Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Iyul, 2025   |   20 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:22
Quyosh
05:03
Peshin
12:34
Asr
17:40
Shom
19:59
Xufton
21:32
Bismillah
15 Iyul, 2025, 20 Muharram, 1447

Davriy nashrlarda: Islom va “ommaviy madaniyat”

20.03.2021   2987   4 min.
Davriy nashrlarda: Islom va “ommaviy madaniyat”

Alloh taolo jamiyatning buzilishiga olib keladigan zinoni va unga olib boruvchi barcha narsalarni harom qilgan. Isro surasida bunday marhamat qilgan: «Va zinoga yaqinlashmanglar. Albatta, u fohisha ish va yomon yo'ldir» (Isro surasi, 32-oyat).

Oyatda «zinoga yaqinlashmanglar», deyilmoqda. Bu “zino qilmanglar” deganidan ko'ra qattiqroqdir. Mo'min-musulmon odam zino qilish tugul, uning yaqiniga ham yo'lamasligi, zinoga olib boruvchi narsalardan uzoqda bo'lishi lozim.

Ma'lumki, Islom biror narsani harom qilsa, unga etkazuvchi yo'lni ham to'sadi va uni taqozo etuvchi barcha vositalarni harom deb e'lon qiladi. Demak, zino va unga bog'liq bo'lgan fahshning har qanday ko'rinishi mutlaqo haromdir! Zinoning haromligini Alloh zinodan uzoqda bo'luvchilarni madh qilganidan ham bilib olish mumkin.

Alloh aytadi: «Batahqiq, mo'minlar najot topdilar. Ular namozlarida xushu' qiluvchilardir. Ular behuda narsalardan yuz o'girguvchilardir. Ular zakotni ado qilguvchilardir. Ular farjlarini saqlovchilardir. Magar o'z jufti halollari va qo'llarida mulk bo'lganlardan (saqlamaslar), albatta, ular malomat qilinuvchi emasdirlar. Kim ana shundan boshqani talab qilsa, bas, ana o'shalar tajovuzkorlardir » (Mo''minun surasi, 1–7-oyatlar).

“Ommaviy madaniyat” ta'sirida yosh yigit-qizlar behayolarcha kiyinishmoqda. Yigitlar o'zlariga yarashmaydigan darajada kiyim kiyishlari, tashqi ko'rinishlarini o'zgartirib yurishlari yoki har xil xunuk uslubda soch qo'yishlari, ba'zi yigitlar esa sochlarini turmaklab olib, bir parcha matoni boshiga o'rab olganiga guvohi bo'lasiz. Hatto ba'zi yigitlar qulog'iga zirak taqib olmoqdalar.

Shuningdek, hozirgi paytda ba'zi qiz-juvonlar yarimyalang'och holda engi va etagi kalta, ko'ksi ochiq kiyimlar, gavda va a'zolarini “ko'z-ko'z” qilib turuvchi tor va yupqa ko'ylaklar kiyib, eng achinarlisi, kindik va boldirlarini ochib, ko'chada bemalol uyalmay yuribdilar. Ba'zilari tashqi ko'rinishlarini o'zgartirib, burunlariga zirakcha taqib olyaptilar. Millatning zabardast o'g'lonlari va iboli qizlarini yo'qotib borayotganimizni anglab etaylik.

Albatta, bugungi kunda bir jinslilarning nikohlanishi yoki jinsini o'zgartirish kabi qabih illatlar ham “ommaviy madaniyat”ning eng yomon ko'rinishlaridan biri ekanini unutmaylik.

Tarixda mazkur ishlarni qilgan qavmlar qattiq azobga duchor bo'lishgan. Lut alayhissalom qavmi shunday ishlarga mukkasidan ketgan edi. Lut alayhissalom har qancha bu ishni qilmaslikka chorlasa ham, fahsh ishlari ko'paysa ko'payadiki, kamaymaydi.

Shunda Alloh tomonidan ikki azob farishtasi yuboriladi. Lut alayhissalom va bir necha imonli insonlarga shahardan ortlariga qaramay chiqib ketish buyuriladi. Ular chiqib ketayotganlarida shaharni dahshatli chinqiriq tutadi. Hamma joy ostin-ustin etiladi. Birorta tirik jon qolmaydi. U er tekis maydonga aylanadi. Qavm Allohning azobiga giriftor bo'ladi.

Hulosa shuki, o'sib kelayotgan yosh farzandlarimiz imon-e'tiqodli, diyonatli, or- nomusli, hayoli bo'lishi hamda dini, Vatani, ota-onasi, oilasi va xalqiga munosib xizmat qilishi uchun ularni islomiy ruhda tarbiya qilishimiz juda muhim. Albatta, musulmon erkak va ayollar kiyinishda, yurish-turishda, muomalada hamisha hayoli bo'lishi va iffatini asrashi lozim. Bu esa go'zal islomiy odoblardan sanalib, ularga amal qilish har bir musulmon kishidan talab etiladi.

 

Bo'ston tumani “Yunusobod” jome masjidi imom-xatibi

Umidjon USMONOV tayyorladi.

“Hidoyat” jurnalining 2020 yil 12-sonidan

MAQOLA
Boshqa maqolalar

Qariyani ovora qilibsan-ku

14.07.2025   2733   3 min.
Qariyani ovora qilibsan-ku

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Nihoyat, Makka fath bo‘ldi. Bir paytlar g‘ordan vahiy dahshatidan titrab-qaltirab yolg‘iz tushib kelgan bir nafargina Inson butun bir ummatga aylandi.

Tun zulmatida Quraysh o‘ldirishga qasd qilgan Inson Makkadan sodiq do‘sti bilan Madina tomon chiqib, bir necha yildan so‘ng Makkaning to‘rt darvozasidan kuppa-kunduz kuni g‘olib bo‘lib kirib keldi! Kuraysh esa, o‘sha kuni o‘zlaridan qasos olinishini kutib, u zotning oldida bosh egib o‘tirardi. Ularni nima qildi deb o‘ylaysiz?

U kishini yolg‘onchiga chiqarganlarni, aziyat berganlarni, Ka’ba atrofida sajda qilayotganida ustiga tuyaning eshini (ya’ni, ko‘p kitoblarda " سَلَى جَزُور"ni tuyaning ichak-chavog‘i deb yozishadi. Ustoz Abdul Azim Ziyouddin domla «Nurul yaqiyn» kitoblarida yozgan izohda bunday tushuntirganlar: «Imom Buxoriy rivoyatida سَلَى جَزُور va Muslim rivoyatida سَلَى جَزُور, ya’ni «tuyaning qog‘onog‘ini» deyilgan. Qog‘onoq — homilani o‘rab turuvchi shilliq parda, yo‘ldosh.) ag‘darganlarni, Abu Tolib darasida qamal qilganlarni, u kishini yolg‘onchi, sehrgar, majnun deb ayblaganlarni, so‘ngra u kishini o‘ldirish uchun har bir qabiladan bittadan kishi tanlab, u kishining qoni barchaga tarqalishi uchun birgalikda o‘ldirmoqchi bo‘lganlarni nima qildi deb o‘ylaysiz?

U zot sollallohu alayhi vasallam ulardan qasos olmadilar. Balki ularga: «Boraveringlar, sizlar ozodsizlar!» dedilar!

Abu Bakr roziyallohu anhu uyiga borib, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam duo qilishlari va islomga kirishi uchun qartayib qolgan, oyoqlarini ko‘tarishga ham majoli yo‘q otasi Abu Quhofani olib keldi. U hali-hamon iymon keltirmagan edi. Uni ko‘rgan Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Qariyani ovora qilibsan-ku, uni uyida qoldirsang bo‘lmasmidi, biz o‘zimiz uning oldiga borar edik», dedilar.

Abu Bakr roziyallohu anhu aytdi: «Yo Allohning Rasuli! Sizning borishingizdan ko‘ra otam kelishi to‘g‘riroqdir».

Nabiy sollallohu alayhi vasallam uni o‘tirishga taklif qildilar. Uning ko‘ksini siladilar va: «Musulmon bo‘l», dedilar. Abu Quhofa iymon keltirdi. Abu Bakr roziyallohu anhu yig‘ladi. Qo‘lida ko‘p sahobalar islomga kirgan, ko‘p buyuklar iymonga kirgan buyuk sahobaning otasi endi Islomga kirdi...

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning odoblariga qarang! U kishi yoshi bir joyga borib qolgan qariyaning huzurlariga kelishini noo‘rin bildilar. O‘zlari uning oldiga borishga tayyor ekanliklarini aytdilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam doimo yoshi kattalarga shafqatli edilar. Doimo: «Sochlari oqargan musulmonni ikrom qilish Allohni ulug‘lashdandir!» der edilar.

Bir qariya Nabiy sollallohu alayhi vasallamni qidirib keldi. Sahobalar unga yo‘l berishmadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ularga: «Kichigimizga rahm qilmagan, kattamizni hurmat qilmaganlar bizdan emas!» dedilar.

Qariyalarga xuddi otamiz yoki bobomiz kabi muomalada bo‘lishimiz lozim. Onaxonlarga esa onamiz yoki buvimiz kabi muomalada bo‘lishimiz kerak. Inson qariganda o‘zining zaifligi, bemorligi va ojizligiga qarab qachonlardir yosh bo‘lganini, kuchli bo‘lgan paytlarini eslaydi, eziladi. Garchi boshqalarga ko‘rsatmasa-da, qalbida siniqlikni his qiladi. Bu siniqlikka faqatgina atrofdagilar beradigan e’tibor va hurmatgina davo bo‘la oladi! Ko‘ngil olish ibodatdir!


«Nabaviy tarbiya» kitobi asosida tayyorlandi