Imom Ibn Javziy o'zining «Soydul xotir» kitobida talabalik davrining avvalida chekkan mashaqqatlari va o'sha qiyinchiliklarga qilgan go'zal sabri haqida shunday so'zlaydi: «Darhaqiqat, tolibi ilmlik lazzati ichida yurganimda qattiq qiyinchiliklarga duch kelganman. Ammo men o'rganishni istagan narsalar bu mushkulotlar oldida asaldan ham totli edi.
Har kimda bor ersa oliy bir istak,
Duch kelganin bari totlidir, demak.
Yoshligimda o'zim bilan birga qotgan non olib, hadis o'rganish uchun yo'lga chiqardim, so'ng Bag'doddagi Iso daryosining oldiga borib o'tirardim. Chunki bu qattiq nonni faqat suv bilangina eyish mumkin edi. Har bir luqmani og'zimga solgach, orqasidan suv ichardim. U paytda himmatim shu qadar ekanki, ko'zimga ilm olish lazzatidan boshqa narsa ko'rinmas edi. Buning samarasi o'laroq, men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning hadislari, hollari va odoblari, sahoba va tobeinlarning ahvoli haqida eng ko'p eshitgan odam bo'lib tanildim».
Yana so'zlarida davom etib shunday deydilar:
«Men bir fan bilan kifoyalanib qolmay, fiqh, hadis ham eshitar, zohidlarga ergashardim. Keyin lug'at ilmini ham o'rgandim. Rivoyat va mav'iza qilgan hech bir kishini tark qilmadim. Uzoq yurtdan biror kishi kelsa, yonida hozir bo'lar va undan ilmu fazilat o'rganar edim.
Hadis eshitish maqsadida ustozlarning yoniga borardim. Darsga kech qolmay deb yugurganimdan nafasim bo'g'zimga tiqilib qolardi. Na tongda, na kech kirganda yoyishga biron narsam bo'lmasdi. Lekin Alloh taolo hech qachon meni biron kishiga zor qilib qo'ymadi. Bu haqda so'zlayversam gap uzayib ketadi».
Shayx Abdulfattoh Abu G'udda rahmatullohi alayhning «Sahifalar» kitobidan
O‘tgan solihlardan qoida va meros bo‘lgan so‘z bor:
من رام العلم جملة ذهب عنه جملة
."Kimki ilmning hammasini birdaniga o‘rganishni istasa, ilmning hammasidan quruq qoladi"
Oz vaqtda ilmning hammasini o‘rganib olaman, deya xomtama bo‘lgan talaba, ilmning hammasidan bebahra qoladi. Hech narsaga erishmaydi.
Qur’oni karim Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga 23 yil davomida nozil bo‘lgan...
Imom Burhoniddin Marg‘inoniy rahimahulloh "Hidoya" asarini 13 yil mobaynida ro‘zador holda yozganlar...
Imom Buxoriy rahimahulloh "Sahihul Buxoriy"ni 16 yilda, tahorat olgan holda va ikki rakat nafl namoz o‘qib, yozganlar...
Ilm kitoblari harfma-harf va kalima-kalima izohlab o‘rganiladi. Igna bilan quduq qazishga sabr-toqat, oliy himmat, intizom va uzoq vaqt zarur. Shoshqaloqlik va puxtalik bir-biriga zid – hech qachon jamlanmaydi.
Muhtaram tolibi ilm! Ilmning boshi sabrdir: kitobga sabr qilasiz, ustozga sabr qilasiz, yashayotgan shahringizga sabr qilasiz, hamdarslaringizga sabr qilasiz va hokazo.
Ilm olish lazzatiga erishgach, sabr maqomidan rozilik va muhabbat maqomiga o‘tib olgach hayotingiz mazmuni kitob va ustozlar suhbatiga aylanadi.