Sayt test holatida ishlamoqda!
18 May, 2025   |   20 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:25
Quyosh
05:02
Peshin
12:24
Asr
17:26
Shom
19:41
Xufton
21:11
Bismillah
18 May, 2025, 20 Zulqa`da, 1446

Qurbon hayiti – ko'ngillar shodligi

19.07.2021   1652   4 min.
Qurbon hayiti – ko'ngillar shodligi

Istiqlol sharofati ila Vatanimizda milliy va diniy qadriyatlar qayta tiklandi, mo'min-musulmonlarning orzu-umidlari ushaldi. Buning uchun doimo shukrona keltirib, Yaratganning: «Agar (bergan ne'matlarimga) shukr qilsangiz, albatta, (ularni yanada) ziyoda qilurman…», degan marhamatiga hamohang yashashimiz lozim. Zero, istiqlol sabab mana shunday ne'matlardan bahra olmoqdamiz.

Mustaqillik bois, diniy e'tiqodimiz dahriylik iskanjasidan ozod bo'ldi. Bugun ikki mingdan ziyod masjidda xotirjam ibodat qilayotgan kishilarni ko'rib, «Ilohim! O'z uyimizda osudalik topganimiz, chin bo'lsin», deb duo qilamiz. Ayniqsa, juma va hayit kunlari butun diyorimizni ilohiy bir fayz qamrab oladi.

Mustaqillik yillarining ilk davrlaridanoq ikki ulug' kun — Ramazon va Qurbon hayitlari birinchi Yurtboshimiz tomonidan umumxalq bayrami sifatida e'lon qilingani xalqimizni behad quvontiradi.

Odatda hayit kunida hamma bir-birini ulug' kun bilan samimiy muborakbod etadi. Hayit namozini ado etgandan so'ng birinchi o'rinda ota-onalarimizni, ulardan keyin qarindosh-urug'larimiz va yoru birodarlarimizni, bemorlarni borib ziyorat qilamiz. Ularning ko'nglini ko'tarishga harakat qilamiz.

Qurbonlik qilish Yaratganning bergan ne'matlarining shukronasini ado etish va nafsoniy illatlardan poklanish hamda bandaning Yaratuvchisi amriga itoati va taqvosini namoyon etadi.

Hayit bayramlari qadimdan xalqimizga xos mehr-muruvvat, bag'rikenglik va saxovat ifodasi bo'lib kelgan.

Bu ulug' bayram kunlari ko'ngillarimiz ravshan, kayfiyatlarimiz chog', nigohlarimiz muqaddas Ka'baga qaragan. Yaratganning fazlu karamidan umidvor holda hayit namozini ado etganimizdan so'ng qurbonlik amalini bajarishga kirishiladi.

Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) hadisi sharifda marhamat qilib: «Qurbonlik qilish chiroyli amallardandir. U bandani dunyoda balolardan va oxiratdagi ofatlardan ozod etadi. Hayit namozini o'qib, qurbonlik so'ygan mo'minlar mening ummatimdandir», deganlar (Imom Muslim rivoyati).

Hayit xursandchilik bayramidir. Ushbu bayramda ota-ona va farzandlarga sovg'a ulashib, ularni quvontirish, keksalarni, zaif va betoblarni ziyorat qilish, ularga hadya berib qalblariga surur bag'ishlash dinimiz targ'ib qilgan amallardandir.
Hayit kuni dinimizda ruxsat etilgan, ko'ngilni ko'taradigan barcha ishlarni qilish bilan qalbga orom berish kerak.

Ba'zi joylarda hayit kunlari isrofgarchilikka sabab bo'ladigan turli marosimlar o'tkazish yomon an'anaga aylanib qolgan. Bu shariatimizda yo'q. Yaqinlari vafot etgan xonadonlardagi, nikoh to'ylari o'tgan oilalardagi “yangi hayit”, “hayit yo'qlovi” kabi marosimlar bid'atdan boshqa narsa emas. Hayit kunidagi isrofgarchiliklar, xursandchilik bayramini aza va yig'i-sig'iga aylantirishlar musulmonlarga munosib emas. Unga ketadigan mablag'larni va ne'matlarni muhtojlarga, faqir-miskinlarga, etim-esir, beva-bechoralarga tarqatishdan xayrliroq ish bo'lmasa kerak!

Qurbon hayiti – musulmonlarning shod-xurramlik, ko'ngil olish, mehr-oqibat, xayr-saxovat ko'rsatish, bir-birlari bilan diydorlashuv bayramlaridir. Uni shariat talablariga muvofiq, yig'i-sig'isiz, xursandchilik bilan, hush kayfiyatda o'tkazish musulmonga yarashiqli va maqtalgan amallardandir.

Hayit bayrami kunida qarindosh-urug'larni borib ko'rish, yoru birodarlarni ziyorat qilish, beva-bechoralar holidan xabar olish kabi ishlar ushbu kunda savobi ulug' amallardan hisoblanadi. Biror sababga ko'ra arazlashgan, gina-kuduratli tanish-bilishlar ham huddi shu muborak ulug' kunlarda bir-birlariga quchoq ochsalar, o'zaro uzr so'rasalar maqsadga muvofiq bo'ladi. Chunki kechirimli va mehr-shafqatli bo'lish har bir musulmon uchun ham qarz, ham farzdir.

 

Yangiyo'l tumani «Imom Sulton» jome masjidi
 imom xatibi Odiljon Narzullayev

Maqolalar
Boshqa maqolalar

“Qiroat qilib ko‘tarilaver”

14.05.2025   4449   3 min.
“Qiroat qilib ko‘tarilaver”

Tartil bilan Qur’oni karimni qiroat qilish muhim amallardan biri bo‘lib, harflarni maxrajlaridan chiqarib, Allohning kalomini tushunib, tajvid qoidalari bilan to‘g‘ri o‘qishni anglatadi. “Tartil”ning lug‘aviy ma’nosi “biror narsani dona-dona qilib terish”ni anglatadi.

Qur’oni karim Alloh taoloning kalomi bo‘lib, uni tartil bilan o‘qish U zotning buyrug‘idir. Muzzammil surasi 4-oyatda shunday deyiladi: “Va Qur’onni tartil bilan tilovat qil”.

Ali roziyallohu anhudan oyatning ma’nosini so‘rashganda, “tartil – harflarni yaxshilash, vaqf o‘rinlarni bilish”, deb javob qilganlar. Jabroil alayhissalomga Muhammad alayhissalom Qur’onni tartil bilan o‘qib berganlar.

Tartil bilan Qur’on qiroat qilish uchun bir qancha qoidalarga rioya qilish lozim. Ular quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

  1. Tajvid qoidalariga rioya qilish: “Tajvid”ning lug‘aviy ma’nosi “sifatini oshirish, ziynatlash, chiroyli qilish”ni bildiradi, istilohda Qur’ondagi so‘zlarning har birini o‘z miqdori va sifatida talaffuz qilish, iste’lo va istifola harflarini bir-biridan farqlab, tafxim, tarqiq, idg‘om, izhor kabi qoidalarga amal qilib o‘qishni anglatadi.
  2. Dona-dona, bir maromda va aniq o‘qish: Tartil bilan o‘qishda shoshilmaslik, har bir kalimani aniq tarzda o‘qish muhimdir. Bu oyatlarning ma’nosini tushunishga yordam beradi. Imom Shofeiy tartilning eng ozi tilovatda shoshilishni tark etishdir deganlar.
  3. Ma’nolarini tadabbur qilish: Qur’on ma’nolarini anglash tartilning muhim qismidir. Oyatlarning ma’nosini bilish ularni qalbga singdirishga yordam beradi.
  4. Ixlos va taqvo: Qur’onni faqat Allohning roziligi uchun o‘qish kerak. Ixlos bilan o‘qilgan Qur’onning barakasi va savobi ulug‘ bo‘ladi.
  5. Poklik va ehtirom: Qur’onni tahorat bilan o‘qish, tinch joyda va e’tibor bilan o‘qish tartilning sifatini oshiradi.

Tartil bilan Qur’on o‘qishning foydalari juda ko‘p. Ulardan ba’zilari:

  • Ruhiy oziq: Qur’on qalb uchun nurdir. Uni tartil bilan o‘qish insonning ruhini yanada sayqallaydi va Allohga yaqinlashtiradi.
  • Savob: Har bir harf uchun ko‘plab savob beriladi. Tartil bilan o‘qish bu savobni yanada oshiradi.
  • Qalb xotirjamligi: Qur’on qiroatining ovozi va ma’nosi qalbga taskin beradi, stress va tashvishlarni kamaytiradi.
  • Ilm: Qur’on ma’nolarini anglash va tajvidni o‘rganish orqali insonning bilimi rivojlanadi.
  • Shafoat: Qur’on qiyomat kuni o‘quvchilariga shafoatchi bo‘ladi.

Abdulloh ibn Amr roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Qur’on sohibiga: qiroat qilib ko‘tarilaver. Dunyoda qandoq tartil qilgan bo‘lsang, xuddi shundoq tartil qil. Albatta, sening manziling oxiri qiroat qilgan oyating makonidan bo‘ladir, deyiladi”, dedilar”, (Imom Termiziy rivoyati).

Zafar qori Mahmudov,
Toshkent Islom instituti “Qur’on ilmlari” kafedrasi o‘qituvchisi.