Bozor darvozasidan kirib-chiqayotganlar darvoza oldida sovuqdan junjikib o'tirgan chamasi uch-to'rt yoshli qizchaga befarq qarab o'tolmasdi. Kimdir unga qand, kimdir yumshoq kulcha uzatardi.
O'ttiz yoshlardagi ayol bozor-o'charini qilib bo'lgach, darvoza oldiga kelib sumkalarini erga qo'ydi. Shu payt yonginasida katta-katta qora ko'zlari javdirab turgan qizaloqqa ko'zi tushdi. Sovuqda dir-dir titrayotgan qizchaga ichi achidi. Yaqiniga keldi. Muzlagan qo'lchalaridan tutib, bag'riga bosdi va:
– Aylanay qizim, sovqotibsan-ku, oying qani? Nega bir o'zing bu erda turibsan?
Qizaloq ko'zlarini yumib-ochib, yig'lab yubordi:
– Oyim... Hozir kelaman, deb... Kelmadi...
Ayol qizchani bag'riga bosarkan, cho'ntakchasidagi buklangan qog'ozga ko'zi tushdi. Uni ochib, o'qiy boshladi:
“Assalomu alaykum! Kim qizimni farzandlikka olib, bag'riga bossa, mendek bag'ritosh onani kechirsin. Ota-onam dunyodan o'tganiga ancha bo'ldi. Qizim bilan har joyda, ijara uylarda yashadim. Tikuvchilik qildim. Ammo ishim oldinga yurmay, juda qiynaldim. Qizim ham men kabi qiynalishini istamayman. Kechqurun Rossiyaga jo'nab ketyapman. Qizimni siylaganlarni Hudo siylasin!..”.
Ayol xatni o'qirkan, ko'zlaridan duv-duv yosh oqardi. Qizchani bag'riga bosgancha lablari pichirladi: “Bechoragina...”. U qizchani dast ko'tarib, bir qo'lida sumkalar bilan borardi. Ularning zil-zambildek og'irligi endi ayolga sezilmasdi...!
Otaning ovozi onaning ovozidan kuchli. Lekin gap uning balandligida emas... Oilada onaning ovozi baland chiqsa, u bilan farzandning muomilasi tez orada tiklanadi. Chunki onaning hissiyotlarini bola onaning qornidayoq his qila boshlagan, onaning kechinmalari qamrovini biladi. Ammo otaning ovozi baland chiqsa, endi bu boshqa hissiyot bo‘ladi...
Bolalar uchun ota hayotdagi tirgak, himoya vositasi dunyodagi barqaror hayot timsolidir. Ana shu maqom egasining ovozi baland ko‘tarilsa, g‘azabi kelsa, bu farzand uchun juda jiddiy masaladir.
Ayni paytda, masalaning ikkinchi tomoni ham bor. Bunda otalarga ham katta mas’uliyat tushadiki, ular oilada ovozlarini imkon qadar baland ko‘tarmasliklari lozim. Chunki bu bilan farzand nafaqat g‘amgin bo‘ladi, balki bunda qo‘rquv paydo bo‘lishi, u o‘z fikr va hissiyotlarini aytishga cho‘chib qolishi mumkin.
Otalar farzandlarining tushkunlikka tushib, siqilib qolishlariga sababchi bo‘lib qolmasligi lozim. Qolaversa, ota oiladagi muammoni ovozni baland ko‘tarish bilan hal qilaman, deb o‘ylasa, bu hol farzand uchun bora-bora oddiy holga aylanib qoladi. Kelajakda u ham shu yo‘lni tutadi. Hatto, kun kelib, ota-onasi bilan ham baland ovozda gaplashishi ehtimoli bor. Demak, haqiqiy otalik ovozning balandligida emas, balki mehribonlik ila haybat hosil qilishda.
Ba’zida ishdan uyga charchab kelganimizda farzandlarimizning sho‘xligi malol kelib qolsa, sabrli bo‘laylik. Ularga biz otalarning mehri va e’tibori juda kerakligini unutmaylik.
Akbarshoh RASULOV