«Huquq» gazetasining 42-sonida chop etilgan «Serial – vaqt kushandasi(mi)?» sarlavhali maqolada bugungi kunning dolzarb muammolari, jumladan, yurtimiz telekanallarida namoyish etilayotgan xorij seriallari efir soatining ko'pligi, ulardagi qahramonlar kiyimi xijolatomuz ahvolda ekanligi, ushbu holatlar hamda qadahlar aks etgan sahnalar xiralashtirib berilayotgani, bu esa tomoshabin ongiga salbiy ta'sir ko'rsatishi yoritilgan.
Shu mavzuda ustozimiz shayx Muhammad Yusuf Muhammad Sodiq hazratlari bunday degan edi: «Afsuski, bu hozir to'g'rilanishi kerak bo'lgan dolzarb mavzulardan biri. Buyuk allomalar yurti bo'lgan joylarda odamlar ajdodlarimizdan emas, balki ular qattiq qaytargan narsalardan ibrat olishi achinarli hol. Ya'ni odamlar dinimiz qaytargan narsalardan ibrat olishmoqda.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. «Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim bir qavmga taqlid qilsa, u o'shalardandir” degan» (Imom Abu Dovud va Imom Nasaiy rivoyati).
Sharh: o'z qavmi, o'z dini va urf-odati turib, boshqalarning turmush tarzini, kiyinish va hayotdagi boshqa narsalarini ustun qo'yib, jon-jahdi bilan ularga o'xshashga harakat qilish odamga o'z ta'sirini o'tkazmay qolmaydi. O'sha odam «har kimga niyatiga yarasha» qoidasiga binoan o'zi taqlid qilgan qavmdan bo'ladi. Kofirlarga o'xshashni orzu qilib uringan bo'lsa, kofirlardan bo'ladi. Fojirlarga o'xshashga harakat qilgan bo'lsa, fojir bo'ladi va hokazo…
Islom ummati Alloh taolo yuborgan ta'limotlarning eng mukammaliga, har bir zamon va makonga munosib ta'limotga ravo ko'rilgan. Haq taolo bu ummatni boshqa barcha ummatlar ustidan shohid qilib, har bir narsada o'ziga xoslikni berib qo'ygan. Shu bois ham bu ummatga o'zidan boshqalarga o'xshashga harakat qilish, Alloh taolo osmondan tushirgan narsani qo'yib, boshqa millatlar erdan chiqargan narsalarga havas qilishi mutlaqo to'g'ri kelmaydi.
Yuqoridagi hadisda faqat kiyim haqida emas, balki umuman tashqi qiyofani qanday tutish kerakligi haqida ham so'z ketmoqda. Demak, tashqi qiyofa madaniyatida ham har kim o'zligini, ya'ni erkak erkakligini, ayol ayolligini, musulmon musulmonligini unutmasligi kerak. Huddi shunday musulmonlar boshqa millatlarga xos bo'lgan, ularni musulmonlardan ajratib turadigan narsalarga taqlid qilmasliklari lozim».
Munoviy roziyallohu anhu aytadi: «Hayo ikki xil bo'ladi: nafsoniy va iymoniy. Birinchisi barcha insonlarda yaratilgan bo'ladi. Unga avratni ochishdan yoki odamlar huzurida jinsiy yaqinlik qilishdan hayo qilish kabilar kiradi. Ikkinchisi esa musulmonning Allohdan qo'rqib harom ishlardan tiyilishidir».
Gunohlarning yomonliklaridan biri hayoni ketkazishidir. Hayo – barcha yaxshiliklarning asosi. Uning ketishi barcha yaxshiliklarning ketishidir. Gunohlar asta-sekin hayoni zaiflashtirib, bir yo'la yo'q qilib yuborishi ham mumkin.
Oynai jahonda berib borilayotgan fil'mlarning ba'zilari inson psixologiyasi, aqli va qalbiga salbiy ta'sir qilmoqda. Bu esa jamiyatda yangi jinoyatlar sodir bo'lishiga olib kelmoqda.
Ma'lumki, inson ikki, bir-biriga zid bo'lgan ruh va nafs jam qilingan yagona mavjudot hisoblanadi. Shunday ekan, salbiy oqibatlarga etaklovchi fil'mlar insonda yomon oqibatlarni keltirib chiqaradi. Eng xatarlisi yosh yigit-qizlar bunday fil'mlarni ota-onasi bilan ko'rishi va fil'm qahramonlariga o'xshashga harakat qilishidir.
Menimcha, inson ma'naviy-ruhiy ozuqa oladigan tarixiy, yoshlarni vatanga muhabbatli bo'lishga chorlovchi fil'mlarni ko'paytirish kerak. Halqimizning ma'naviy immunitetini kuchaytirish lozim. Fil'mlar ommaga namoyish qilinishdan oldin ulamolar va turli soha vakillari muhokamasida tasdiqlanishi zarur deb o'ylayman. Zero, «Maslahatli to'y tarqamas» deb bejiz aytilmagan.
Jasur RAUPOV,
Toshkent viloyati bosh imom-xatibi
Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamg‘armasi axborot xizmati O‘zAga ma’lum qilishicha, qo‘mita O‘zbekistonning ushbu obyektni asrash bo‘yicha sa’y harakatlarini yuqori baholab, YUNЕSKO Butunjahon merosi markazi hamda IKOMOS (Yodgorliklar va diqqatga sazovor maskanlarni asrash bo‘yicha xalqaro kengash) bilan samarali hamkorlik muhimligini alohida qayd etdi.
Kelgusi bosqich sifatida O‘zbekistonga takroriy nominatsiyani tayyorlash uchun uch yil muddat berildi. Unda Shahrisabzning siyosiy, madaniy va diniy markaz sifatidagi betakror tarixiy rolini aks ettiruvchi temuriylar davri me’moriy merosiga alohida urg‘u qaratiladi.
Shaharning tarixiy qismi bufer hudud sifatida belgilanishi rejalashtirilgan, bu uning madaniy qiymatini yanada samarali asrash imkonini beradi. Mazkur qaror xalqaro hamkorlik doirasida olib borilgan tizimli va ochiq muloqotlar natijasi bo‘ldi.
Anjumanda O‘zbekiston Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamg‘armasi raisi Gayane Umerova boshchiligidagi delegatsiya ishtirok etib, YUNЕSKO, IKOMOS va barcha xalqaro hamkorlarga bildirilgan ishonch va ko‘rsatilgan qo‘llab-quvvatlov uchun minnatdorlik bildirgan.
Behruz XUDOYBЕRDIYEV,
O‘zA