Sayt test holatida ishlamoqda!
24 Iyul, 2025   |   29 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:34
Quyosh
05:11
Peshin
12:35
Asr
17:37
Shom
19:52
Xufton
21:21
Bismillah
24 Iyul, 2025, 29 Muharram, 1447

Movarounnahr adiblarining islom tsivilizatsiyasi taraqqiyotiga qo'shgan hissasi

07.03.2021   1311   2 min.
Movarounnahr adiblarining islom tsivilizatsiyasi taraqqiyotiga qo'shgan hissasi

Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi tomonidan "Movarounnahr adiblarining islom tsivilizatsiyasi taraqqiyotiga qo'shgan hissasi” mavzuiga bag'ishlangan navbatdagi onlayn anjuman Turkiyaning Anqara Yildirim Boyazid universiteti bilan hamkorlikda tashkil etildi.

Unda Markaz tadqiqotchilari, yurtimizda diniy-ma'rifiy yo'nalishda faoliyat ko'rsatayotgan tashkilot va muassasalarning yosh olimlari ishtirok etdi.

Seminarda turkiyalik adabiyotshunos olim – Anqara Yildirim Boyazid universiteti dotsenti O'g'uzxon Aydinning mazkur mavzudagi ma'ruzasi tinglandi.

Olim Movarounnahrdan etishib chiqqan mashhur mutafakkir ijodkorlar, ularning mashhur asarlari, o'tmishda va zamonamizda adiblarning jamiyat hayotida tutgan o'rni haqida so'z yuritdi. Islom tsivilizatsiyasi ravnaqida ularning ijodi g'oyat muhim ahamiyatga ega bo'lganini, hali-hanuz o'zining ma'naviy-ma'rifiy qimmatini saqlab kelayotganini alohida qayd etdi.

O'g'uzxon Aydin Ahmad Yassaviyning “Devoni hikmat”idan parchalar o'qib, xalqchil uslubda bitilgan bu misralarning o'zi islomning asl mohiyati tinchlik, ezgulik va taraqqiyot ekanidan dalolat berishini, movarounnahrlik barcha ijodkorlar asarlarida bu jihatlar yorqin aks etishini ta'kidladi.

– Butun er yuzida quyosh falakdan erga qarab nur sochadi, Movarounnahr diyorida esa, nur erdan falakka qarab sochiladi, – dedi turkiyalik olim. – Samarqandning “Ro'yi zamin sayqali”, uch qubbatul islomning biri bo'lgan Buxoroning “Ro'yi zamin quvvati” deb e'zozlanishida, avvalo, mumtoz adiblarning xizmati katta bo'lgan esa, ajabmas. Islomning etti piri ham mana shu diyorda tavallud topgan. Bularning barchasi muqaddas dinimizning Makkada paydo bo'lib, Movarounnahrda taraqqiy topgani to'g'risidagi fikrlarni yaqqol tasdiqlaydi.

Turkiyalik olim Sohibqiron Amir Temurning buyuk davlat arbobi va etuk sarkarda bo'lib etishishida ham aynan adiblarning ta'siri muhim o'rin tutganini alohida qayd etdi.

Seminar so'ngida turkiyalik olim tadqiqotchilarni qiziqtirgan savollarga Navoiyning “Muhokamatul lug'atayni”, Lutfiyning “Navro'zi”, Rumiyning “Masnaviysi”, Boburning “Boburnomasi”, Shoshiyning “Bahristoni” kabi asarlar asosidagi namunalar bilan atroflicha javob qaytardi.

G'.HASANOV

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar

Shayx Alijon qorining singlisi vafoti munosabati bilan ta’ziya

21.07.2025   7992   2 min.
Shayx Alijon qorining singlisi vafoti munosabati bilan ta’ziya

"AlQuran.uz" portali rahbari, O‘zbekiston musulmonlari idorasi "Qur’on va tajvidni o‘rgatish" bo‘limi boshlig‘i Ustoz Shayx Alijon qori Fayzulloh Maxdumning singlisi, "AlQuran.uz" portali xodimi Abdulloh qori Fayzulloh Maxdumning opasi, shuningdek, "AlQuran.uz" ilmiy xodimi Abdusamad qorining zavjalari vafoti munosabati bilan marhumaning yaqinlariga ta’ziya bildiramiz.

Marhuma al-Azhar universiteti talabasi bo‘lib, Osim qiroatining  Hafs va Shu’ba rivoyatlari hamda "al-Muqaddima al-jazariyya", "Tuhfatul-atfol" va "al-Arba’iyn an-nabaviyya" kabi ko‘plab asarlar bo‘yicha ijoza sohibasi sifatida 20 yildan beri Qur’onga xizmat qilib kelayotgan edi. Xususan, Qur’on ta’limi yo‘lida samarali mehnat qilib, ko‘plab shogirdlarni yetishtirdi.

Shuningdek, "AlQuran" mobil ilovasidagi "Al-Fatiha online" dasturining uztozalaridan bo‘lib, ko‘plab ayollarning qiroatini to‘g‘rilashga o‘z hissasini qo‘shganini alohida e’tirof etish lozim.

Turmush o‘rtog‘i Abdusamad qori bilan birga uch nafar qiz farzandni tarbiyalab, barchalarini hofizi Qur’on qilib yetishtirdi.

Uzoq vaqt og‘ir dard bilan kurashganiga qaramay, Qur’on xizmatida bardavom bo‘ldi. Bemorlik mashaqqatlariga sabr qilib, Allohdan savob umidida ilm tarqatishdan to‘xtamadi. Shubhasiz, bu go‘zal xotima, ya’ni shahidlikning bir belgisi. Zero, hadisi sharifda bunday deyilgan: "Kim bemor holatda vafot etsa, shahid holda vafot etadi, qabr fitnasidan saqlanadi va ertayu kech jannatdan rizqi kelib turadi" (Ibn Moja rahimhulloh rivoyati).

"Muslim.uz" portali marhumaning akasi Ustoz Shayx Alijon qori Fayzulloh Maxdum va ukasi Abdulloh qori Fayzulloh Maxdumga, shuningdek, turmush o‘rtog‘i Abdusamad qori va barcha oila a’zolariga hamdardlik bildiradi.

Alloh taolo marhumaning Qur’on yo‘lida qilgan xizmatlarini qabul aylab, Barzax hayotida va oxiratda Qur’oni karim shafoati bilan mukofotlasin! Qur’on bilan jannatdagi darajalarini yuksak qilsin! Bemorlikda chekkan mashaqqatlari jannatdagi martabasining baland bo‘lishiga sababchi bo‘lsin!

Janoza marosimi ertaga seshanba 22 iyul kuni asr namozida, soat 17:45 da Ustoz Shayx Alijon qorining Jizzax viloyati G‘allaorol tumani Boylarovul qishlog‘idagi xonadonida bo‘lib o‘tadi.

Alloh taolo musibat ahliga sabri jamil ato qilsin! Qazo va qadarga rozi bo‘lishlarida Allohning o‘zi madadkor bo‘lsin!

Marhumaga quyidagi hadisda zikr qilingan ulug‘ darajalarni tilaymiz: "Qur’on sohibiga o‘qi va ko‘taril va  dunyoda tartil qilganing kabi tartil qil. Albatta, sening manziling oxirgi o‘qigan oyatingdadir", deyiladi" (Abu Dovud, Termiziy va Nasoiy rahimahulloh rivoyati).