Sayt test holatida ishlamoqda!
06 Iyul, 2025   |   11 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:13
Quyosh
04:56
Peshin
12:33
Asr
17:42
Shom
20:03
Xufton
21:39
Bismillah
06 Iyul, 2025, 11 Muharram, 1447

Prezident Shavkat Mirziyoev: "...Hech qayerni yopmaymiz, lekin tartib-intizomni kuchaytiramiz..."

02.04.2021   1610   9 min.
Prezident Shavkat Mirziyoev:

Prezident Shavkat Mirziyoev raisligida 1 aprel' kuni aholi salomatligini saqlash va koronavirusga qarshi kurashish borasida amalga oshirilayotgan ishlar hamda kelgusidagi ustuvor vazifalar muhokamasi yuzasidan videoselektor yig'ilishi o'tkazildi.

Ma'lumki, 2020 yil 12 noyabrda davlatimiz rahbarining birlamchi tibbiy-sanitariya yordami muassasalari faoliyatiga mutlaqo yangi mexanizmlarni joriy qilish to'g'risida farmoni, tibbiy profilaktika ishlari samaradorligini yanada oshirish orqali jamoat salomatligini ta'minlash bo'yicha qarori qabul qilingan edi. Ularga muvofiq, kasalliklarni erta aniqlash, to'g'ri tashxislash va davolash uslublarini o'zgartirib, bu borada yangicha tizim tashkil etila boshlangandi.

Yig'ilishda ushbu vazifalar ijrosi haqida so'z borar ekan, Prezident uchta savolni o'rtaga qo'ydi:

birinchi – joriy etilgan yangi tizim bo'yicha tibbiy xarita shakllantirilgani, aholining xavf guruhlariga bo'lingani nimani ko'rsatdi?

ikkinchi – mahallalar kesimida tibbiyot brigadalari shakllantirilib, aholi bilan manzilli ishlay boshlaganidan qancha odam rozi bo'ldi?

uchinchi – tibbiyot muassasalarida qaysi xizmatlar bepul bo'ldi?

Hozirgi ahvol talabga javob bermayotgani, sohadagi o'zgarishlarni aholi tezroq sezishi kerakligi ta'kidlandi. Islohotlarni jadallashtirish uchun Qoraqalpog'iston Respublikasi va viloyatlarga Bosh vazir o'rinbosari, sog'liqni saqlash vaziri va uning o'rinbosarlaridan mas'ullar biriktirildi.

Prezidentning 12 noyabrdagi yana bir qaroriga ko'ra, Sirdaryo viloyatida sog'liqni saqlash tizimini tashkil etishning yangi modeli va davlat tibbiy sug'urtasi mexanizmlarini joriy etish bo'yicha tajriba-sinov o'tkazildi. Yig'ilishda Sirdaryo viloyati sog'liqni saqlash boshqarmasi boshlig'i mazkur yangi tizim natijalari haqida hisobot berdi.

Aytib o'tilganidek, Sirdaryo viloyatining 236 ta mahallasini to'liq qamrab olish uchun 421 ta tibbiyot brigadasi tashkil etilgan. Aholining salomatlik holati xatlovdan o'tkazilib, ular 4 ta xavf guruhiga ajratilgan va viloyatning “elektron tibbiy xaritasi” yaratilgan.

Misol uchun, Boyovut tumanida 31 ming aholi o'zini sog'lom deb bilsa-da, ortiqcha vazn, noto'g'ri ovqatlanish, zararli odatlar tufayli ularda yurak-qon tomir, diabet, o'pka kasalliklariga chalinish ehtimoli yuqori ekani aniqlangan. Shuningdek, ilgari shifokorga murojaat qilmagan 257 nafar fuqaroda kasalliklar og'ir bosqichda ekani ma'lum bo'lgan.

Davlatimiz rahbari bu tajribani tizimli davom ettirib, barcha hududlarda joriy etish bo'yicha ko'rsatma berdi. Buning uchun qishloq va mahallalarda tibbiyot brigadalari tashkil etilib, aholini manzilli ko'rikdan o'tkazish va davolash ishlari olib boriladi, hududlarning “tibbiy xaritalari” shakllantiriladi.

Respublika ixtisoslashtirilgan tibbiyot markazlarining vertikal ish tizimini takomillashtirib, ularni oilaviy shifokor punktlari bilan bog'lash zarurligi ta'kidlandi. Ya'ni, bemorlarni ovora qilib poytaxtga yubormasdan, ularga yashash joyida malakali tibbiy yordam olish imkoniyatini yaratish kerak.

O'tgan yili ixtisoslashtirilgan markazlarda davolanishga muhtoj 84 ming nafar bemordan atigi 51 ming nafari bepul order bilan ta'minlangan.

Prezident orderlar uchun mablag'ni deyarli 1,5 baravarga ko'paytirib, qo'shimcha 80 milliard so'm ajratish bo'yicha Moliya vazirligiga ko'rsatma berdi.

Sog'liqni saqlash vazirligiga hokimliklar bilan birga, yil yakuniga qadar har bir bemorni sog'lomlashtirish manzili va muddatlarini belgilab, davolashni tashkil etish bo'yicha vazifa qo'yildi. Ixtisoslashtirilgan tibbiyot markazlari o'z yo'nalishi bo'yicha hududlardagi 3 mingdan ziyod oilaviy shifokorni qisqa muddatli kurslarda o'qitadigan bo'ldi.

Yana bir masala – bugungi kunda donor bemorning yaqin qarindoshi bo'lmasa, transplantatsiyaga ruxsat berilmagan. Oqibatda, ko'pchilik fuqarolarimiz bunday amaliyotni chet elda o'tkazishga majbur bo'lmoqda. Shu bois inson a'zolari transplantatsiyasining qonuniy asoslarini ishlab chiqish muhimligi ta'kidlandi.

Tibbiy xizmatlar qamrovini kengaytirish maqsadida mamlakatimizda xususiy tibbiyot tashkilotlari uchun barcha huquqiy asoslar, imkoniyatlar yaratilgan. Lekin hududlarda kasalliklarning turiga qarab, xususiy shifo maskanlarini tashkil etish ishlari etarli darajada emasligi qayd etildi.

Misol uchun, aholi orasida ehtiyoj yuqori bo'lgan gemodializ, tibbiy diagnostika va reabilitatsiya xizmatlari bo'yicha xususiy klinikalar etishmaydi.

Mutasaddilarga davlat-xususiy sheriklik asosidagi loyihalarni ko'paytirish, 170 ta tuman va shahar tibbiyot birlashmalarini komp'yuter tomograflari bilan ta'minlash, ulardan foydalanish bo'yicha xodimlar malakasini oshirish yuzasidan topshiriqlar berildi.

Sohadagi korruptsiya illatiga ham to'xtalib o'tildi. O'tgan yili tizimda 30 milliard so'mdan ortiq mablag' talon-toroj qilingani aytildi. Shuning uchun, ta'sirchan nazorat tizimini o'rnatib, ajratilayotgan mablag'lar joyiga etib borishi, dori-darmon va tibbiyot uskunalarining ochiq-oshkora sotib olinishi, pullik xizmatlardan tushumlar maqsadli ishlatilishini ta'minlash bo'yicha ko'rsatmalar berildi. 

Yig'ilishda kadrlar masalasiga alohida e'tibor qaratildi. Ma'lumki, bu borada chekka hududlarda ehtiyoj yuqoriligini inobatga olib, “Qishloq shifokori” dasturi qabul qilingan edi. Bunday joylarda ishlamoqchi bo'lgan shifokorlarga 30 million so'm pul berilishi belgilanib, bu maqsadlar uchun byudjetdan 20 milliard so'm ajratilgan. Lekin, oradan 4 oy vaqt o'tgan bo'lsa-da, birorta talabgor bilan shartnoma imzolanmagan. Vaholanki, bugungi kunda olis va chekka hududlar uchun 220 nafar shifokor zarur. Bundan tashqari, hududlarda 10 ming nafar tor mutaxassis etishmaydi.

Shu bois kelgusi o'quv yilidan klinik ordinaturaning qabul kvotasi ikki baravarga oshirilishi belgilandi. Ushbu yangi tizimda ordinatorlar o'quv jarayonining yarmini oliygoh va ixtisoslashgan markazlarda, qolgan yarmini esa ish joyida davom ettiradi. Viloyat hokimlari o'z hududi uchun zarur bo'lgan tor mutaxassislikdagi shifokorlarni tayyorlash uchun mahalliy byudjetdan grant ajratadi.

Davlatimiz rahbari koronavirus pandemiyasi bilan bog'liq vaziyatga alohida to'xtaldi.

– Joriy yil boshida kuniga o'rtacha 30-40 nafar bemor aniqlangan bo'lsa, mart oyi o'rtalaridan bu ko'rsatkich 160-180 nafarni tashkil etmoqda. Kasallikning o'ta og'ir kechishi, hattoki o'lim holatlari ham qayd etilmoqda. Buning sababi – ko'pchilik fuqarolar xotirjamlikka berilib, tibbiy niqob taqish, ijtimoiy masofani saqlash, antiseptik vositalardan foydalanish kabi karantin talablariga befarq bo'lib qoldi, – dedi Shavkat Mirziyoev.

Bosh vazirga koronavirusga qarshi kurashish bo'yicha hududiy shtablar faoliyatini kuchaytirish, tunu kun ishlaydigan “koll-markaz”lar va mobil brigadalar faoliyatini yo'lga qo'yish bo'yicha topshiriq berildi. Dori-darmon va himoya vositalarining kamida 3 oylik zaxirasini shakllantirish, hududlarda 60 ta kislorod stantsiyasini ishga tushirib, reanimatsiya va intensiv davolash bo'limlarini kislorod bilan uzluksiz ta'minlash vazifasi qo'yildi.

– Afsuski, bu baloning oxiri ko'rinmayapti. Yevropa davlatlari yana lokdaunga kiryapti. Qo'shnilarimizda ham ahvol yaxshi emas. Havf yonimizda yuribdi. Shuning uchun ogoh bo'lishimiz kerak. Oldin qanday ishlagan bo'lsak, shu tartibni tiklaymiz. Hudo ko'rsatmasin, shuncha qilgan harakatimiz bekorga ketishi mumkin. Iqtisodiyot nuqtai nazaridan juda katta marralar qo'yganmiz. Agar yopilib qolsak, bu natijalarga erisholmaymiz. Hech qayerni yopmaymiz, lekin tartib-intizomni kuchaytiramiz. Kasallanganlarni ham tez-tez davolash choralarini ko'rish kerak, – dedi Prezident.

Aprel'-iyun' oylarida xavf guruhiga mansub 4 milliondan ortiq aholini koronavirusga qarshi emlash rejalashtirilgan. Hozirda 660 ming doza vaktsina olib kelingan. Hukumat komissiyasiga Hitoydan yana 3,5 million doza va Rossiyadan 1 million doza vaktsina sotib olish bo'yicha ko'rsatma berildi.

Fuqarolarni yashash manzili bo'yicha emlash kuni va joyi haqida xabardor qilib borish muhimligi ta'kidlandi.

Yig'ilishda muhokama qilingan masalalar bo'yicha vazirlar, hokimlar va tibbiyot muassasalari rahbarlari axborot berdi.

O'zA

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Mo‘tadillik - saodat

04.07.2025   4067   2 min.
Mo‘tadillik - saodat

Islom dini biror shaxs, guruh, mol-dunyoga nisbatan va obro‘-e’tibor topish uchun qilinadigan har qanday mutaassiblik va firqalarga bo‘linishni qoralaydi, tarafkashlikni johiliyat holatiga o‘xshatadi.

Mutaassiblikning turli ko‘rinishlari bor bo‘lib, ular kishining o‘zi, mol-dunyosi, farzandlari, millatini boshqalardan afzal bilib, bu yo‘lda ashaddiy ravishda kurashishi demakdir. Mo‘tabar manbalarimizda ota-bobolari va o‘zining nasabi bilan faxrlanish tuyg‘usi kishini do‘zaxga tortadi deb ta’kidlangan.

Mutaassiblik turlaridan biri bu diniy mutaassiblikdir. Diniy mutaassiblik deganda, ma’lum bir dinda asos bo‘lgan, ushbu din vakillari amal qiladigan ta’limot va qoidalarga qarshi chiqish, diniy tushunchalarni shariat ko‘rsatmalariga zid ravishda o‘zicha talqin qilib, boshqalarni unga ergashishga chorlash nazarda tutiladi. Diniy mutaassiblikning eng katta xatarlaridan biri bu, dinlararo muloqotga rahna solishdir.

Dinda mutaassibona harakat, dinda chuqur ketish, haddan oshish, Qur’on va Sunnatda kelgan ta’limotlarga zid ravishda o‘z fikriga ergashishni qattiq qoralanadi. Dinda haddan oshish deganda shariat belgilab qo‘ygan chegaradan chiqib ketish tushuniladi. Bu ish aqidada bo‘lsin, so‘z yoki amalda bo‘lsin, baribir. Bu borada Alloh taolo Baqara surasida  “Ushbular Allohning chegaralaridir. Bas, ulardan tajovuz qilmang. Va kim Allohning chegaralaridan tajovuz qilsa, bas, o‘shalar, ana o‘shalar, zolimlardir”, deb marhamat qiladi.

Payg‘ambarimiz Muhammad sallallohu alayhi vasallam: “Dinda haddan oshishdan ehtiyot bo‘linglar. Chunki, sizlardan oldin o‘tganlarni dinda haddan oshishlik halok qilgandir” deb uqtirganlar. 

Shunday ekan, bugungi kundagi ko‘plab muammolarning ildizi mutaassiblik va haddan oshish ekanligini hammamiz chuqur anglashimiz lozim. Xulosa o‘rnida, bu kabi muammolarning yechimi sifatida Faqih doktor Vahba Mustafo Zuhayliy janoblarining ushbu so‘zlarini keltirish bilan yakunlaymiz: “Islom mo‘tadil din bo‘lib haqiqatlardan birortasida chetga chiqishga yoki haddan oshishga yo‘l qo‘ymasligini anglatadi. Islomda va boshqa dinlarda dinda haddan oshish ham, e’tiqodda bir taraflama va g‘ayritabiiy bo‘lish ham, haddan tashqari qattiq olish ham, juda bo‘sh qo‘yib yuborish ham yo‘q…”. 

Alloh ta’olo barchamizni haq yo‘ldan adashtirmasin.

Kosonsoy tumani "Sodod" jome masjidi imom-xatibi

Bahodir Mirfayziyev

Manba: @Softalimotlar

MAQOLA