Sayt test holatida ishlamoqda!
25 Oktabr, 2025   |   3 Jumadul avval, 1447

Toshkent shahri
Tong
05:27
Quyosh
06:46
Peshin
12:12
Asr
15:45
Shom
17:31
Xufton
18:44
Bismillah
25 Oktabr, 2025, 3 Jumadul avval, 1447

Qarzni uzmay, kechiktirish – zulm

26.11.2020   3056   3 min.
Qarzni uzmay, kechiktirish – zulm

«Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bunday ogohlantirdilar: “Boy odamning imkoni bo'la turib qarzini kechiktirishi zulmdir” (Ibn Hajar rivoyati).

Qarzni qaytarishga qodir bo'la turib, uni paysalga solish zulmdir. Ibn Foris rahimahulloh bunday deydi: “Berilishi shart bo'lgan narsani bermaslik – harom. Garchi qarz boydan olingan bo'lsa ham, uni kechiktirish uzr bo'lmaydi”.

Qarzni olgandan keyin uni vaqtida, xushmuomalalik bilan qaytarish lozim. Nabiy alayhissalom: “Sizlarning eng yaxshingiz qarzini go'zal ado etganidir” (Imom Buxoriy rivoyati), deb marhamat qilganlar.

Qarz berganga eng yaxshi mukofot mo­lini o'z vaqtida qaytarib berish hamda qarzdor tomonidan uning haqiga qilingan duodir. Abdulloh ibn Abu Robi'a roziyallohu anhu rivoyat qiladi: «Nabiy alayhissalom mendan qirq ming qarz oldilar. U zotga mol kelganida ularni menga qaytarib berdilar va: “Alloh moling­ga va ahlingga baraka bersin. Albatta, qarzning mukofoti maqtov va ado etishdir”, dedilar».

Agar qarzdor: “Olgan qarzimni, albatta, qaytarib beraman”, deb harakat qilsa, unga Alloh taolo yordamchi bo'ladi. Ammo niyati o'zgani aldash, molini eb ketish bo'lsa, uning oxiri voydir.

Abu Hurayra roziyallohu anhu rivoyat qiladi: «Payg'ambarimiz alayhissalom: “Kim odamlarning mollarini (qarzga) olib, uni qaytarishni niyat qilsa, Alloh uni ado etishda yordam qiladi. Kim yo'q qilishni niyat qilib olsa, Alloh uni yo'q qiladi”deb ogohlantirganlar. Bu hadisni har bir qarz oluvchi yodida tutishi kerak.

Juda ko'p insonlar, qarzni istaganlaricha, zarurat bo'lsa ham, bo'lmasa ham olaverishadi. So'ng esdan chiqarib yuborishadi. To'lashni xayollariga ham kelti-
rishmaydi. Mabodo, ba'zisini to'lashsa, uzoq muddatdan keyin haqdor obdon yalin­gach, qolganini qaytaradi. Ish shu da­rajaga etadiki, go'yo qarzdor – haqdorga, haqdor – qarzdorga aylanadi.

Shuni yodda saqlash lozimki, Alloh taolo O'z rahmati bilan bandasining shirkdan boshqa barcha gunohlarini kechiradi. Faqat qarzni emas. Bandalar o'rtadagi o'zaro haqlarini bir-birlaridan kechmagunlaricha, Alloh taolo kechmaydi.

Manbalar asosida Buxoro viloyati

Romitan tumanidagi “Mullo Narze”

jome masjidi imom-xatibi

Sunnat FAHRIYeV tayyorladi.

“Hidoyat” jurnalining 3-sonidan olindi

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Diniy idorada Usmon Mus'hafi matni tadqiq qilinmoqda

24.10.2025   1141   3 min.
Diniy idorada Usmon Mus'hafi matni tadqiq qilinmoqda

Shu yil 17 oktyabr kuni O‘zbekiston musulomonlari idorasi Kutubxonasida Hazrati Usmon Mus'hafi matnini kodikologik tadqiq qilish bo‘yicha yig‘ilish bo‘lib o‘tdi. Unda Idoraning “Qur’on va tajvidni o‘rgatish” bo‘limi boshlig‘i Shayx Alijon qori Fayzulloh va Kutubxona bo‘limi boshlig‘i Kamoliddin Mahkamov boshchiligida bo‘lim xodimlari ishtirok etdi.
 

Yig‘ilishda “Mo‘yi muborak” madrasa-muzeyida saqalanayotgan Hazrati Usmon Mus'hafi matnini tadqiq qilishda e’tibor qaratish kerak bo‘lgan jihatlarga urg‘u qaratildi. Xususan, Shayx Alijon qori Fayzulloh Hazrati Usmon Mus'hafi xatiga oid muhim qoida, qiroatlar va ularning yozilish qoidalari hamda Mus'hafi sharifni yozishda omonatdorlikka alohida e’tibor qaratish alohida ta’kidladi. Shuningdek, tadqiqotda amalga oshirish lozim bo‘lgan muhim vazifalar belgilab olindi.


Hozirda maxsus reja asosida Hazrati Usmon Mus'hafi matnini tadqiq qilish ishlari olib borilmoqda. Tadqiqotda quyidagi jihatlarga alohida e’tibor qaratilgan: 
 

  1. Tadqiqot ishiga O‘zbekiston musulmonlari idorasi Kutubxona, “Qur’on va tajvidni o‘rgatish” bo‘limi va Toshkent islom instituti “Qur’on ilmlari” kafedrasi xodimlari jalb etilgan.
  2. Hazrati Usmon Mus'hafi asl nusxasining elektron shakli tadqiqotning asosiy obyekti sanaladi.
  3. Hazrati Usmon Mus'hafining tanqidiy matni tayyorlanmoqda.
  4. Tanqidiy matn tayyorlashda Turkiya va Angliyada saqlanayotgan Usmon Mus'hafi nusxalaridan ham foydalanilmoqda.
  5. Har bir satr alohida yozilib, satrlar va oyatlar raqamlari qizil rangda ajratilib ko‘rsatilmoqda.
  6. Toshkentdagi Usmon Mus'hafining o‘ziga xos xususiyatlariga urg‘u berilmoqda.
  7. XIX asrda qog‘oz sahifaga ko‘chirilgan matnda uchrayotgan ayrim kamchiliklar snoskada qayd etilib, izohlab borilmoqda.
     

Ma’lumot o‘rnida O‘zbekiston musulmonlari idorasi Kutubxonasida Qur’oni karim qo‘lyozma nusxalarining nodir namunalaridan biri  Hazrati Usmon Mus'hafi saqlanadi. Qur’oni karimning ushbu noyob va qadimiy qo‘lyozma nusxasi tadqiqotchilar va keng jamoatchilikning doimiy e’tiborida bo‘lgan.
 

2023 yil 22 dekabr kuni Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev rahbarligida o‘tkazilgan Respublika ma’naviyat va ma’rifat kengashining kengaytirilgan yig‘ilishida muzeylar faoliyatini takomillashtirish bo‘yicha yetti yillik dastur qabul qilinishi e’lon qilindi. Ushbu yig‘ilish topshiriqlari bo‘yicha tuzilgan 50-son Bayonnomaning 47-bandida Muqaddas kitob – Usmon Qur’oni sahifalarining konservatsiya va restavratsiya qilinishini ta’minlash belgilangan.


Mazkur dasturni amalga oshirish maqsadida O‘zbekiston Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamg‘armasi sa’y-harakati bilan mahalliy va xorijlik mutaxassislar, jumladan, Kembrij universitetidan Kristine Rose, fransiyalik restavratorlar Axelle Deleau va Coraliye Barbe, Istanbul qo‘lyozmalar ustaxonasi va arxiv bo‘limi mudiri Nil Baydar ishtirokida Hazrati Usmon mus'hafini kelgusida muhofaza qilish bo‘yicha bosqichma-bosqich ta’mirlash rejasi ishlab chiqildi.


Unga ko‘ra, “Yengil restavratsiya ishlari”ni amalga oshirishda Hazrati Usmon Qur’oni sahifalarini skaner qilish va matnini kodikologik tadqiq qilish bo‘yicha yo‘nalishlar belgilab olingan edi. 
 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati

Diniy idorada Usmon Mus'hafi matni tadqiq qilinmoqda Diniy idorada Usmon Mus'hafi matni tadqiq qilinmoqda Diniy idorada Usmon Mus'hafi matni tadqiq qilinmoqda Diniy idorada Usmon Mus'hafi matni tadqiq qilinmoqda Diniy idorada Usmon Mus'hafi matni tadqiq qilinmoqda