وَقَالَ لَهُمۡ نَبِيُّهُمۡ إِنَّ ٱللَّهَ قَدۡ بَعَثَ لَكُمۡ طَالُوتَ مَلِكٗاۚ قَالُوٓاْ أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُ ٱلۡمُلۡكُ عَلَيۡنَا وَنَحۡنُ أَحَقُّ بِٱلۡمُلۡكِ مِنۡهُ وَلَمۡ يُؤۡتَ سَعَةٗ مِّنَ ٱلۡمَالِۚ قَالَ إِنَّ ٱللَّهَ ٱصۡطَفَىٰهُ عَلَيۡكُمۡ وَزَادَهُۥ بَسۡطَةٗ فِي ٱلۡعِلۡمِ وَٱلۡجِسۡمِۖ وَٱللَّهُ يُؤۡتِي مُلۡكَهُۥ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٞ٢٤٧
247. Payg'ambarlari ularga: "Mana, Alloh Tolutni sizlarga podshoh etib tayinladi", dedi. Ular: "Biz undan ko'ra podshohlikka haqliroq bo'lsak, uning moli ham ko'p emas, qanday qilib u bizga hukmdor bo'lsin?!" deyishdi. U: "Alloh uni sizlarga munosib bildi, ilmini va jismoniy quvvatini ziyoda qildi, Alloh hukmronlikni xohlaganiga beradi, Alloh keng qamrovli va biluvchidir", dedi.
Muso alayhissalomdan keyin Bani Isroil jamoalari bir oz vaqt yaxshi yurishdi. Ular niyati buzilganidan so'ng ustlariga Jolut ismli bir kofir podshoh hukmron bo'ldi. Podshoh ularni yashab turgan shaharlaridan quvib chiqardi, mol-mulklarini tortib oldi va o'zlarini qul qilib ishlatdi. Bani Isroil oxiri u erdan qochib chiqib, Baytil-Maqdisda (Quddusda) to'plandi. O'sha zamonda Yusha' alayhissalom payg'ambar edi. Bani Isroil payg'ambarlariga arz qilib: "Bizga bir podshohni tayin qilib bering, Alloh yo'lida Jolutga qarshi jang qilamiz", deyishdi. Payg'ambarlari ularning bergan va'dalarida sira sobit turmasliklarini eslatdi, lekin ular turli dalil va bahonalarni ro'kach qilib, payg'ambarlarining so'zini qabul qilishmadi. Oxiri payg'ambar: "Alloh sizlarga Tolutning podshohlikka munosibligini bildirdi", dedi. Chunki u jismoniy jihatdan ham, ilmda ham boshqalardan ustun edi. Tolut podshoh bo'lganidan keyin ham Bani Isroil tinchimadi, endi samoviy bir nishon (mo''jiza) ham bo'lsa edi, dedi. Payg'ambarlari duo qilgach, zafar va nusrat sandig'i etib keldi.
وَقَالَ لَهُمۡ نَبِيُّهُمۡ إِنَّ ءَايَةَ مُلۡكِهِۦٓ أَن يَأۡتِيَكُمُ ٱلتَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡ وَبَقِيَّةٞ مِّمَّا تَرَكَ ءَالُ مُوسَىٰ وَءَالُ هَٰرُونَ تَحۡمِلُهُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لَّكُمۡ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ٢٤٨
248. Payg'ambarlari ularga: "Sizlarga sandiqning kelishi Tolutning podshohligiga dalildir, unda Parvardigoringiz huzuridan taskin, Muso va Horun avlodlaridan qolgan narsalar bor, uni farishtalar ko'tarib kelishadi. Agar mo'min bo'lsangizlar, bu narsada albatta bir alomat bor", dedi.
Bani Isroilga qarashli bir sandiq bo'lib, unda Muso alayhissalomning kiyim, hassa, kavushlari, Horun alayhissalom va boshqa payg'ambarlardan qolgan tabarruk narsalar saqlanardi. Bani Isroil urushga kirganida bu sandiq qo'shin oldida olib yurilardi va shu sandiq barakotidan Alloh ularga fath, zafar, taskin-xotirjamlik berar edi. Jolut ularga podshoh bo'lib kelgach, bu tabarruk sandiqni o'lja qilib olib ketdi. Bir qancha muddat uni o'zida saqladi. Lekin sandiq Jolutga g'alaba emas, falokat olib keldi. Alloh taolo sandiqni Bani Isroilga qaytarishni iroda qilganidan keyin Jolut uni qaysi shaharda saqlasa, o'sha erda vabo paydo bo'laverdi. Bundan qo'rqib ketgan Jolut sandiqni ikki ho'kizga yuklab, qo'yib yubordi. So'ngra farishtalar sandiq ortilgan ho'kizlarni haydab, Tolutning darvozasiga etkazib qo'yishdi. Bu narsa bilan Tolutning podshohligiga bir hujjat paydo bo'ldi va Bani Isroil bunga ishondi.
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Savol: Namozdan keyin imom «Oyatal kursiy»ni boshidan o‘qiganda jamoat qolganini ichida davom ettiradimi yoki boshidan boshlaydimi? Zikrlarni aytishdachi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Namozdan keyin oyatal kursiy va tasbehlarni aytish mustahab amal sanalib, ularni imom ham, jamoat ham o‘qishlari mandub, ya’ni go‘zal va savobli ish hisoblanadi. Shuning uchun imom boshlab berganidan keyin jamoatdagilar ham oyatal kursiyni boshidan o‘qiydilar.
Shuningdek, tasbehlarni 33 tadan aytadilar. Imom ularni ovoz chiqarib boshlab berishining sababi jamoatga aytiladigan zikrni eslatish uchundir.
Payg‘ambarimiz alayhissalom farz namozlardan keyin «Oyatal kursiy»ni o‘qishning fazilati haqida bunday deydilar: “Kim har bir farz namozidan keyin Oyatal kursiyni o‘qisa, keyingi namozgacha Alloh taoloning zimmasida bo‘ladi” (Imom Tabaroniy rivoyatlari).
Boshqa bir hadisi sharifda bunday deyiladi:
“Kim har bir farz namozning ortidan Oyatal kursiyni o‘qisa, uni jannatga kirishdan faqatgina o‘lim to‘sib turadi” (Imom Nasoiy rivoyati).
Namozdan keyin tasbehlarni aytish borasida Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim har namozdan keyin o‘ttiz uch marta Allohga tasbeh aytsa, o‘ttiz uch marta Allohga hamd aytsa, o‘ttiz uch marta Allohu akbar”, desa hammasi to‘qson to‘qqiz bo‘ladi. Yuzinchisida “Laa ilaha illallohu vahdahu laa shariyka lahu lahul mulku va lahul hamdu va huva ala kulli shayin qodiyr”ni aytsa, uning gunohlari dengiz ko‘piklaricha bo‘lsa ham mag‘firat qilinadi”, deyilgan (Imom Muslim rivoyati).
Shunga ko‘ra imom domla “Subhanalloh”, “Alhamdulillah”, “Allohu akbar” deyishi o‘zi uchun hisobga o‘tadi. Jamoatdagi namozxonlar 33 tadan o‘zlari aytishlari kerak bo‘ladi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.