«لا خيبة عند معونته، ولا زيغ عند عصمته -سبحانه-!»
«Uning yordami bor ekan noumidlik yo'q! Uning himoyasi bor ekan yo'ldan og'ishlik yo'q!».
Imom Abu Mansur Moturidiy rohimahulloh
Izoh: Ushbu kalomni Imom Abu Mansur Moturidiy rohimahulloh Fotiha surasini tafsir qilar ekan zikr qilganlar. «Faqat sengagina ibodat qilamiz va faqat sendangina yordam so'raymiz» oyati tafsiri so'ngida xulosa o'rnida aytib o'tganlar.
Alloh subhanahu va taolo bandalarini har doim yordami ila qo'llab-quvvatlar ekan, hech qachon ular noumid bo'lmaydi va tushkunlikka tushmaydi.
Shuningdek, Alloh taolo O'zining muhabbatiga sazovor bo'lgan bandalarini aslo himoyasiz tashlab qo'ymaydi. U Zotning himoyasida bo'lgan bandalar aslo haq yo'ldan toyilmaydi va hargiz adashmaydi.
Shuning uchun ham Fotiha surasi oxirida g'azab qilingan va adashganlarning yo'lidan panoh tilash va hidoyat berilganlarning yo'lini so'rash ta'limi berilgan.
Modomiki, bandalar buyurilgan buyruqlarga amal qilsa va qaytariqlardan qaytsa etarli! Alloh taologa haqiqatda ibodat qilish bilan yuqoridagi ikki muhim ne'mat: «yordam» va «himoya»ga loyiq bo'linadi.
Alloh taolo barcha mo'min-musulmon bandalarini to'g'ri yo'lda bardavom qilsin!
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Alloh taolo aytadi: “Kim Allohga taqvo qilsa, U unga (tashvishlardan) chiqish yo‘lini (paydo) qilur”, (Taloq surasi, 2-oyat).
Izoh:
- Ibn Abbos roziyallohu anhu oyati karimaning “chiqish yo‘li” qismini “dunyo va oxiratdagi har turli tashvishlardan uni qutqaradi”, deb tafsir qilganlar.
- Ali ibn Solihga ko‘ra, “chiqish yo‘li” Alloh taoloning o‘sha bandaga rizq berish bilan uni xushnud etishidir.
- Kalbiy oyatni bunday tafsir qiladi: “Kim musibat paytida sabr qilib, Allohdan qo‘rqsa, Parvardigor unga do‘zax otashidan jannat sari bir chiqish yo‘li ko‘rsatadi”.
- Abul Oliya oyatni: “Turli mashaqqat va tashvishlardan chiqish yo‘li”, deya sharhlagan bo‘lsa,
- Rabi’ ibn Haysam: “Odamni siqadigan hamma narsadan unga chiqish yo‘li ko‘rsatadi”, shaklida tafsir qilgan.
- Husayn ibn Fazlga ko‘ra, oyat tafsiri bunday: “Kim farzlarni ado etish borasida Allohdan qo‘rqsa, Alloh unga jazolanishdan qutulish yo‘lini ko‘rsatadi”.