muhim mavzular atroflicha yoritildi.

Anjumanda sara ma'ruzalar matnlarini “Naqshbandiya” ilmiy-irfoniy, adabiy-ma'rifiy jurnali sahifalarida chop etish tavsiya etildi.

Sultonmurod OLIM,
“Naqshbandiya” jurnali bosh muhariri,
O'zbekiston Respublikasida xizmat ko'rsatgan madaniyat xodimi

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar

Robbimizning va’dasi haq ekan

07.07.2025   2045   4 min.
Robbimizning va’dasi haq ekan

Yarmuk – musulmon va Rum qo‘shinlari o‘rtasida bo‘lib o‘tgan jang. Unda asrlar o‘tsa-da, mangulikka yuz tutgan ajib lavhalar bor. Ularning ba’zilari quyidagilardir:

Urushning ayni qizigan pallasi. Bir kishi Abu Ubayda ibn Jarroh hazratlariga yaqinlashdi. Abu Ubayda roziyallohu anhu: “Men shahid bo‘lishga astoydil bel bog‘ladim”, dedi. Haligi kishi: “Biror-bir gapingiz bo‘lsa ayting, men Rasululloh bilan ko‘rishgan paytim  u zotga yetkazib qo‘yaman”, dedi. Abu Ubayda roziyallohu anhu: «Ha, u zotga buni yetkaz: “Rasululloh, bizlar Robbimizning va’dasi haq ekanini topdik”», dedilar.

Rum qo‘shinlarining hujumi kuchaygan paytda Ikrima ibn Abu Jahl roziyallohu anhu musulmonlarning orasida: “Alloh taolo meni  hidoyat qilmasidan avval men Rasulullohga qarshi jang qilardim, endi bugun Allohning dushmanlaridan qochib ketamanmi!” – deya jar solardi. Oradan ko‘p o‘tmay, Abu Jahl yana: “Kim o‘limga bay’at qiladi?”[1] – dedi.

Musulmonlarning bir jamoasi u zotga bay’at qilishdi va ularning barchasi birgalikda jang maydoniga kirishdi. Ularning maqsadlari g‘alaba va shahidlik edi. Alloh taolo ularning bay’atlarini qabul qildi va ularning bari Allohning inoyati ila shahidlikka erishdilar. 

Tarix zarvaraqlariga e’tibor qarating. Buyuk qo‘mondon Xolid ibn Valid 100 kishilik qo‘shini bilan to‘rt ming kishilik Rum qo‘shinlariga qarshi turdilar. Qarang-a! Yuz kishilik qo‘shin to‘rt mingta askarga qarshi chiqib, ularni yengsa-ya?! Bu ularning qalblari Allohga bo‘lgan iymonlari bilan to‘lib-toshgani ekanining belgisi emasmi?!

Urush biroz tinchib turgan paytda Xolid ibn Validning oldiga Jo‘rja ismli Rum qo‘mondoni keldi va: “Ey Xolid, nimaga da’vat qilyapsan? Ayni paytda Islomni qabul qilgan kishiga ham sizlarga berilgandagi kabi ajru savob nasib qiladimi?” – deb so‘radi.

Sahobiy: “Ha. Undan ko‘prog‘i ham nasib etishi mumkin”, dedi.

“Qanday qilib? Axir sizlar avvaldan musulmon bo‘lib, o‘zib ketgansizlar-ku?!” – dedi Rum qo‘mondoni. Xolid ibn Valid roziyallohu anhu: “Biz Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan birga yashadik va u zotning mo‘jizalariga guvoh bo‘ldik.

Bizning ko‘rganlarimizni ko‘rib, biz eshitgan narsalarni eshitgan odam Islomni osonlikcha qabul qilishi haqiqat. Lekin sizlar u zotni ko‘rmagansizlar, u zotning gaplarini eshitmagansizlar, bunday holda g‘aybga iymon keltirgan bo‘lasizlar. Agar sizlar niyatingiz,  qalbingiz ila Allohga iymonda rostgo‘y bo‘lsalaringiz, sizlarning savoblaringiz buyukroq bo‘ladi”, dedilar. Bu gaplarni eshitgan Rum qo‘mondoni oh urdi va: “Ey Xolid, menga Islomni o‘rgat”, deya o‘zini Xolid roziyallohu anhu tarafga tashladi.

Shunday qilib Rum qo‘mondoni Islomni qabul qildi. Alloh taolo uchun ikki rakat namoz o‘qidi, haqiqatda ikki rakat, bundan boshqacha emas. Ikki taraf yana urushga kirishdi. Jo‘rja endi musulmon askarlar safida shahidlik maqomiga erishish ilinjida jang qilardi.

Ha! O‘sha ikki rakat namoz sababidan Allohning izni ila unga jannat nasib etdi, uning bundan boshqa amali yo‘q edi...


Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.


[1]  Buning ma’nosi: “Men o‘lgunimcha shu jang maydonidan ortga chekinmayman, to so‘nggi nafasim qolgunicha musulmonlar safida Allohning dushmanlariga qarshi jang qilaman, meni faqatgina o‘lim to‘xtata oladi”  (Tarj.).