Moturidiya mazhabi ulamolari: “Iymon ziyoda va kam bo'lmaydi” balki, Iymonni nuri ziyoda va kam bo'ladi – deganlar va o'zlarining bu qarashlariga ko'plab aqliy va naqliy dalillar keltirishgan.

Aqliy dalillari: iymon deganda to'liq 100% bo'lgan ishonch tushuniladi. Agar ishonch 100% ga etmagan bo'lsa “zon” (katta ehtimol) darajasidagi ishonch bo'lib qoladi. Bunday ishonch esa iymon hisoblanmaydi. Ana shu e'tibordan iymon (ya'ni 100% ishonch) o'zi to'liq bo'lgani uchun boshqa ziyodalikni qabul qilmaydi. Bu darajadan kam bo'lsa iymon bo'lmay qolishi e'tiboridan kamayishi ham mumkin emas, deb e'tiqod qilinadi.

Naqliy dalillarga javoblari:

“Iymonlarini ziyoda qiluvchi” ma'nosidagi oyatlar mo'min kishining Qur'on oyatlari tilovat qilingan paytda iymon nuri yanada ziyodalashib, hayot yo'llaridagi ta'siri oshib borishini anglatadi. Ya'ni mo'minlar toat-ibodatlarda bir-birlaridan farqli bo'ladilar, ammo iymonning aslida o'zaro teng bo'ladilar. Masalan, mevali daraxtlar bir-biridan ko'p yo kam meva berishda farqli bo'ladi, ammo mevali daraxt degan nom ularning barchasiga teng ishlatiladi.

Mirzayev Abdurahim,
To'raqo'rg'on tumani "Abdulvahhob qori" jome masjidi imom xatibi