O'zbekiston o'z mustaqilligini qo'lga kiritganidan keyin milliy merosga munosabat tubdan o'zgardi.
Hususan, ilgari qatag'on qilingan diniy ruhdagi merosga mehr-muhabbat ko'zi bilan boqa boshladik. Hayoti va faoliyati diniy-tasavvufiy yo'nalishda bo'lgan ulug' ajdodlarimizga yuz burdik.
Shu yo'nalishdagi ulug' bobolarimizdan birinchi bo'lib 1993 yilning sentyabr' uchinchi juma kuni Hoja Bahouddin Naqshband Buxoriy tavalludining 675 yilligi xalqaro miqyosda keng nishonlandi.
Buxoro viloyati hokimining “O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1994 yil 11 yanvardagi “Bahouddin Naqshband ziyoratgohini ta'mirlash, tuzatish va obodonlashtirish to'g'risida”gi bayoni haqida” 1994 yil 4 fevralidagi 17-qarori 4-bandida “O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Din ishlari bo'yicha qo'mita, “O'zbekturizm” milliy kompaniyasi, tegishli vazirlik va idoralar bilan birgalikda har yili sentyabr' oyining uchinchi payshanba-juma kunlari bo'ladigan Bahouddin Naqshband ziyorati marosimini yuqori darajada o'tkazish” ko'zda tutilgan edi.
Ana shu qaror asosida o'sha 1994 yildan boshlab har yili sentyabr' oyida an'anaviy tarzda naqshbandxonlik Respublika ilmiy-amaliy anjumani o'tkazib kelinyapti.
Bu yilgi 28-an'anaviy anjuman “Naqshbandiya tariqatining musulmon Sharqi ikkinchi renessansidagi o'rni va ahamiyati” mavzusida bo'lib o'tdi. Uni Bahouddin Naqshband yodgorlik majmuasi markazi, O'zbekiston musulmonlari idorasi Buxoro viloyati vakilligi, O'zbekiston xalqaro islom akademiyasi hamkorlikda tashkil etdi.
Onlayn tarzda o'tkazilgan anjumanda diniy soha va hamkor tashkilotlar rahbar va xodimlari, Din ishlari bo'yicha qo'mita raisi birinchi o'rinbosari, O'zbekiston xalqaro islom akademiyasi rektori Muzaffar Komilov, O'zbekiston musulmonlari idorasi raisi birinchi o'rinbosari Homidjon Ishmatbekov, taniqli shoir, O'zbekistondagi islom tsivilizatsiyasi markazi bo'limi mudiri Mirzo Kenjabek va boshqalar ma'ruza va nutqlari bilan ishtirok etdi.
Hususan, Mirzo Kenjabek, Mustaqim Jumayev kabi shoirlar irfoniy ruhdagi she'rlaridan o'qidi.
Ilmiy-amaliy anjumandagi ma'ruzalarda Buxoroda tasavvuf tariqatlarining paydo bo'lishi va rivojlanishi, tariqatga peshvolik qilgan avliyolar, xojagon-naqshbandiya tariqatida shariatga munosabat, “Tuhfat uz-zoirin” asarining naqshbandiya tariqati shayxlari bo'yicha muhim manba ekani, Buxorodagi ziyoratgohlar haqida ma'lumot beruvchi etti pir mobil ilovasi mohiyati, etti pir merosiga munosabatning ma'naviy-ma'rifiy ahamiyati, qadim Buxoroda o'tgan etti pir, xattotlik san'atining tasavvuf bilan bog'liq jihatlari, naqshbandiya ‒ Buxoro tasavvuf maktabi mahsuli sifatida kabi muhim-muhim mavzular atroflicha yoritildi.
Anjumanda sara ma'ruzalar matnlarini “Naqshbandiya” ilmiy-irfoniy, adabiy-ma'rifiy jurnali sahifalarida chop etish tavsiya etildi.
Sultonmurod OLIM,
“Naqshbandiya” jurnali bosh muhariri,
O'zbekiston Respublikasida xizmat ko'rsatgan madaniyat xodimi
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Savol: Ota-onam meni majburlab erga bermoqchi, bola bilan ko‘rishdim va ko‘nglim g‘ash bo‘lib qoldi. Keyin istixora o‘qishni boshladim va baribir ko‘nglim yumshamadi. Uydagilarga tushuntirdim, lekin meni eshitishmayapti. Men qanday yo‘l tutsam bo‘ladi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Dinimizda xotin-qizlarni majburlab erga berishdan man qilingan. Zero, nikoh ikki tomonning roziligi bilan tuziladi. Juvon bo‘lsa, u bilan ochiqcha gaplashiladi, bokira bo‘lsa, undan izn so‘raladi. Bokira (rozilik alomatlari bilan) sukut qilsa, bu uning nikohga izn bergani bo‘ladi.
Barcha fiqhiy manbalarimizda kelin va kuyov o‘z roziligini bildirishi (iyjob va qabul) nikohning asosiy rukni ekani bayon qilingan. Kelin-kuyovdan biri nikohga rozi bo‘lmasa, nikoh durust bo‘lmaydi.
Ota-onaning vazifasi esa farzandini boylik, mansab yoki boshqa g‘arazlar sababli ko‘r-ko‘rona uylanish yoki erga tegishga majburlash emas. Balki farzandiga juft bo‘layotgan yigit yo qizning diyonati, xulq-odobiga va kasb-hunariga e’tibor qilishdir.
O‘z o‘rnida turmush qurayotgan farzand ham ota-onasining tavsiyalari o‘rinli bo‘lsa, qabul qilishi, qaysarlik qilmay ularning hayotiy tajribalaridan foydalanishi kerak.
Xotin-qizlarni majburlab erga berish holatlarida Payg‘ambarimiz alayhissalomning ayolga nikoh yo ajralishni tanlash ixtiyorini berganlari ma’lum. Hatto bir holatda qiz kambag‘al yigitni, ota-ona esa boy yigitni tanlaganida, u zot qizning ixtiyorini ustun qo‘yib:
لم ير للمتحابين مثل النكاح
«Bir-birini yaxshi ko‘rganlar uchun nikohdan yaxshisi yo‘qdir", dedilar (Imom Ibn Moja rivoyati). Vallohu a’lam"
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.