So'nggi yillarda jahonda kuzatilayotgan iqlim o'zgarishi bilan bog'liq global muammolar, afsuski, yurtimizni ham chetlab o'tayotgani yo'q. Ro'y berayotgan chang-to'zonlar, shuningdek, yog'ingarchilikning kamayib yoki ko'payib ketayotgani so'zimiz tasdig'idir. Bu holat har bir aqli raso kishini befarq qoldirmasligi turgan gap.
Alloh taolo insonni erdan yaratar ekan, uning zimmasiga yana shu qaytadigan joyi – erni obod qilish vazifasini yukladi. Bu haqda Alloh taolo shunday marhamat qiladi: “U sizlarni tuproqdan paydo qildi va unga sizni obodligi uchun qo'ydi” (“Hud” surasi 61-oyat). Boshqa oyati karimada: “Yerni yaroqli qilib qo'ygandan keyin unda buzg'unchilik qilmangiz!” (“A'rof” surasi 56-oyat), deb keltirilgan. Alloh taolo ushbu ikki oyati karimada er va uni o'rab turgan tabiatni asrab-avaylashga, undan oqilona foydalanishga buyuradi. Shuning barobarida unga zarar etkazishning har qanday turidan qaytaradi.
Yer va undagi barcha ne'matlarni kelajak avlodga sof holatda etkazish har bir inson oldidagi muhim vazifalaridandir. Ayniqsa, bu imon-e'tiqodli kishilar qalbida ulkan mas'uliyat hissini oshiradi.
Dinimiz ozodalik va poklikka buyuradi. Islom dini kelgan davrlarda hozirgidek chiqindilar, turli-tuman zararli tutun va hokazolar chiqaruvchi zavod-fabrikalar, konlar, kimyo zavodlari, mashina va hokazolar bo'lmagan. Odamlar bugungi kunimizdagidek ko'p chiqindi hosil qiluvchi mahsulotlarni ham iste'mol qilmagan. Tabiat qo'ynida, tabiiy ne'matlardan oziqlangan. Turli xil sun'iy moddalardan tayyorlangan xilma-xil o'ram, qadoq va boshqa idishlardagi eguliklar emagan. Bu e'tibordan ularning chiqindilari ham tabiat va muhitga do'st bo'lgan bezarar chiqindilardan iborat bo'lgan. Ularning asosiysi taom qoldiqlari bo'lgan, xolos. Shunday bo'lsa ham dinimiz o'sha vaqtning o'zidayoq atrof-muhit tozaligi, shaxsiy tozalik va gigiyena sohasida kelajak davrlarga ham manfaatli bo'luvchi ko'rsatmalarni berib qo'ygan.
Shunday ekan, uylarimiz atrofi, ariqlar, ko'chalar, qabriston va uning atrofini hashar yo'li bilan tozalash, bo'sh joylarga ko'chat ekishdek go'zal odat qadimdan xalqimiz orasida urf bo'lib kelgan. Ammo taassufki, so'nggi paytlarda yurtdoshlarimiz bu qadriyatlardan uzoqlashayotgandek go'yo. Bugun ana shu qadriyatlarni davom ettirishimiz, dinimizning poklik borasidagi hukmlariga rioya qilish har kungidan ham zarurdir.
Suv – hayot manbai hisoblanib, inson u bilan tirik. Hatto tanamizning aksar qismini aynan suv tashkil qilishi hammaga ma'lum. Uni isrof va iflos qilish tabiatga nisbatan xiyonatdir. Janob payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning Sa'd roziyallohu anhuga: “Hatto oqib turgan daryoda bo'lsang ham, suvni isrof qilma!” deya qilgan nasihatlari bugungi kunda ayni dolzarb masala bo'lib turibdi. Ota-bobolarimiz ushbu hadisga yillar davomida amal qilib kelishgan. Biz ham ushbu hikmatga, avvalo o'zimiz rioya qilishimiz, qolversa, o'sib kelayotgan yosh avlodga go'zal tarzda o'rgatishimiz kerak.
Yo'llar va soya-salqin joylar barcha insonlarning haqqi bo'lib, ularning hukmi ham suv kabidir. Demak, suvni asragan kabi soya – daraxtlarni ham himoya qilish lozim.
Zaminimiz shunday fazilatlarga boyki, xalqi chin mehnatkash, tuprog'i tirik jondek bag'rida hamma narsa o'nib-o'sib chiqadi. Yurtimiz ob-havosi ham mo''tadil, oqar suvlari bor, bu esa dehqonchilik uchun juda ham yaxshi xolatdir. Demak Alloh taolo bizga shunday sharoitni berib qo'ygan ekan, biz bu narslardan unumli foydalanishimiz kerak.
Bundan qariyb ikki yil avval Davlatimiz rahbarining tashabbusi bilan “Yashil makon” umummilliy loyihasi amalga oshirib kelinmoqda. Loyiha doirasida ko'plab xayrli ishlar amalga oshirildi. Endilikda 25 oktyabrdan 1 dekabrgacha “kuzgi daraxt ekish mavsumi” e'lon qilindi. Bu mavsumda 85 million tup ko'chat ekilishi mo'ljallangan.
Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Bir musulmon bir daraxt o'tqazsa yoki bir ekin eksa va uning mevasi va hosilidan inson yo qush yoki hayvon tanovul qisa unga sadaqaning savobi bordir”, dedilar.
Boshqa bir hadisda esa payg'ambarimiz alayhissalom: “Sizlardan biringizning qo'lida ko'chat bo'lgan holda qiyomat qoim bo'lsa, qo'lidagi ko'chatni ekishga qodir bo'lsa, turmasdan ko'chatni eksin”, deya marharmat qilganlar.
Jobir roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda “Kim Allohga ishonib va savob umid qilib qarovsiz erni obod qilsa, Alloh uning ishiga yordam va baraka beradi”, deyilgan.
Demak, ko'chat ekish savobli amallar sirasiga kirar, u kishi dunyodan o'tib, amal sahifasi yopilgandan so'ng ham haqqiga muttasil ravishda savob borib turishiga sabab bo'lar ekan. Shunday ekan, bizlar ham bu ezgu ishdan chetda qolmaylik, obodonchilik va farovonlik yo'lida qo'limizdan kelgan choralarni ko'raylik!
Ubaydulloh Abdullayev,
Farg'ona viloyati bosh imom-xatibi
Iymon 
Namoz 
Ro'za 
Zakot 
Haj 
Qur'on 
Islom saboqlari 
Aloqa 
