— Qiyomat kuni hayvonlarning holi nima bo'ladi? Ular ham savol javob qilinadi-mi?
— Hadislarda kelishicha, qiyomat kuni hammaning hisob-kitobi bo'lar ekan. Bu dunyoda zulm o'tkazgan hayvonlardan mazlum hayvonlarga o'ch olib berilganidan so'ng, ularning barchasi tuproqqa aylantirilar ekan. Buni ko'rib, do'zax azobidan xoru zor bo'lib turgan do'zaxiylar “Koshki edi, hayvonlarga o'xshab, tuproq bo'lib ketsam”, deb orzu qilar ekanlar. Lekin bu orzu hech qachon ushalmaydi.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Albatta, qiyomat kuni haqlarni o'z ahliga ado qilursiz. Hattoki, shoxli qo'ydan shoxsiz qo'yga o'ch olib beriladi”, dedilar (Imom Muslim, Imom Termiziy rivoyati).
Sharh: Bu dunyoda ba'zi bir yomonlar o'z yomonligining ba'zisining jazosidan qutulib qolishi mumkin. Ammo qiyomat kuni hech bir haq zoye bo'lmaydi. Har bir narsa o'z o'rnini topishi muqarrar. Bunda faqat odamlar orasidagi haq-huquqlargina emas, balki barcha maxluqotlar orasidagi haq-huquqlar ham o'z egasini topadilar. Hattoki, bu dunyoda o'zining shoxi borligidan foydalanib, shoxsiz qo'yni suzgan qo'ydan ham o'ch olinadi. Bas, shunday ekan, odam bolalari ham o'zlarining “shox”larini ishga solib, o'zgalarning haqqini poymol qilishga urina ko'rmasinlar (“Hadis va Hayot” kitobidan). Vallohu a'lam!
Muhammad Ayyub HOMIDOV
Bugun, 19 sentyabr kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari juma namozini Toshkent shahri Yakkasaroy tumanidagi "Rakat" jome masjidida ado etdilar.
Muftiy hazratlari juma namozidan oldin yig‘ilgan jamoatga mav’iza qilib berdilar. Musulmonning musulmonga ehtiromi mavzusida qilingan go‘zal suhbat davomida Alloh taolo inson zotini azizu mukarram etib, borliqdagi barcha narsani insonga xizmat qildirib qo‘ygani, shunday ekan, insonlar ham o‘zaro ahl-inoq, mehr-muhabbatli, bir-birlariga doimo yordamchi bo‘lib hayot kechirishlari dinimiz amri ekani eslatib o‘tildi.
Ma’ruza asnosida Qur’oni karim va hadisi shariflar keltirib o‘tildi. Jumladan, mashhur sahobiy Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhudan keltirilgan hadisda bunday deyiladi: “Men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning Ka’ba atrofida tavof qilayotganlarini ko‘rdim. U zot Ka’baga qarab bunday der edilar: "Sen va sening hiding qanday ham go‘zal! Sen qanday ulug‘san va sening hurmating qanday buyuk! (Lekin) Muhammadning joni qo‘lida bo‘lgan Zotga qasamki, Alloh nazdida mo‘minning hurmati sening hurmatingdan ham ulug‘dir" (Imom Ibn Moja rivoyati).
Musulmon kishining Alloh nazdidagi hurmati mana shunday baland ekan, o‘zaro hurmat-ehtiromi ham shunga monand bo‘lishi ta’kidlandi. Manfaatli suhbat yakunida butun dunyo musulmonlari, xususan, xalqimizning o‘zaro ahil-inoqligi bundan ham ziyoda bo‘lishini so‘rab xayrli duolar qilindi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati