Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Iyul, 2025   |   20 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:22
Quyosh
05:03
Peshin
12:34
Asr
17:40
Shom
19:59
Xufton
21:32
Bismillah
15 Iyul, 2025, 20 Muharram, 1447

Fil sohiblari qissasi

21.09.2021   2289   4 min.
Fil sohiblari qissasi

Yamanda Abraha bin as-Sobah ismli habashiston podshosi bo'lib, u Payg'ambarimiz sollalohu alayhi vasallam davridagi habashiston podshosi Ashama an-Najjoshiyning bobosi bo'lgan. Abraha “Qullays” nomli kanisa qurdirgan edi. Maqsadi arab hojilarini yo'lini unga burish bo'lgan. Kunlarning birida Kinonalik bir kishi kechasi kanisaga kirib hojat qiladi. Bu holat podshoni qattiq g'azabini keltiradi va shu sababli Ka'bani buzishga qasam ichadi. Bu bilan Makkani fath qilib, Yamanni Shom bilan bog'lash va nasroniylarning shahrini kengaytirishga erishmoqchi bo'ladi.

Podsho bu maqsadini amalga oshirish uchun katta qo'shinni qurollantiradi va arablarni qo'rqitish maqsadida ularga bahaybat fillardan o'n ikkitasini (bir rivoyatda 1000 ta) qo'shib oladi. Makkaga yaqin bo'lgan “Mag'ommas” degan joyga etib kelgach, Makka ahliga chopor yuborib, ularga ular bilan jang qilgani emas balki Ka'bani buzishga kelganini xabarini berdiradi. Arablar Abraha va uning qo'shini bilan jang qilishga kuchlari etmasligini bilib, tog'larga bekinishadi. Arablar Ka'bani himoya qiluvchi Robbisi borligiga ishonib, Abraha va uning qo'shiniga nima bo'lishini kuzatish uchun tog'dan nazar tashlay boshladilar.

Qo'shin Makkaga yaqinlashgach, Abraha arablarning mol-mulklarini talon-taroj qilishga buyurdi. Payg'ambarimiz sollalohu alayhi vasallamning bobolari Abdulmuttalib bin Hoshimning ikki yuzta tuyasi bor edi. Abrahaning askarlari u tuyalarni o'zlari bilan olib ketdilar. Podsho Hannata al-Humayri degan kishini Makkaga yubordi. Unga o'zini jang qilish uchun emas balki ularni Baytullohdan to'sqinlik qilish uchun kelganini va qurayshliklarning eng hurmatli kishisini olib kelishni buyurdi. Arablar Hannataga Abdulmuttalibni ko'rsatishdi. Abdulmuttalib unga jang qilishni istamasliklarini, hatto bu ishga ularda kuch yo'qligini, Ka'ba Allohning bayti ekanligini, uni Baytning egasi himoya qilishini aytdi. Hannata uni o'zi bilan podshoning oldiga olib ketdi. Abraha Abdulmuttalibni ko'rgach hurmat ko'rsatdi. Abdulmuttalib kelishgan va xushbichim kishi edi. Abraha tahtidan tushib, gilamda birga o'tirdi. Abraha Abdulmuttalibdan hojati haqida so'ragan edi, unga ikki yuzta tuyasini qaytarib berishligini aytdi.

Abraha bu holatdan ta'ajjublanib: dining va ota-bobolaring dini bo'lgan Ka'bani buzishga kelgan bo'lsamu sen, men sendan olib qo'ygan tuyalar haqida gapirayapsanmi? dedi.

Abdulmuttalib: men tuyalarning egasiman, Ka'baning egasi bor, u Uni sendan o'zi himoya qiladi dedi. Abraha uning Robbisi meni himoya qilaolmaydi dedi. Abdulmuttalib ko'ramiz dedi. Abdulmuttalib va u bilan kelgan kishilar Abrahaga Tihomaning mol-mulklaridan uchdan bir qismini olish evaziga ortga qaytishlarini aytdilar. Abraha bu talabdan bosh tortdida, Abdulmuttalibning tuyalarini esa qaytib berdi. Abdulmuttalib va u bilan kelganlar ortga qaytdilar, o'zlari va bir qancha qurayshliklar Ka'baning eshigi oldiga kelib, unin xalqasidan ushlab, Abraha va uning qo'shini ustidan g'olib bo'lishlarini so'rab duo qildilar.

Qo'shin Bayt tomon yura boshladi va Makkaga kirdilar. Ularda “Mahmud” isimli bahaybat fil bor edi. Ular filni Haram tarafga qarab yuzlantirsalar erga cho'kkalab olar, Yamanga yuzlantirsa, yugirgilab ketar edi.

Abdulmuttalib duo qilib turar ekan Yaman tarafdan qushlarga ko'zi tushdi. Allohga qasamki, u qushlar ajoyib, ular na Najdlik va na Tihomalik qushlar edi. Har bir qushning tumshug'i va oyoqlarida tosh bor, ularning ustidan tashlaganlarida, ularni halok qilar edi. Qo'shin Yaman tarafga qocha boshlar ekan, yo'l yo'lakay bo'laklarga bo'linib ketishdi. U toshlardan biri Abrahaga tegdi va barmoqlari birin ketin uzilib tusha boshladi. Tanasidagi go'shi esa burda-burda bo'lib uzulib tushur ekan, uni San'oga olib kelganlarida yomon va sharmandalik o'lim topdi.

Alloh taolo bu hodisa ila baytini maqomi va sha'nini oliy qildi hamda arablarni butun dunyoga Islom risolasini tarqatishlari uchun tayyorladi.  

Tarjimon: Yahyo Ubaydulloh o'g'li

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Qariyani ovora qilibsan-ku

14.07.2025   2570   3 min.
Qariyani ovora qilibsan-ku

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Nihoyat, Makka fath bo‘ldi. Bir paytlar g‘ordan vahiy dahshatidan titrab-qaltirab yolg‘iz tushib kelgan bir nafargina Inson butun bir ummatga aylandi.

Tun zulmatida Quraysh o‘ldirishga qasd qilgan Inson Makkadan sodiq do‘sti bilan Madina tomon chiqib, bir necha yildan so‘ng Makkaning to‘rt darvozasidan kuppa-kunduz kuni g‘olib bo‘lib kirib keldi! Kuraysh esa, o‘sha kuni o‘zlaridan qasos olinishini kutib, u zotning oldida bosh egib o‘tirardi. Ularni nima qildi deb o‘ylaysiz?

U kishini yolg‘onchiga chiqarganlarni, aziyat berganlarni, Ka’ba atrofida sajda qilayotganida ustiga tuyaning eshini (ya’ni, ko‘p kitoblarda " سَلَى جَزُور"ni tuyaning ichak-chavog‘i deb yozishadi. Ustoz Abdul Azim Ziyouddin domla «Nurul yaqiyn» kitoblarida yozgan izohda bunday tushuntirganlar: «Imom Buxoriy rivoyatida سَلَى جَزُور va Muslim rivoyatida سَلَى جَزُور, ya’ni «tuyaning qog‘onog‘ini» deyilgan. Qog‘onoq — homilani o‘rab turuvchi shilliq parda, yo‘ldosh.) ag‘darganlarni, Abu Tolib darasida qamal qilganlarni, u kishini yolg‘onchi, sehrgar, majnun deb ayblaganlarni, so‘ngra u kishini o‘ldirish uchun har bir qabiladan bittadan kishi tanlab, u kishining qoni barchaga tarqalishi uchun birgalikda o‘ldirmoqchi bo‘lganlarni nima qildi deb o‘ylaysiz?

U zot sollallohu alayhi vasallam ulardan qasos olmadilar. Balki ularga: «Boraveringlar, sizlar ozodsizlar!» dedilar!

Abu Bakr roziyallohu anhu uyiga borib, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam duo qilishlari va islomga kirishi uchun qartayib qolgan, oyoqlarini ko‘tarishga ham majoli yo‘q otasi Abu Quhofani olib keldi. U hali-hamon iymon keltirmagan edi. Uni ko‘rgan Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Qariyani ovora qilibsan-ku, uni uyida qoldirsang bo‘lmasmidi, biz o‘zimiz uning oldiga borar edik», dedilar.

Abu Bakr roziyallohu anhu aytdi: «Yo Allohning Rasuli! Sizning borishingizdan ko‘ra otam kelishi to‘g‘riroqdir».

Nabiy sollallohu alayhi vasallam uni o‘tirishga taklif qildilar. Uning ko‘ksini siladilar va: «Musulmon bo‘l», dedilar. Abu Quhofa iymon keltirdi. Abu Bakr roziyallohu anhu yig‘ladi. Qo‘lida ko‘p sahobalar islomga kirgan, ko‘p buyuklar iymonga kirgan buyuk sahobaning otasi endi Islomga kirdi...

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning odoblariga qarang! U kishi yoshi bir joyga borib qolgan qariyaning huzurlariga kelishini noo‘rin bildilar. O‘zlari uning oldiga borishga tayyor ekanliklarini aytdilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam doimo yoshi kattalarga shafqatli edilar. Doimo: «Sochlari oqargan musulmonni ikrom qilish Allohni ulug‘lashdandir!» der edilar.

Bir qariya Nabiy sollallohu alayhi vasallamni qidirib keldi. Sahobalar unga yo‘l berishmadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ularga: «Kichigimizga rahm qilmagan, kattamizni hurmat qilmaganlar bizdan emas!» dedilar.

Qariyalarga xuddi otamiz yoki bobomiz kabi muomalada bo‘lishimiz lozim. Onaxonlarga esa onamiz yoki buvimiz kabi muomalada bo‘lishimiz kerak. Inson qariganda o‘zining zaifligi, bemorligi va ojizligiga qarab qachonlardir yosh bo‘lganini, kuchli bo‘lgan paytlarini eslaydi, eziladi. Garchi boshqalarga ko‘rsatmasa-da, qalbida siniqlikni his qiladi. Bu siniqlikka faqatgina atrofdagilar beradigan e’tibor va hurmatgina davo bo‘la oladi! Ko‘ngil olish ibodatdir!


«Nabaviy tarbiya» kitobi asosida tayyorlandi