Sayt test holatida ishlamoqda!
24 Iyul, 2025   |   29 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:34
Quyosh
05:11
Peshin
12:35
Asr
17:37
Shom
19:52
Xufton
21:21
Bismillah
24 Iyul, 2025, 29 Muharram, 1447

E'tiqod Durdonalari: FARIShTALAR HAYo QILGAN INSON (Usmon roziyallohu anhu)

24.05.2021   7507   11 min.
E'tiqod Durdonalari: FARIShTALAR HAYo QILGAN INSON  (Usmon roziyallohu anhu)

 

FARIShTALAR HAYo QILGAN INSON

37- وَذُو النُّورَينِ حَقًّا كَانَ خَيْرًا    مِنَ الْكَرَّارِ فِي صَفِّ الْقِتَالِ

 

Ma'nolar tarjimasi:

Zunnuroyn (roziyallohu anhu), darhaqiqat, urush saflaridagi Qaytmas botir (roziyallohu anhu)dan afzalroq bo'lgan.

 

Nazmiy bayoni:

Albatta, Zunnuroyn a'loroq bo'lgan,

Urush saflarida qaytmas Botirdan.

 

Lug'atlar izohi:

النُّورَينِ ذُو – mubtado.

حَقًّا – mahzuf fe'lning maf'uli mutlaqi. Taqdirida أَحُقُّ fe'li bor.

كَانَ  – xabar.

خَيْرًا – noqis fe'lning xabari. Bu kalima, aslida, اَخْيَرُ ismi tafzilning hamzasi hazf qilingan shaklidir.

مِنْ – “ta'liliya” (izohlash) ma'nosida kelgan jor harfi.

الْكَرَّارِ – jor majrur كَانَ ga mutaalliq. Lug'aviy jihatdan jang maydonida o'ta hujumkor ma'nosiga to'g'ri keladi.

فِي – zarfiyat ma'nosida kelgan jor harfi.

صَفِّ – saf deganda to'g'ri chiziqda tekkis turish tushuniladi.

الْقِتَالِ – lug'atda “jang”, “kurash” ma'nolarini anglatadi.

 

Matn sharhi:

Usmon roziyallohu anhuning nasabi quyidagicha bo'lgan: Usmon ibn Affon ibn Abil Os ibn Umayya ibn Abdushshams ibn Abdumannof. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan nasablari Abdumannofda birlashadi. Milodiy 576 yilda Toifda tug'ilgan. Kunyasi avval Abu Abdulloh, u vafot etgach, Abu Amr bo'lgan.  Usmon ibn Affon roziyallohu anhu Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning ikkita qizlari avval Ruqayya, u vafot etgach Ummu Kulsumga uylangan. Shuning uchun ham u zot “Zunnurayn” (ikki nur egasi) deb atalgan. Rivoyat qilinishicha, “Odam alayhissalom zamonidan to qiyomatgacha biror payg'ambarning ikki qiziga Usmon ibn Affondan boshqa uylangan kishi yo'qdir”[1].  

 

Usmon roziyallohu anhuning oilalari

  1. Ruqayya binti Rasululloh sollallohu alayhi vasallam. Bu ayolidan Abdulloh[2] ismli farzandi tug'ilgan.
  2. Ummu Kulsum binti Rasululloh sollallohu alayhi vasallam. Bu ayolidan farzandi bo'lmagan.
  3. Foxita binti G'ozvon. Bu ayolidan Abdulloh (kichigi) ismli o'g'li tug'ilgan.
  4. Ummu Amr binti Jundab. Bu ayolidan Amr, Holid, Ubon, Umar, va Maryam ismli farzandlari tug'ilgan.
  5. Fotima binti Valid. Bu ayolidan Valid, Sa'iyd va Ummu Sa'iyd ismli farzandlari tug'ilgan.
  6. Ummu Baniyn binti Uyayna ibn Hisn. Bu ayolidan Abdulmalik ismli o'g'li tug'ilgan.
  7. Ramla binti Shayba. Bu ayolidan Oisha, Ummu Ubon va Ummu Amr ismli farzandlari tug'ilgan.
  8. Noila binti Farofisa. Bu ayolidan Maryam ismli qizi tug'ilgan.
  9. Ummu valad cho'rilari. Bu cho'risidan Ummul Baniyn ismli qizi tug'ilgan.

Albatta yuqorida bayon qilinganidek ushbu ayollarning to'rttadan ko'pi bitta nikohda jamlanmagan. 

 

Usmon roziyallohu anhuning fazllari

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Usmon roziyallohu anhu haqlarida hamma havas qiladigan juda ko'plab maqtovlarni aytganlar:

–  “ Ey Allohim, men Usmondan rozi bo'ldim, Sen ham undan rozi bo'lgin”;

–  “ Usmon mening jannatdagi o'rtog'imdir”;

–  “Usmon dunyoda ham, oxiratda ham men bilan birgadir”;

– “Usmon ummatimning eng hayolirog'i va eng ikromlirog'idir”;

– “Usmon hayolidir, undan farishtalar ham hayo qiladilar”.

“Bir kuni Usmon roziyallohu anhu va Abu Ubayda ibn Jarroh roziyallohu anhular tortishib qolishdi. Shunda Abu Ubayda: “Ey Usmon, sen menga qarshi gapiryapsan, lekin men sendan uch xislatda afzalman”, – dedi. Usmon: “Ular nima ekan”, – dedi. Abu Ubayda: “Birinchisi, men bay'at kunida hozir edim, sen yo'q eding, ikkinchisi, men Badrda qatnashganman, sen qatnashmagansan, uchinchisi, men Uhud kunida sobit turganlardan edim, sen sobit turmagansan”, – dedi. Usmon: “To'g'ri aytding, haqiqatda shunday bo'lgan, ammo bay'at kunida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam meni bir ish bilan jo'natgan edilar. Bay'at vaqtida qo'llarini mening nomimdan uzatib: “Bu Usmon ibn Affonning qo'lidir”, – deganlar. U zotning muborak qo'llari esa, albatta, mening qo'limdan yaxshidir. Badr kunida esa Rasululloh sollallohu alayhi vasallam meni Madinaga o'rinbosar qilib qoldirgan edilar. Men qarshi chiqib, u zot tayinlagan joyni tashlab ketolmasdim. U zotning qizlari Ruqayya kasal bo'lib yotgandi, men u vafot etgunga qadar xizmatida bo'ldim, vafot etganidan so'ng uni dafn etdim. Uhud kunida qochganimga kelsak, Alloh taolo bu ish to'g'risida meni afv qilgan va qilgan ishimni shaytonga taalluqli ekanini aytgan: 

﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ تَوَلَّوۡاْ مِنكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡتَقَى ٱلۡجَمۡعَانِ إِنَّمَا ٱسۡتَزَلَّهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ بِبَعۡضِ مَا كَسَبُواْۖ وَلَقَدۡ عَفَا ٱللَّهُ عَنۡهُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٌ حَلِيمٞ١٥٥

“Ikki (harbiy) bo'linma to'qnashgan kunda orangizdan ba'zi qilmishlari bilan (tayin etilgan joydan) yuz o'girib ketganlarni shayton yanglishtirgan edi. Alloh ularni afv etdi ham. Zero, Alloh kechiruvchan va halim zotdir”[3].             

Usmon tortishuvda engib chiqdi”[4].

Usmon roziyallohu anhu nihoyatda farosatli kishi bo'lgan. Bir kuni u zotning huzuriga bir kishi kirdi. Shunda Usmon roziyallohu anhu: “Sizlardan biringiz ko'zlaridagi zino asari bilan kirib kelmoqda”, – dedi. Haligi kishi hayrat bilan: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan keyin ham vahiy bormi”, – deya g'alati holatga tushib qoldi. Usmon roziyallohu anhu: “Yo'q, lekin sodiq farosat bor”, – dedi. 

Halifa Umar ibn Hattob vafotidan so'ng musulmonlarning o'zaro ittifoqlari bilan u zot 644 yilda 69 yoshida xalifa etib saylangan. 

Usmon ibn Affon[5] roziyallohu anhu milodiy 656 yilda, 82 yoshida fitnachilar tomonidan shahid qilingan va Baqi' qabristoniga dafn etilgan. Janozasini Jubayr ibn Mut'im roziyallohu anhu o'qigan.

 

 

 

[1] Mulla Ali Qori. Sharhu Fiqhil akbar. Bayrut: “Dorul kutubil ilmiya”, Ali Muhammad Dandal tahqiqi. – B. 112.

[2] Usmon roziyallohu anhuning 9 o'g'il, 7 qiz, jami 16 farzandlari bo'lgan, ikkita o'g'illarining ismi Abdulloh bo'lgan.

[3] Oli Imron surasi, 155-oyat.

[4] Muhammad Rizo. Mavsuatu xulafoi roshidin. Bayrut: “Maktabatul Asriya”, 2006. – B. 28.

[5] Usmon roziyallohu anhuni Ali roziyallohu anhudan afzal bo'lgan deb e'tiqod qilish Ahli sunna val-jamoa jumhurining qavli bo'lib, moturidiya va ash'ariya mazhablari ittifoq qilgan masalalardan hisoblanadi. Imom Molik rahmatullohi alayh bu masalada jumhur ulamolarga xilof qilgan bo'lsada, keyinchalik jumhurning qavliga qaytgan.

Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Xorazmda hojilar aholi muammolarini hal etmoqda!

15.07.2025   9564   2 min.
Xorazmda hojilar aholi muammolarini hal etmoqda!

Xabaringiz bor, 2025 yil hajga borgan yurtdoshlarimiz Arafot vodiysida muhtaram Prezidentimizga Qurbon hayiti tabrigini yo‘llab, yurtga qaytgach har bir hoji «Yangi O‘zbekistonning tinchlik va ma’naviyat targ‘ibotchilari» degan ezgu tashabbusni bir ovozdan olg‘a surgan edilar.
 

Ana shu ezgu tashabbus bugun amalga ko‘chib, hojilar, imom-xatiblar, mahalla faollari bilan birgalikda xonadonlarga, oilalarga kirib boryapti.


Bugun, 10 iyul kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasi Xorazm viloyati vakili Xayrulla domla Abdullayev boshchiligida tuman bosh imom-xatiblari, hojilar, otinoyilar va mahalla faollari ishtirokida Xonqa tumanidagi «Sayid ota» jome masjidida sayyor yig‘ilish bo‘lib o‘tdi.

 


Tadbirdan so‘ng Xayrulla domla Abdullayev hududdagi bemor va nogironligi bor oilalar holidan xabar olib, moddiy ko‘maklar ko‘rsatdi hamda haqlariga xayrli duolar qildi.


Ishchi guruh a’zolari hamda imom-xatiblar, vakillik xodimlari, tuman bosh imom-xatiblari va otinoyilari, shuningdek, “Haj – 2025” ziyoratchilari, mahalla raislari ishtirokida tumandagi mahallalarga tashrif buyurdilar.


Mahalladagi oilalarga kirilib, ehtiyojmand, boquvchisini yo‘qotgan, kam ta’minlangan, nogironligi bor oilalar holidan xabar olindi. Shuningdek, er-xotin, aka-uka, ota-bola, qaynona-kelin, o‘rtasidagi kelishmovchilik va janjallar sababli notinch bo‘lib turgan oilalar o‘rganilib, ularga nasihat qilindi. Ajrim yoqasida turgan yoshlar yarashtirildi, spirtli ichimlikka ruju qo‘ygan kishilar bilan yakka tartibda suhbatlar o‘tkazilib, ularga yo‘l-yo‘riqlar ko‘rsatildi, tavsiyalar berildi.


Shuningdek, adashib aqidasi buzuq kimsalar tuzog‘iga tushib qolgan fuqarolar bilan ham suhbatlar o‘tkazilib, ularga islomning sof ta’limoti haqida ma’lumotlar berildi.


Shundan so‘ng ushbu sayyor uchrashuvda ishtirok etgan diniy soha xodimlari bilan tahliliy yig‘ilish tashkil qilindi. Unda tumandagi mahallalarda o‘rganilgan muammolar, diniy sohadagi yutuq hamda kamchiliklar muhokama qilinib, ijroga yo‘naltirildi. O‘tkazilgan tahliliy yig‘ilishda masjidning hujjat yuritish va obodonchilik bo‘yicha hamda aholining turli qatlamlaridan o‘rganilgan kamchilik va muammolar hamkor tashkilotlar bilan birgalikda ijroga yo‘naltirish choralari muhokama qilindi. Shuning bilan bir qatorda, diniy soha xodimlariga rahbarlar tomonidan aholi bilan yanada yaqinroq ishlash, sohaning rivojini yanada takomillashtirish hamda joylarda diniy vaziyatni yanada sog‘lomlashtirish va shu kabi dolzarb yo‘nalishlar bo‘yicha kerakli ko‘rsatma hamda topshiriqlar berildi.


Mazkur tadbirlardan so‘ng Allohdan yurtimiz tinchligi, osmonimiz musaffoligi, yurtboshimizning olib borayotgan ishlariga zafarlar so‘ragan holda xayrli duolar qilindi. 

 

Xorazm viloyati vakilligi

Matbuot xizmati

Xorazmda hojilar aholi muammolarini hal etmoqda! Xorazmda hojilar aholi muammolarini hal etmoqda! Xorazmda hojilar aholi muammolarini hal etmoqda! Xorazmda hojilar aholi muammolarini hal etmoqda! Xorazmda hojilar aholi muammolarini hal etmoqda! Xorazmda hojilar aholi muammolarini hal etmoqda! Xorazmda hojilar aholi muammolarini hal etmoqda! Xorazmda hojilar aholi muammolarini hal etmoqda! Xorazmda hojilar aholi muammolarini hal etmoqda! Xorazmda hojilar aholi muammolarini hal etmoqda!
O'zbekiston yangiliklari