Sayt test holatida ishlamoqda!
24 Iyul, 2025   |   29 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:34
Quyosh
05:11
Peshin
12:35
Asr
17:37
Shom
19:52
Xufton
21:21
Bismillah
24 Iyul, 2025, 29 Muharram, 1447

Me'yorni unutmaylik!

05.07.2021   1536   6 min.
Me'yorni unutmaylik!

Ota-onamiz, yaqin jigarlarimiz yonimizda. Har kuni ularni ko'rib, diydoriga to'yib turganimiz uchun, ba'zida qadrlamaymiz. Ularni yo'qotganimizdan so'ng esa xotirasini abadiylashtirish haqida o'ylab qolamiz...

Qo'shni mahallada yashovchi bir tanishimning onasi betob bo'lib qolgach, o'z onasini tug'ishgan singlisinikiga olib borib tashladi. O'g'il turib kasalmand onaga qiz va kuyov qarashdi. Oradan uch yil o'tgach, onaxon olamdan o'tdi. Yaqinda o'sha o'g'il onasining xotirasiga atab, qimmatbaho qabr toshi o'rnatganini eshitib, barcha tanish-bilishlar yoqa ushladi. Bunisi ham mayli, onasining qabri yonidan o'zi uchun joy hozirlatib, band qilib qo'ygan.

– Hali juda yoshsiz. Nega halitdan u dunyoning tashvishini qilyapsiz, deya savol berganlarga:
– Vaqt- soatim etib, bu dunyodan o'tar bo'lsam, bolalarim mening tashvishimni qilib qiynalmasin, deb, onamning yonidan joy hozirlab qo'ydim-da,– degan gapni aytibdi.

Tavba, ayrim odamlarga bugun yashash uchun boshpana muammo bo'lib turgan paytda, ba'zi puldorlar qabristonni ham egallab olishga intilishayotgani odamni ajablantiradi. Echkiga jon qayg'usi, qassobga mol qayg'usi deb, shunga aytsalar kerakda...

Shu voqea sabab bo'lib, Toshkent shahridagi qabristonlarga qo'yilgan yodgorliklarning narx-navosi bilan qiziqdik. Qabrtosh yasovchi ustalarning ma'lumot berishlaricha, 30-40 santimetrli oq marmarning bahosi 300 ming so'm, qora rangli marmar esa 500 ming so'm. 70-80 santimetrli granitlarning bahosi esa 1,800 ming so'm ekan. Marmar toshlari Samarqanddan, granit esa Ukrainadan olib kelinishini, shuning hisobiga bu toshning xizmat turi qimmatligini izohlashdi.

Hozirgi kunda qabristonlarga kirgan odamning katta- katta qabr toshlar, sangi marmarlarga ko'zi tushmay iloji yo'q. Bu toshlarga she'rlar, turli fikrlar o'yib yozilgan. Yozganlari yaxshi, lekin katta xarajatlar evaziga tosh qo'yish isrofgarchilikdan boshqa narsa emas. Ulamolarimiz ota-onalari o'sha erda ekanligini bilish uchun kichkinagina toshchaga ism, tug'ilgan hamda vafot etgan yillarini yozib qo'yish savob ekanligini ta'kidlaydi.

Ota-onasining, yaqinlarining xotirasini abadiylashtirish yaxshi, albatta. Ammo bunday e'tibor dabdababozlik, ortiqcha sarf-xarajatlar evaziga bo'lmasligi kerak. Bu haqda dinimizda nima deyilgan?

–Qur'oni karimda qabrlar boshiga katta-katta qabrtoshlar qo'yish qoralangan, – deydi Olmazor tumani, Mirzo G'olib masjidi imom xatibi Muhammadxon Sultonxonov.– Johiliyat davrida odamlar bir-birlari bilan kimning puli ko'p, kuchi, o'g'li ko'p, deya kibrga berilib, musobaqa o'ynagan. Bora-bora qabrlar bilan maqtanishga o'tishgan. Aslida marhumlar uchun hech narsa kerak emas. Hazrat Abubakr aytganlarki, ”Tiriklar muhtoj bo'lgan narsalarga o'liklar muhtoj bo'lmaydi, meni o'zimning egnimdagi kiyim bilan kafanlanglar”, degan. Ya'ni ana o'sha qabrlarga qo'yiladigan marmarlar qaysidir insonning uyini bezashga, qimmatbaho g'ishtlar esa uy qurilishida asqatishi mumkin.

Muborak hadislarda: ”Inson vafot etsa, barcha amallari to'xtaydi, faqat uni uchta qilgan amalidan savoblar etib turadi”, deb yozilgan. Bu amallarning eng birinchisi sadaqai joriya. Agar marhumlarning yaqinlari ortiqcha pullarini ko'pchilik foydalanadigan yo'llarga asfal'tlar yotqizib, shifoxonalarga zarur apparatlar olib bersa, bog'cha-maktablarning ta'miriga, farzandining shartnoma pulini to'lashga qiynalib turgan oilaga yordam qo'lini cho'zsa, bu mendan ehson, shundan hosil bo'lgan savoblar ota-onamga borib etsin, desalar, xudo xohlasa, uning savobi to qiyomatgacha etib boradi.

Bizning jamiyatda shundog'am qiladigan ishlarimiz ko'p. Oramizda farzandlarining ba'zi bir muammolarini hal qilmasdan turib, qarz olib yoki birovlardan garov evaziga pul olib, qabrlarga marmar toshlarini qo'yayotgan odamlar ham bor. Ammo oramizda savobtalab insonlar ham juda-juda ko'p.

– Onam olamdan o'tgach, bir yildan so'ng, yodgorlik toshi qo'ymoqchi bo'ldim,– deydi poytaxtda yashovchi bir tanishim. — Qabr toshining eng sifatlisi uch million so'm turar ekan. Qishlog'imiz imomi “Bir oilaning farzandi og'ir kasal, chet elga davolatishga borish uchun mablag'i etmayapti, shu pulni o'sha oilaga bersangiz, savob bo'lardi”, deb qoldi. To'g'ri, boshida mening yordamimsiz ham bitadigan ish bitadi, deb pulni qizg'andim. Ammo qishloq odamlarining baholi qudrat yordam berayotganini ko'rib, qabr toshiga atalgan pulni o'sha oilaga ehson qildim. Kichkinagina ramkaga onamning ism-shariflarini yozib, qabr oldiga o'rnatib qo'ydik. Hizmatchilik, qishloqqa tez-tez borishga vaqtim ham, imkonim ham etmaydi. Bu yil ta'tilda qishloqqa borib, onamning qabrlarini ziyorat qilgani chiqdim. Qabrlari ustida atirgullar qiyg'os ochilib, rayhonlar hid taratib yotibdi. Qabriston qorovuli bu gullarni o'sha bolasi kasal ayol ekib ketganini aytgach, xursand bo'lib ketdim. Demak, bizning kichkinagina qilgan yaxshiliklarimiz ham ota-onalarimiz haqqi uchun katta savob bo'lib qaytar ekan.

Ota-onasining ruhini shod etish, qanday xotirlash har kimning o'z vijdoni, yurak amriga bog'liq. Bu borada biz kimgadir nasihat qilish, maslahat berish fikridan yiroqmiz. Aytmoqchi bo'lganimiz, qancha yaxshiliklarimiz bo'lsa, ular hayotliklarida amalga oshirishga ulgurib qolaylik. Onamizning uniqqan ko'ylagini ko'rib, yuzimizni ters burmaylik. Bir paytlar bizni oliy ma'lumotli qilish uchun shartnoma pulini to'layman deb yirtiq tuflida qolgan otamizga bir juft tufli sovg'a qilishga ulguraylik. Zero, ertaga afsuslanib qolmaymiz.

Nigora Rahmonova, O'zA

Maqolalar
Boshqa maqolalar

O‘zbekiston musulmonlari idorasi huzuridagi “Haj” va “Umra” markazi yangi umra mavsumini 2025 yil avgust oyidan boshlanishini e’lon qiladi

15.07.2025   12114   1 min.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi huzuridagi “Haj” va “Umra” markazi yangi umra mavsumini 2025 yil avgust oyidan boshlanishini e’lon qiladi

So‘nggi yillarda umra safarlarini yuqori saviyada tashkil etish, ziyoratchilarga sifatli va qulay xizmatlar ko‘rsatish hamda ibodatlarni shariat talablariga muvofiq ado etish ishlari “Haj” va “Umra” markazi tomonidan amalga oshirib kelinmoqda.

30 yildan ziyod amaliy tajriba asosida ziyoratchilarimiz uchun 10 kunlik maxsus umra dasturi taklif etilmoqda.

Dastur doirasida quyidagi qulayliklar nazarda tutilgan:

“Uzbekistan Airways” aviakompaniyasi orqali Toshkent–Jidda–Toshkent yo‘nalishida to‘g‘ridan to‘g‘ri parvozlar;

3 kecha Madina, 7 kecha Makkada bo‘lish;

Jidda–Madina, Madina–Makka va Makka–Jidda yo‘nalishlarida zamonaviy avtobuslar xizmati;

Makka va Madina shaharlarida barcha sharoitlarga ega mehmonxonalar;

3 mahal mazali taomlar;

Madina shahrida Nabaviy masjidi, “Ravza”, Qubo, Qiblatayn masjidlari va Uhud maydoniga ziyorat;

Makka shahrida Arafot, Mino, Muzdalifa vodiylari hamda Nur va Savr tog‘lariga ziyorat;

Jidda shahridagi Qizil dengizga sayohat.

Umra safari davomida ziyoratchilarga tajribali ishchi guruhi, taniqli imom-xatiblardan iborat guruh rahbarlari, malakali shifokorlar hamrohlik qilib, ibodat va safarni oson va xotirjam o‘tishini ta’minlaydilar.

Umra safariga borish niyatida bo‘lgan barcha yurtdoshlarimizni ushbu imkoniyatdan foydalanishga taklif etamiz.

Murojaat uchun telefonlar:

Haj va Umra Markazi
+998778821858
+998998821858

Hududiy mas’ullar:
Andijon vil. +998999012979
Farg‘ona vil. +998902723477
Namangan vil. +998902181117
Sirdaryo vil. +998911012816
Jizzax vil. +998941955554
Samarqand vil. +998979121674
Qashqadaryo vil. +998995803520
Surxondaryo vil. +998915861007
Buxoro vil. +998906116486
Navoiy vil. +998997516005
Xorazm vil  +998910941100
Qoraqalpog‘iston Res. +998973490457