Bozor darvozasidan kirib-chiqayotganlar darvoza oldida sovuqdan junjikib o'tirgan chamasi uch-to'rt yoshli qizchaga befarq qarab o'tolmasdi. Kimdir unga qand, kimdir yumshoq kulcha uzatardi.
O'ttiz yoshlardagi ayol bozor-o'charini qilib bo'lgach, darvoza oldiga kelib sumkalarini erga qo'ydi. Shu payt yonginasida katta-katta qora ko'zlari javdirab turgan qizaloqqa ko'zi tushdi. Sovuqda dir-dir titrayotgan qizchaga ichi achidi. Yaqiniga keldi. Muzlagan qo'lchalaridan tutib, bag'riga bosdi va:
– Aylanay qizim, sovqotibsan-ku, oying qani? Nega bir o'zing bu erda turibsan?
Qizaloq ko'zlarini yumib-ochib, yig'lab yubordi:
– Oyim... Hozir kelaman, deb... Kelmadi...
Ayol qizchani bag'riga bosarkan, cho'ntakchasidagi buklangan qog'ozga ko'zi tushdi. Uni ochib, o'qiy boshladi:
“Assalomu alaykum! Kim qizimni farzandlikka olib, bag'riga bossa, mendek bag'ritosh onani kechirsin. Ota-onam dunyodan o'tganiga ancha bo'ldi. Qizim bilan har joyda, ijara uylarda yashadim. Tikuvchilik qildim. Ammo ishim oldinga yurmay, juda qiynaldim. Qizim ham men kabi qiynalishini istamayman. Kechqurun Rossiyaga jo'nab ketyapman. Qizimni siylaganlarni Hudo siylasin!..”.
Ayol xatni o'qirkan, ko'zlaridan duv-duv yosh oqardi. Qizchani bag'riga bosgancha lablari pichirladi: “Bechoragina...”. U qizchani dast ko'tarib, bir qo'lida sumkalar bilan borardi. Ularning zil-zambildek og'irligi endi ayolga sezilmasdi...!
Savol: O‘qilgan namozimdan ko‘nglim to‘lmadi. Shu namozni qayta o‘qishim kerakmi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Bu masalaning biroz tafsiloti bo‘lib, unga ko‘ra namoz quyidagi holatlarda qayta o‘qilishi lozim:
• Namozda biror farz amal bajarilmay qolib ketgan bo‘lsa;
• Namozda biror vojib amal qasddan bajarilmay qolib ketsa;
• Namozda biror vojib amal unutib bajarilmasa va namoz oxirida sajdai sahv ham qilinmay tugatilgan bo‘lsa.
Agar namozda sunnat amallar tark qilingan bo‘lsa yoki namoz makruhlik bilan o‘qilgan bo‘lsa, u holda namozni qayta o‘qish vojib emas, balki mustahab (chiroyli sanalgan) ish hisoblanadi. Ushbu holatda qaytadan o‘qimasa ham gunohkor sanalmaydi.
Savolda so‘ralgan holatga kelsak, ko‘ngil to‘lmasligi yuqorida sanab o‘tilgan farz yoki vojib amal tark qilingan holatlar sababli bo‘lsa, namoz qayta o‘qilishi kerak. Ammo haqiqatda sobit bo‘lmagan shubha-gumonlar, vasvasalar sababli ko‘ngil to‘lmayotgandek bo‘lsa, u holda namozni qayta o‘qilmaydi. Chunki ko‘p hollarda “ko‘nglim to‘lmayapti”, deb namozni qayta-qayta o‘qiyverish insonni o‘ziga bo‘lgan ishonchini yo‘qotadi va vasvasa kasaliga chalinishiga olib keladi.
Shunday ekan, namozda bajariladigan farz, vojib, sunnat amallar haqida yaxshi o‘rganish, eng asosiysi turli xayollarga chalg‘imasdan namozni e’tibor bilan ado etish lozim bo‘ladi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.