Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Oktabr, 2025   |   30 Rabi`us soni, 1447

Toshkent shahri
Tong
05:24
Quyosh
06:43
Peshin
12:12
Asr
15:49
Shom
17:36
Xufton
18:48
Bismillah
22 Oktabr, 2025, 30 Rabi`us soni, 1447

Liposaktsiya: Inson tanasidagi ortiqcha yog'larni olib tashlashning shar'iy hukmi

20.01.2021   2159   9 min.
Liposaktsiya: Inson tanasidagi ortiqcha yog'larni olib tashlashning shar'iy hukmi

 

Savol: Assalomu alaykum, oxirgi yillarda "liposaktsiya" jarrohlik amaliyotining o'tkazilishi ko'p kuzatilmoqda. Dinimizda inson tanasidagi ortiqcha yog'larni jarrohlik amaliyoti orqali olib tashlanishi haqida nima deyiladi?

Javob: Bismillahir Rohmanir Rohim. Va alaykum assalom va rahmatullohi va barakatuhu. Islom dinining asosiy tamoyillaridan biri biri bu bandalar hayotida vujudga keladigan tanglik va qiyinchilik kabi mashaqqatlarni ko'tarilganligidir. Alloh taolo buni bandalariga bo'lgan mehr-shafqatining cheksizligi sabab joriy qilgan. Shariat qoidalaridan birida

 “المشقة تجلب التيسير” (“Mashaqqat engillik keltiradi”) deyilsa, boshqasida "الضرر يزال" (“Zarar ketkaziladi”) deyiladi. Shuning uchun ham faqihlar o'zlari tomonidan bayon qilingan hukm va fatvolarning aksarida ana shu tamoyil va qoidalarni asos qilib olishgan.

Bugungi kundagi insonlar turmush tarzi katta o'zgarishlarga duch keldi. Mehnat jarayoni, ovqatlanish odatlari, dori va ozuqa moddalariing rang-barangligi shular jumlasidandir. Kun bo'yi komp'yuter qarshisida o'tirib ishlash hamda oziq-ovqat va dori-darmonlar tarkibidagi ayrim gormonlarga o'xshash moddalarning mavjudligi natijasida insonlar tana vaznining ortib ketishi kabi turli-tuman muammolar kelib chiqmoqda. Ma'lumki, semizlik tufayli odamda yurak qon-tomir va boshqa kasalliklar kelib chiqishi osonlashadi.

Dinimiz ko'rsatmalariga amal qilib yashash ortiqcha vazn muammosiga olib kelmaydi. Chunki Islom insonni me'yorida va sog'lom ovqatlanish (ro'za tutish, parhez) hamda jismoniy xatti-harakatlarni ko'paytirishga targ'ib qiladi. Imom Termiziy va boshqa muhaddislar Miqdod ibn Ma'diykaribdan rivoyat qilgan hadisda

المقداد بن معدي كرب - رضي الله عنه - قال: سمعتُ رسول الله - صلى الله عليه وسلم - يقول: ما ملأ آدمي وعاء شرًّا من بطن، بحسب ابن آدم أكلات يقمن صلبه، فإن كان لا محالة فثلث لطعامه، وثلث لشرابه، وثلث لنفسه.

Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallam aytadilar: Odam bolasiga to'ldirish uchun qornidan ko'ra yomon idish yo'q. Insonga qaddini ko'taradigan luqmalar kifoya. Agar iloji bo'lmasa, qorinning uchdan biri taomi, uchdan biri ichimligi va uchdan biri nafasi uchundir”.

Ushbu hadisda me'yorida taomlanishga targ'ib bo'lsa, Imom Muslim va boshqalar Abu Hurayra roziyallohu anhudan qilgan rivoyatda Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallam jismoniy faollikka chaqirib bunday dedilar:

عن أبي هريرة  قال: قال رسول الله ﷺ: المؤمن القوي خير وأحب إلى الله من المؤمن الضعيف وفي كل خير، احرص على ما ينفعك، واستعن بالله ولا تعجز... رواه مسلم

"Kuchli mo'min kuchsiz mo'mindan yaxshiroq va Allohga mahbubroqdir, lekin har ikkisida ham yaxshilik bor. Senga foydali bo'lgan ishlarga haris bo'lgin va (ishingda) Allohdan yordam so'ragin, lekin hargiz ojizlanmagin!".

Biroq ortiqcha vaznga moyillik yoki tanaga e'tiborsizlik tufayli insonda semirish yuzaga kelsa va u salomatlikka xavf sola boshlagan paytda bugungi kunda tibbiyotda vujudga kelgan yangi turdagi liposaktsiya deb nomlangan jarrohlik amaliyoti orqali gavdani korrektsiya qilishga ruxsat beriladi. Bu amaliyotda ozdirish va diyeta bilan harakat qilganda ketmagan joylardan ortiqcha yog'lar olib tashlanadi va zarar ketkaziladi. Zero, Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallam:

قال النبي صلى الله عليه وآله: تداووا فإن الله عز وجل لم ينزل داءً إلا وأنزل له شفاءً

"Davolaninglar, Alloh taolo biron dard bergan bo'lsa, albatta uning davosini ham bergan", deganlar.

Lekin shuni yaxshi bilishimiz kerakki, dinimiz ko'rsatmalariga amal qilmay yashab, pala-partish ovqatlanish yoki kamharakatlik bilan inson o'ziga-o'zi ortiqcha vaznni yig'ib olib, bunday muolajalarga murojaat qilishgacha etib borishi Alloh taolo insonlarga omonat sifatida bergan tana a'zolarining shukrini ado qilish bo'lmaydi.

A'zolardan tashqari jon ham insonga bir omonatdir. Jonni beruvchi Allohdir, vaqti kelganda bu omonatni qaytarib oladi. O'z-o'zini o'ldirgan kishilar va o'limga olib boruvchi kasallikka duchor qiluvchilar Allohning bu omonatiga xiyonat qilganlari uchun katta gunohkor bo'ladilar. Shuning uchun jismimizni turli kasalliklardan ehtiyot qilish, uni salomat saqlashga harakat qilishimiz ham omonatni saqlash hisoblanadi.

Shu o'rinda, Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning oxirgi zamon ummatlari to'g'risidagi bashoratlarini o'z ichiga olgan hadisni eslatib o'tish o'rinli.

عن عِمْرَانَ بْن حُصَيْنٍ رضي الله عنه أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ : إِنَّ خَيْرَكُمْ قَرْنِي ، ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ ، ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ ، ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ . قَالَ عِمْرَانُ : فَلَا أَدْرِي أَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بَعْدَ قَرْنِهِ مَرَّتَيْنِ أَوْ ثَلَاثَةً . ثُمَّ يَكُونُ بَعْدَهُمْ قَوْمٌ يَشْهَدُونَ وَلَا يُسْتَشْهَدُونَ ، وَيَخُونُونَ وَلَا يُؤْتَمَنُونَ ، وَيَنْذِرُونَ وَلَا يُوفُونَ ، وَيَظْهَرُ فِيهِمْ السِّمَنُ.

Imron ibn Husoyn roziyallohu anhudan rivoyat qiladi. Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallam dedilar: “Sizlarning eng yaxshingiz mening asrimda yashaganlaringiz. So'ng ulardan keyin kelganlar. So'ng ulardan keyin keladiganlar. So'ng ulardan keyin keladiganlar. (Shu erda Imron aytadi: Rasululloh sollollohu alayhi vasallam o'z asrlaridan keyin ikki asrni sanadilarmi, uchta asrni tilga oldilarmi, aniq bilmiman). So'ng ulardan keyin guvohlikka chaqirilmasa ham guvohlik beradigan, omonatdorligi yo'q bo'lib, xoinlik qiladigan, nazr qilib unga vafo qilmaydigan odamlar keladi. Ularda semizlik paydo bo'ladi”.

Albatta, bu hadisda xilqat jihatidan emas, balki pala-partish ovqatlanish, eb-ichish va maishatlarga keragidan ortiqcha berilib ketish oqibatida kelib chiqadigan tana og'irligi haqida gap ketadi. Islomda hech qachon xilqatdagi ayb tufayli inson kamsitilmaydi. Lekin semizlik yaxshi xislat emasligidan ogohlantirish bor.

Demak, inson ehtiyotsizlik tufayli ushbu turdagi amaliyotga kirishadigan bo'lsa, dastlab u Allohga tavba qilib, amaliyotdan keyin sunnatga muvofiq tartibli hayot kechirishi talab etiladi.

Ayni vaqtda shuni eslatib o'tmoqchimizki, tanadagi ortiqcha vazn xavfsiz bo'lishiga qaramay shunchaki gavdaning tashqi ko'rinishini yanada mukammal ko'rinishga keltirish uchun bunday amaliyotga qadam qo'yish Alloh taoloning quyidagi so'ziga binoan harom qilingan amaliyotlar sirasiga kirib qoladi:

وَلَآَمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ وَمَنْ يَتَّخِذِ الشَّيْطَانَ وَلِيًّا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْرَانًا مُبِينًا

"(Shayton aytdi:) “Ularga buyuraman – Allohning yaratganlarini o'zgartiradilar”. Kimki Allohni qo'yib, shaytonni do'st tutsa (uning aytganlarini bajarsa), demak, u aniq ziyon qilibdi”(Niso surasi, 119-oyat).

Shuningdek, mazkur turdagi amaliyotlarning zarari semizlikdan etadigan zararga teng yoki undan ko'p bo'lgan holatlarda ham qilish mumkin emas.

Ko'proq ayollarda uchrab turadigan yana bir muammo homiladorlikdan keyingi asoratlar yoki boshqa sabablarga ko'ra qorinni “fartuk”ka o'xshab osilib qolishini yo'qotish uchun qilinadigan abdominoplastika deb ataluvchi jarrohlik amaliyotining hukmi ham huddi mana shu shartlar bilan joiz bo'ladi, ya'ni shartlarning hammasi yoki ulardan biri topilmaganda harom bo'ladi. Bunda osilib qolib, insonga mashaqqat etkazayotan qorinni kesib olib tashlanadi. Vallohu a'lam.

Saidjamol MASAYITOV,

O'zbekiston musulmonlari idorasi

Fatvo bo'limi mudiri o'rinbosari

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi

21.10.2025   2579   3 min.
Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi

Prezident Shavkat Mirziyoyev 20 oktyabr kuni Islom sivilizatsiyasi markaziga tashrif buyurib, bu yerdagi ekspozitsiyalar orqali xalqimizning boy tarixiy va ma’naviy merosini keng namoyish etishga qaratilgan ishlar bilan tanishdi.

Mazkur ulkan va noyob loyiha davlat rahbarining 2017 yil 23 iyundagi qaroriga asosan boshlangan. Ko‘p o‘tmay, 2018 yilgi Ramazon hayiti kuni uning poydevoriga tamal toshi qo‘yilgan edi. O‘tgan davrda bu yerda katta hajmdagi qurilish va obodonlashtirish ishlari amalga oshirildi.

Markaz qadimiy me’moriy an’analarimiz va milliy bezaklar uyg‘unligida barpo etildi. Inshootning to‘rt tomonida balandligi 34 metrli peshtoqlar, o‘rtada esa 65 metrli milliy uslubdagi gumbaz qad rostlagan.

Inshootning markaziy qismida Qur’oni karim zali joylashgan. Bu yerda musulmon olamining noyob ma’naviy durdonasi sanalgan qadimiy Usmon Mus'hafi namoyish etiladi. Shuningdek, somoniylar, qoraxoniylar, xorazmshohlar, temuriylar va boshqa sulolalar davriga oid muqaddas kitob nusxalari, ularning eski o‘zbek tilidagi tarjimalari, shu bilan birga, jahondagi eng nodir qo‘lyozma Qur’onlardan namunalar ham joy oladi.

Bundan tashqari, davlatimiz rahbarining tashabbusi bilan chet ellarda saqlanayotgan tariximiz va ulug‘ allomalarimiz merosi bilan bog‘liq qimmatli manbalar va ashyolar Vatanimizga qaytarildi. 

Markaz tarkibida 460 o‘rinli anjumanlar zali ham qurib bitkazilgan bo‘lib, xalqaro miqyosdagi uchrashuv va ilmiy anjumanlarni o‘tkazish uchun barcha zamonaviy shart-sharoitlar yaratilgan.

Majmuada “Islomdan avvalgi sivilizatsiyalar”, “Birinchi Renessans”, “Ikkinchi Renessans”, “O‘zbekiston XX asrda” hamda “Yangi O‘zbekiston – yangi Renessans” bo‘limlari tashkil etilgan. Bu yerda buyuk allomalarimiz faoliyati haqida ma’lumotlar, shuningdek, Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Abu Mansur Moturidiy, Bahouddin Naqshband va boshqa ulamolar merosi ham keng yoritilgan.

Shuningdek, tariximizda ilmu ma’rifat va ma’naviyat homiysi bo‘lgan Bibixonim, Nodirabegim, Uvaysiy, Anbar Otin kabi mo‘tabar zotlar faoliyati ham alohida ekspozitsiya sifatida namoyish etilgan.

Davlatimiz rahbari doimo markazning ilmiy-ma’rifiy yo‘nalishini samarali tashkil etish, uning mazmun-mohiyatini boyitib borish zarurligini alohida ta’kidlaydi. Bu borada O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi, Imom Buxoriy, Imom Termiziy va Imom Moturidiy nomidagi ilmiy markazlar bilan hamkorlikni kuchaytirish bo‘yicha olib borilayotgan ishlar to‘g‘risida axborot berildi.

Tashrif chog‘ida Prezidentimiz zallarda amalga oshirilayotgan pardozlash va jihozlash ishlarini ko‘zdan kechirdi, bo‘limlar va ko‘rgazmalarning mazmun-mohiyati, qo‘llanilayotgan interfaol texnologiyalar bilan yaqindan tanishdi.

Davlatimiz rahbari eksponatlarni mahalliy va xorijiy tashrif buyuruvchilarga har tomonlama qiziqarli hamda tushunarli qilib taqdim etish muhimligini ta’kidladi. Shu maqsadda markazda faoliyat yuritadigan mutaxassis va gidlarning sonini ko‘paytirish, ularni maxsus dasturlar asosida tayyorlash zarurligiga e’tibor qaratildi.

Markaz faoliyatini mazmunan yanada boyitish, ekspozitsiyalar orqali xalqimiz ma’naviy va ilmiy merosini to‘liq namoyon etish bo‘yicha qator tavsiyalar berildi.

Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi Prezident Islom sivilizatsiyasi markazida olib borilayotgan ishlar bilan tanishdi
O'zbekiston yangiliklari