Sayt test holatida ishlamoqda!
24 Iyul, 2025   |   29 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:34
Quyosh
05:11
Peshin
12:35
Asr
17:37
Shom
19:52
Xufton
21:21
Bismillah
24 Iyul, 2025, 29 Muharram, 1447

“Masalamizni musulmonlarning qozisi hal qilsin”

18.08.2021   1551   4 min.
“Masalamizni musulmonlarning qozisi hal qilsin”

Islomiy axloq va tarbiya

Ali roziyallohu anhu o'zlari uchun qadrli bo'lgan qimmatbaho sovutlarini yo'qotib qo'ydilar. Bir oz vaqt o'tgach, Kufa bozorida uni bir zimmiy (islom yurtida yashovchi o'zga din vakili) sotayotganini ko'rib qoldilar va zimmiyga: “Bu mening sovutim, uni falon kuni falon joyda tuyamdan tushib qolgan edi”, dedilar. Zimmiy: “Ey mo'minlar amiri! Bu sovut meniki va u meni qo'limda turibdi”, dedi.

 Ali roziyallohu anhu: “Bu mening sovutim, men uni hech kimga sotmaganman, hadya ham qilmaganman. Qanday qilib u seniki bo'lsin?!” dedilar.

Shunda zimmiy: “Bizning masalamizni musulmonlarning qozisi hal qilsin”, dedi.

Ali roziyallohu anhu unga: “Lekin shu gaping insofdan bo'ldi, qani, uning oldiga ketdik”, dedilar. So'ng ular Qozi Shurayhning oldiga borishdi.

Qozi Shurayh Ali roziyallohu anhuga: “Ey mo'minlar amiri! Siz nima deysiz?” dedi. Ali roziyallohu anhu: “Men mana bu sovutimni bu kishining qo'lida ko'rdim. Uni falon kuni, falon joyda tushirib qo'ygan edim, sovutim bu odamga biror savdo yo'li bilan ham, hadya yo'li bilan ham etib kelmagan”, dedilar. Shurayh zimmiyga: “Sen nima deysan?” dedi. U: “Bu sovut meniki, shuning uchun ham u mening qo'limda turibdi, ayni paytda, mo'minlar amiri yolg'on gapiryapti, deb tuhmat ham qilmayman”, dedi.

Qozi Shurayh Ali roziyallohu anhuga yuzlanib: “Ey mo'minlar amiri! Sizning rostgo'yligingizga, sovut ham sizniki ekaniga hech qanday shubha yo'q. Biroq, da'voingiz to'g'ri ekanini isbotlash uchun menga ikkita guvoh keltirishingiz kerak”, dedi. Ali roziyallohu anhu: “Mayli, qulim Qanbar va o'g'lim Hasanlar menga guvoh bo'lishadi”, dedilar. Shurayh: “Ey mo'minlar amiri! Farzandning otasiga bergan guvohligi qabul qilinmaydi”, dedi.

Ali roziyallohu anhu: “Subhonalloh! Jannat ahlidan bo'lgan kishining guvohligi qabul qilinmaydimi?! Sen Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning: “Hasan va Husayn jannat ahli yigitlarining sayyidlaridir”, deganlarini bilmaysanmi?!”, dedilar. Shurayh: “Bilaman, ey mo'minlar amiri, bilaman, lekin men baribir farzandning otasiga bergan guvohligini qabul qila olmayman”, dedi. Shunda hazrat Ali roziyallohu anhu zimmiyga yuzlanib: “Sen sovutni olaver, mening ulardan boshqa guvohim yo'q”, dedilar.

Shunda zimmiy: “Men bu sovut sizniki ekaniga guvohlik beraman, ey mo'minlar amiri!” dedi. Yana gapida davom etib: “Yo Alloh! Mo'minlar amiri o'z qozisi huzurida men bilan da'volashib o'tirsa, qozi esa mening foydamga, uning zarariga hukm chiqarsa-ya! Guvohlik beramanki, ularni shunga buyurayotgan din haqdir, yana guvohlik beramanki, Allohdan O'zga iloh yo'q va Muhammad sollallohu alayhi va sallam Uning payg'ambari va bandasidir!”. Bilgin, ey qozi! Bu mo'minlar amirining sovutidir. Men Siffinga ketayotgan qo'shinga ergashdim, bu sovut mo'minlar amirining kulrang tuyasidan tushib qoldi va men uni egallab oldim”, dedi.

Ali roziyallohu anhu: “Sen musulmon bo'lding, sovutni ham, u bilan birga tuyamni ham senga hadya qildim!” dedilar.

Bu voqeadan ko'p vaqt o'tmay, o'sha kishi Nahravon kunida Ali roziyallohu anhuning bayroqlari ostida xorijiylarga qarshi jang qilib, shahid bo'ldi.

 

 

“Suvar min hayat at-tabi'iyn”

“Tobeinlarhayotidan lavhalar” kitobidan,

Akmalxon Axmedov tayyorladi.

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Bunday holatda namoz qaytadan o‘qiladimi?

21.07.2025   3670   1 min.
Bunday holatda namoz qaytadan o‘qiladimi?

Savol: O‘qilgan namozimdan ko‘nglim to‘lmadi. Shu namozni qayta o‘qishim kerakmi?

Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Bu masalaning biroz tafsiloti bo‘lib, unga ko‘ra namoz quyidagi holatlarda qayta o‘qilishi lozim:
•  Namozda biror farz amal bajarilmay qolib ketgan bo‘lsa;
•  Namozda biror vojib amal qasddan bajarilmay qolib ketsa;
•  Namozda biror vojib amal unutib bajarilmasa va namoz oxirida sajdai sahv ham qilinmay tugatilgan bo‘lsa.

Agar namozda sunnat amallar tark qilingan bo‘lsa yoki namoz makruhlik bilan o‘qilgan bo‘lsa, u holda namozni qayta o‘qish vojib emas, balki mustahab  (chiroyli sanalgan) ish hisoblanadi. Ushbu holatda qaytadan o‘qimasa ham gunohkor sanalmaydi.
Savolda so‘ralgan holatga kelsak, ko‘ngil to‘lmasligi yuqorida sanab o‘tilgan farz yoki vojib amal tark qilingan holatlar sababli bo‘lsa, namoz qayta o‘qilishi kerak. Ammo haqiqatda sobit bo‘lmagan shubha-gumonlar, vasvasalar sababli ko‘ngil to‘lmayotgandek bo‘lsa, u holda namozni qayta o‘qilmaydi. Chunki ko‘p hollarda “ko‘nglim to‘lmayapti”, deb namozni qayta-qayta o‘qiyverish insonni o‘ziga bo‘lgan ishonchini yo‘qotadi va vasvasa kasaliga chalinishiga olib keladi.

Shunday ekan, namozda bajariladigan farz, vojib, sunnat amallar haqida yaxshi o‘rganish, eng asosiysi turli xayollarga chalg‘imasdan namozni e’tibor bilan ado etish lozim bo‘ladi. Vallohu a’lam.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.