Dolzarb mavzu
Bugun, afsuski, ayrim g'alamis kimsalar muqaddas dinimizni yomonotliqqa chiqarib, dunyoning ko'pgina davlatlarida, xususan, G'arb mamlakatlarida ataylab “islomofobiya” (ya'ni, odamlarni Islomdan qo'rqitish, dindan bezdirish)ni tarqatishga chiranishmoqda.
Qo'li qonga botgan manfur, mal'un, sotqin kimsalar “jihod” niqobi ostida dunyoning arzimas matohiga uchib, tinch aholining halovatini buzish, odamlar o'rtasida sarosima uyg'otish maqsadida olomon orasida o'zini portlatayotib “Allohu akbar” deya hayqirmoqda. Din dushmanlari qayerda qing'ir ish qilmoqchi bo'lishsa, yana o'sha ulug' kalom – “Allohu akbar” yangraydi.
Tabiiyki, insonparvar, mo''tadil, o'z nomi bilan tinchlikni targ'ib qiladigan dinimizning asl mohiyatidan bexabar kimsalar Islomdan cho'chib qolishmoqda. Bu masalaning birinchi jihati.
Yana bir jihati shuki, ayrimlar (hatto aholisining aksariyati musulmon bo'lgan dityorlarda ham) ataylab dinimiz buyruqlarini kishilarga mashaqqatli qilib ko'rsatishmoqda. Bu ham kishilarni, dindan yuz o'girmasa-da, lekin Islom arkonlarini bajarishdan cho'chitmoqda.
Ho'sh, aslida ham shundaymi: ba'zilar aytayotganidek, dinimiz rostdan ham mashaqqatlimi? Islomning arkonlarini bajarish shunchalik mushkulmi?
Islom haddan oshish va nuqsonga yo'l qo'yish o'rtasidagi mo''tadillikni tutgan din bo'lib, u eng to'g'ri yo'l sanaladi. Qur'on va sunnatdagi shariat matnlari mo''tadil yo'lni tutishga buyuruvchi va g'uluv nomi bilan to'g'ridan-to'g'ri mubolag'aga berilish yoki tajovuz, zolimlik, adovat, murosasizlik hamda chuqur ketish kabi g'uluvni ifoda etuvchi narsalardan qaytaruvchi umumiy dalillar bilan kelgan.
Keling, musulmonlarning asosiy manbai bo'lgan Kalomullohga dmurojaat qilaylik. Zero, ilohiy kalomdan oshirib bir so'z deyish bashariyat uddalaydigan ish emas.
Ushbu ikki oyatda ahli kitoblarni dinda g'uluv ketishdan qaytariqlar bordir. Qur'oni karimda ahli kitoblarga xitob qilingan har bir buyruq yoki qaytariqlarda bu ummat nazarda tutilgan bo'ladi. Chunki bu (Qur'on) bilan aslida musulmonlarga xitob qilinadi. Agar Alloh ularni g'uluv ketishdan qaytargan bo'lsa, demak, biz, birinchi navbatda, undan man etilganmiz. Ahli kitoblar orasida g'uluvga ketishning turli ko'rinishlari bor edi. Jumladan, ba'zilar Alloh taoloning yaratgan narsalari haqida g'uluvga ketishardi. Masalan, nasroniylar Iso va uning onasi, yahudiylar esa Uzayr va buzoq borasida g'uluvga ketishdi. Ular ibodatda g'uluv ketishdi. Nasroniylar esa Alloh biror hujjat nozil qilmagan tarkidunyochilik va undan boshqa g'uluv ko'rinishlarini o'ylab topishdi.
Nabiy sollallohu alayhi va sallam bu ummatni yahudiy va nasroniylar adashgani kabi g'uluvda ularga ergashishlaridan xabar berganlar. Bu esa ummat orasida ularda bo'lgani kabi g'uluvga ketish sodir bo'lishini ifoda etadi. Ularni g'uluvdan qaytarish voqelikda aynan bizga ham tegishlidir.
Ushbu ikki oyatda g'uluv ketishdan qaytariq bor. Chunki haddan oshish – shar'iy chegaradan chiqish demak. Bu esa g'uluv ma'nosidadir, shuningdek, tug'yonga ketish ham haddan oshishdir. Ikkala oyat mo''tadillik, vasatiylik va istiqomatga buyurmoqda, g'uluv ketishdan qaytarmoqda.
Shu bilan birga, muborak hadislar ham Islom ummatining istiqomatda bo'lishi uchun muhim mayoqdir.
Ushbu hadis dinda g'uluv ketishdan qaytaruvchi eng qat'iy dalillaridan biridir. Hadis shaytonga tosh otishda toshlar borasida mubolag'a qilishdan qaytarish uchun aytilgan bo'lsa-da, Nabiy sollallohu alayhi va sallam ushbu hadisni dinning barcha boblarida g'uluv ketishdan qaytarishni o'z ichiga olgan umumiy ibora bilan bayon qildilar.
Payg'ambarimiz sollallohu alayhi va sallam bizdan oldin o'tganlarni dinda g'uluvga ketib, halok bo'lganlarini bayon qilmoqdalar. Nuh qavmining halokati Allohni qo'yib, solihlarga ibodat qilishlari bo'ldi. Yahudiylarning halokatiga esa Uzayr va buzoq borasida g'uluvga ketishlari sabab bo'ldi. Ular haddan oshib, hatto payg'ambarlarni qatl qilishdi. Nozil qilingan kitoblarni buzib talqin qildilar. Nasroniylarning halok bo'lishiga Iso va uning onasi Maryam haqida g'uluvga ketish sabab bo'ldi. Ular dinga undan bo'lmagan ibodatlarni yangilik qilib kirgizishdi. Bu ummatning ham eng ko'p halokatga duchor qiluvchi omil g'uluv hisoblanadi.
Abu Dovud rivoyatida esa: “Ogoh bo'ling! G'uluvga ketganlar halok bo'ldilar”, dedilar. Bu so'zni uch bor aytdilar. Imom Navaviy: “Muta'annitlar –so'z va amallarida chegaradan chiqib, haddidan oshadiganlardir”, degan.
Bu hadis yuqoridagi “Sizdan oldingilarni dinda g'uluv ketish halok qilgan” hadisining aynan ma'nosi bo'lib, uni yanada ta'kidlab kelmoqda.
Hulosa qilib aytganda, dinimiz, ayrimlar o'ylaganchalik, mashaqqat emas. Islomning barcha arkonlarini bemalol bajarsa bo'ladi. Bularning hech qiyin joyi yo'q. Aslida dinimiz oson. Lekin o'zimiz uni qiyinlashtirib olamiz. Agar biz birgina Imom Buxoriy bobomiz rivoyat qilgan “Yengillashtiring, aslo qiyinlashtirmang, bashorat bering, aslo nafratlantirmang”, hadisga rioya qilganimizda edi, bugun vahima qilinayotgan “islomofobiya” ham, “dinimizdagi mashaqqatlar” ham o'z-o'zidan barham topgan bo'lar edi.
Nuriddin domla HOLIQNAZAROV,
Toshkent shahar bosh imom-xatibi
#Sayyor_yig‘ilish
Xabaringiz bor, shu yil haj mavsumida xurmatli Prezidentimiz O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari bilan telefon orqali muloqot qilib, hojilarning hol-ahvollarini so‘radilar.
Bu yil yurtimizdan hajga borgan yurtdoshlarimiz Arafot vodiysida muftiy, Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari boshchiliklarida yurtga qaytgach, «Yangi O‘zbekistonning tinchlik va ma’naviyat targ‘ibotchilari bo‘lamiz» degan ezgu tashabbusni ilgari surgan edilar.
Shu tashabbus ayni kunlarda amalga ko‘chib, hojilarimiz mahallalarga kirib, tinchlik va ma’naviyatni targ‘ib etmoqdalar.
Bugun, 16 iyul kuni Mirzo Ulug‘bek tumanida sayyor yig‘ilish o‘tkazildi.
Toshkent shahar bosh imom-xatibi Abduqahhor domla Yunusov olib borgan yig‘ilishda O‘zbekiston musulmonlari idorasi Toshkent shahar vakilligi mas’ul xodimlari, tumanlar bosh imom-xatiblari, ulamolar, otinoyilar hamda «Haj 2025»da hajga borgan hoji otalar va hoji onalar ishtirok etishdi.
Dastlab Toshkent shahar bosh imom-xatibi raisliklarida tumanlar bosh imom-xatiblari, shuningdek, tajribali imom-xatiblardan iborat Ishchi guruh shakllantirildi.
Abduqahhor domla amalga oshiriladigan ishlar ko‘lami, Ishchi guruh a’zolari hamda imom-xatiblar hamkorligining muhim jihatlari xususida yig‘ilganlarga tushunchalar berdilar.
Shundan so‘ng tumandagi barcha imom-xatiblar hojilar bilan birgalikda hududdagi 20 ta mahallaga chiqib, yuzga yaqin xonadonga kirishdi.
Ajrim yoqasiga kelib qolgan bir oilaga kirilib, ularga hojilar zarur tavsiyalarni berishdi. Oila boshliqlari xato qilganlarini anglab yetdilar.
Tadbir doirasida jismoniy imkoniyati cheklangan onaxonga maxsus aravacha hadya qilindi. Onaxon ko‘zidagi quvonch yoshlari bilan shu xayrli ishlarning boshida turgan aziz insonlarni alqab, ularga minnatdorligini izhor qildi.
Ehtiyojmand bir oilaga zamonaviy televizor hamda ro‘zg‘or uchun zarur bo‘lgan oziq-ovqat mahsulotlari yetkazib berildi.
Yosh oilaga adabiy-badiiy kitoblar ulashildi.
Ko‘ngli o‘ksik insonlar holidan xabar olingani tadbirga o‘zgacha fayz bag‘ishladi.
Bugungi tadbirni o‘tkazishdan maqsad yurtimizda inson qadri, sha’ni ulug‘ ekanini, odamlarga yaxshilik ulashib yashash, yurtimizda hukm surayotgan tinchlikning qadriga yetish, o‘zaro hamjihatlikni ta’minlash, yoshlarimizni turli yot g‘oyalardan asrashda hojilarimizning xizmati beqiyos ekanini ko‘rsatmoqda.
Aslida imom-xatiblarimiz har kuni shunday xayrli ishlarni amalga oshirmoqdalar. Bugunga kelib bu ish tizimli va keng ko‘lam kasb etib, takomillashib bormoqda.
Tadbir ishtirokchilari yana «Mulla Qosim» jome masjidiga qaytib, amalga oshirilgan ishlarni o‘rtaga tashlab, kelgusidaig rejalarni belgilab olishdi.
* * *
Peshin namozidan so‘ng Abduqahhor domla «Mulla Qosim» jome masjidida jamoatga «Shukronalik va tinchlikning qadri» mavzusida mav’iza qilib berdilar.
Xayrli duolar bilan sayyor yig‘ilish o‘z nihoyasiga yetdi.
* * *
Eslatib o‘tamiz, keyingi shunday tadbir Sergeli tumanida o‘tkaziladi.
Ulashing | @MuslimShosh