Unda Markaz tadqiqotchilari, yurtimizda diniy-ma'rifiy yo'nalishda faoliyat ko'rsatayotgan tashkilot va muassasalarning yosh olimlari ishtirok etdi.
Seminarda turkiyalik adabiyotshunos olim – Anqara Yildirim Boyazid universiteti dotsenti O'g'uzxon Aydinning mazkur mavzudagi ma'ruzasi tinglandi.
Olim Movarounnahrdan etishib chiqqan mashhur mutafakkir ijodkorlar, ularning mashhur asarlari, o'tmishda va zamonamizda adiblarning jamiyat hayotida tutgan o'rni haqida so'z yuritdi. Islom tsivilizatsiyasi ravnaqida ularning ijodi g'oyat muhim ahamiyatga ega bo'lganini, hali-hanuz o'zining ma'naviy-ma'rifiy qimmatini saqlab kelayotganini alohida qayd etdi.
O'g'uzxon Aydin Ahmad Yassaviyning “Devoni hikmat”idan parchalar o'qib, xalqchil uslubda bitilgan bu misralarning o'zi islomning asl mohiyati tinchlik, ezgulik va taraqqiyot ekanidan dalolat berishini, movarounnahrlik barcha ijodkorlar asarlarida bu jihatlar yorqin aks etishini ta'kidladi.
– Butun er yuzida quyosh falakdan erga qarab nur sochadi, Movarounnahr diyorida esa, nur erdan falakka qarab sochiladi, – dedi turkiyalik olim. – Samarqandning “Ro'yi zamin sayqali”, uch qubbatul islomning biri bo'lgan Buxoroning “Ro'yi zamin quvvati” deb e'zozlanishida, avvalo, mumtoz adiblarning xizmati katta bo'lgan esa, ajabmas. Islomning etti piri ham mana shu diyorda tavallud topgan. Bularning barchasi muqaddas dinimizning Makkada paydo bo'lib, Movarounnahrda taraqqiy topgani to'g'risidagi fikrlarni yaqqol tasdiqlaydi.
Turkiyalik olim Sohibqiron Amir Temurning buyuk davlat arbobi va etuk sarkarda bo'lib etishishida ham aynan adiblarning ta'siri muhim o'rin tutganini alohida qayd etdi.
Seminar so'ngida turkiyalik olim tadqiqotchilarni qiziqtirgan savollarga Navoiyning “Muhokamatul lug'atayni”, Lutfiyning “Navro'zi”, Rumiyning “Masnaviysi”, Boburning “Boburnomasi”, Shoshiyning “Bahristoni” kabi asarlar asosidagi namunalar bilan atroflicha javob qaytardi.
G'.HASANOV
Inson hayotida eng qimmatbaho ne’matlardan biri vaqtdir. U nihoyatda tez o‘tadi, biror narsaga bog‘lab, to‘xtatib, ortga qaytarib bo‘lmaydi. Har lahza inson umridan bir bo‘lakdir. Shuning uchun vaqtni samarali o‘tkazish, uni qadrlash har bir aqlli inson uchun juda muhim.
Har insonga bir umr berilgan. U yillar, oylar, kunlar, daqiqalar bilan hisoblanadi. Bir soat bekorga ketsa, umrimizdan bir qism bekor ketgan bo‘ladi. Ko‘pincha biz "ertaga qilib qo‘yaman", "keyinroq boshlayman" deya o‘zimizni aldab qo‘yamiz. Aniq reja asosida hayot kechirish, har bir kunni maqsadli va mazmunli o‘tkazish vaqtdan unumli foydalanishning asosiy yo‘lidir. Ilm o‘rganish, mehnat qilish, sog‘liqqa e’tibor qaratish, oila va yaqinlarga vaqt ajratish — bularning bari vaqtning to‘g‘ri taqsim qilinishi bilan bo‘ladi.
Tan olish kerak, zamonaviy texnologiyalar, ijtimoiy tarmoqlar va axborot oqimi vaqtimizni o‘g‘irlab, bizni chalg‘itmoqda. Lekin ayb o‘zimizda. Ba’zan keraksiz narsalarga soatlab vaqt sarflaymiz, keyin esa "vaqtim yetmadi" deb shikoyat qilamiz. Shuning uchun ham hayotda "nimalar muhim, nimalar esa vaqt sarflashga arzimaydi" degan savolga aniq javob topib olish lozim. Vaqtga e’tiborli inson – mas’uliyatli insondir. U har bir vazifani o‘z vaqtida bajaradi, orzulari sari qat’iyat bilan intiladi va hayotini nazorat qila oladi.
Islom dinida ham vaqtga alohida ahamiyat berilgan. Qur’oni karimdagi Asr surasida Alloh taolo asr (vaqt)ga qasam bilan insonning zararda ekani ta’kidlagan. Bu esa vaqtning beqiyos ekanini yana bir bor yodga soladi. Faqat iymon keltirgan va yaxshi amallar qilgan, bir-birlariga Haq (yo‘li)ni tavsiya etgan va bir-birlariga (mana shu Haq yo‘lida) sabr-toqat qilishni tavsiya etgan zotlargina najot topishi aytilib, ulgurib qolishga da’vat etilgan. Demakki, vaqtni to‘g‘ri sarflay olgan insongina yutuqqa erishadi. Hayotimizdagi har bir daqiqa – bebaho xazina. Undan oqilona foydalanib qolish kerak, azizlar.
Abdulvohid ISAQOV,
Namangan shahridagi
“Miryoqubboy Mirhakimboy”
jome masjidi imom xatibi