لِّلَّذِينَ يُؤۡلُونَ مِن نِّسَآئِهِمۡ تَرَبُّصُ أَرۡبَعَةِ أَشۡهُرٖۖ فَإِن فَآءُو فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ٢٢٦
226. Hotinlariga yaqinlashmaslikka qasam ichganlarga kutish to'rt oydir. Agar qaytishsa, Alloh albatta kechiruvchi, rahmlidir.
Ya'ni, kim "xotinimga yaqinlashmayman" deb qasam ichsa (ya'ni iylo qilsa), to'rt oy ichida xotiniga yaqinlashsa, ichgan qasamiga kafforat beradi va xotini nikohida qolaveradi. Lekin qasamdan keyin to'rt oy o'tib ketsa, bu holatda xotini taloq qilingan bo'ladi. Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: "Rasululloh sollallohu alayhi vasallam xotinlarini iylo qildilar, ya'ni bir oy birga turmayman, deb qasam ichdilar. Oyoqlari yorilib (sinib) ketgan bo'lib, xonalarida yolg'iz o'zlari yigirma to'qqiz kun turdilar. Keyin ayollarining huzuriga kirdilar. Shunda ular: "Ey Allohning Rasuli, bir oyga qasam ichgan edingiz-ku!" deyishdi. U zot: "(Bu) oy yigirma to'qqiz kundir", dedilar". Nofe'dan bunday rivoyat qilinadi: "Ibn Umar roziyallohu anhumo iylo haqida so'zlab: "Erlar Alloh taolo amriga muvofiq xotinlarini idda muhlati tugaganidan so'ng yaxshilik bilan nikohlarida saqlab turishlari yoki taloq qilishga azm qilishlari lozim bo'ladi", degan" (Buxoriy rivoyati).
وَإِنۡ عَزَمُواْ ٱلطَّلَٰقَ فَإِنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ٢٢٧
227. Agar taloqni qasd qilishsa, Alloh albatta eshituvchi, biluvchidir.
Agar erning qasamidan keyin to'rt oydan o'tib ketsa, ular orasiga taloq tushadi. Bunda taloq qasd qilingan bo'lsa, albatta ajralishlari lozim, chunki Alloh taolo bandalarining qalbida kechayotgan, ular niyat qilgan narsalarni eshituvchi va biluvchidir. Nofe' aytadi: "Ibn Umar: "Agar xotinini iylo qilganiga to'rt oydan oshsa, uni taloq qilguniga qadar uyida ushlab turadi. Bunda to taloq qilguniga qadar xotini taloq hisoblanmaydi", deganlar" (Buxoriy rivoyati).
“Iylo” so'zi lug'atda «qasam ichish, qasam bilan biror narsadan kechish» ma'nolarini bildiradi. Shariatda esa erning to'rt oy va undan ko'proq muddatga xotini oldiga kirmaslik va unga jinsiy yaqinlik qilmaslikka Alloh nomi bilan qasam ichishi «iylo» deyiladi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam xotinlaridan birini iylo qilganlari haqida Ummu Salama onamizdan sahih hadis rivoyat qilingan. To'rt oydan oz muddatga qasam ichish iylo emas. Iyloning sharti erning taloqqa salohiyatli bo'lishi va ayolning ham nikohli bo'lishidir. Bolaning va telbaning iylosi haqiqiy emas. Qur'oni karim oyati bilan (Baqara, 226-227) bu hukmni joriy qilish ila Islom xotinlar ustidan johiliyatning yana bir zulmini olib tashladi.
Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi tomonidan imom-xatiblar, mudarrislar, oliy va o‘rta maxsus diniy ta’lim muassasalari o‘qituvchilari va tadqiqotchilari uchun “Moturidiylik” jurnalining maxsus sonini nashr qilish rejalashtirilmoqda.
Maxsus sonni tayyorlashdan maqsad – diniy soha xodimlarining islomshunoslik sohasidagi ilmiy tadqiqotlarini qo‘llab-quvvatlash.
“Moturidiylik” respublikaning islomshunoslik sohasidagi yetakchi ilmiy nashrlaridan biri bo‘lib, Oliy attestatsiya komissiyasi tomonidan ilmiy tadqiqotlarning asosiy ilmiy natijalarini chop etishga tavsiya etilgan.
“Moturidiylik” jurnalida chop etilgan maqolalar respublika miqyosida mustaqil ilmiy tadqiqot sifatida tan olinadi va ilmiy ish olib borayotgan tadqiqotchilarga qo‘yilgan maqola talablarini bajarishda to‘liq e’tirof etiladi.
Maqola talablari
Maqolalar Word hujjati sifatida taqdim etiladi (.doc yoki .docx formatida)
Maqolaning maksimal uzunligi 7-10 sahifadan oshmasligi kerak (barcha raqamlar, jadvallar, rasmlar, izohlar, iqtiboslar va havolalar bilan birga)
Matn 14 kattalikdagi Times New Roman shriftida, 1,5 intervalda yoziladi
Taqdim etiladigan maqola quyidagi qismlarni o‘z ichiga oladi:
Sarlavha, sarlavhadan keyin muallif(lar)ning ism(lar)i qo‘yiladi.
Annotatsiya 70–100 ta so‘zdan iborat
Kalit so‘z 5–8 ta
Kirish
Asosiy qism
Muhokama
Natijalar
Xulosa
Adabiyotlar/Iqtibos keltirilgan asarlar ro‘yxati
Maqolaga qo‘yilgan talablar borasida ushbu havola orqali batafsil bilib olishingiz mumkin!
Ushbu havola orqali maqolangizni yuboring!
+998712443521
info@maturidijournal.org
www.maturidijournal.org