Sayt test holatida ishlamoqda!
19 Noyabr, 2025   |   28 Jumadul avval, 1447

Toshkent shahri
Tong
05:53
Quyosh
07:16
Peshin
12:13
Asr
15:20
Shom
17:05
Xufton
18:21
Bismillah
19 Noyabr, 2025, 28 Jumadul avval, 1447

2. BAQARA SURASI, 196 OYaT

13.11.2020   7241   3 min.
2. BAQARA SURASI, 196 OYaT

وَأَتِمُّواْ ٱلۡحَجَّ وَٱلۡعُمۡرَةَ لِلَّهِۚ فَإِنۡ أُحۡصِرۡتُمۡ فَمَا ٱسۡتَيۡسَرَ مِنَ ٱلۡهَدۡيِۖ وَلَا تَحۡلِقُواْ رُءُوسَكُمۡ حَتَّىٰ يَبۡلُغَ ٱلۡهَدۡيُ مَحِلَّهُۥۚ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوۡ بِهِۦٓ أَذٗى مِّن رَّأۡسِهِۦ فَفِدۡيَةٞ مِّن صِيَامٍ أَوۡ صَدَقَةٍ أَوۡ نُسُكٖۚ فَإِذَآ أَمِنتُمۡ فَمَن تَمَتَّعَ بِٱلۡعُمۡرَةِ إِلَى ٱلۡحَجِّ فَمَا ٱسۡتَيۡسَرَ مِنَ ٱلۡهَدۡيِۚ فَمَن لَّمۡ يَجِدۡ فَصِيَامُ ثَلَٰثَةِ أَيَّامٖ فِي ٱلۡحَجِّ وَسَبۡعَةٍ إِذَا رَجَعۡتُمۡۗ تِلۡكَ عَشَرَةٞ كَامِلَةٞۗ ذَٰلِكَ لِمَن لَّمۡ يَكُنۡ أَهۡلُهُۥ حَاضِرِي ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ١٩٦

196. Alloh uchun haj va umrani to'kis qilinglar. Agar to'silsangiz, qodir bo'lganingizcha qurbonlik qilinglar. Jonliq joyiga etib bormagunicha boshlaringizni qirmanglar. Agar sizlardan kimdir kasal yoki boshida biron aziyat bo'lsa, u holda yo ro'za tutish yo sadaqa berish yoki qurbonlik qilish bilan fidya bersin. Hotirjamlik bo'lganida kim umra bilan hajni birga ado etolsa, muyassar bo'lganicha hadyasini bersin. Kim topa olmasa, hajda uch kun, qaytganidan keyin etti kun, tugal o'n kun ro'za tutsin. Bu ahli-oilasi Masjidul-Haromda turmaganlar uchundir. Allohdan qo'rqinglar, bilinglarki, Allohning azobi qattiqdir.

Haj va umra ibodati xalq ko'rishi yoki hoji nomini olish uchun emas, Alloh taoloning roziligi uchun qilinadi. Agar bir kishi haj yo umra uchun ehromga kirganidan so'ng biror dushman sababidan yo xastalanib qolib Makkaga etolmay qolib ketsa, u o'zi qodir bo'lgan bir jonliqni Masjidul-Haromga biror kishi orqali yuborib, unga bu jonliqni falon kuni Makka Haromida so'yishni tayinlaydi. Jonivorning Makkaga eltib so'yilgani aniq ma'lum bo'lsa, shundan keyin sochini oldirib, ehromdan chiqadi. Bundan oldin hargiz sochini oldirmaydi, bu so'yish ehson so'yishi bo'ladi. Masalan, ehrom holatida bir kishi xasta bo'lsa, boshida og'riq yoki yara bo'lsa, u zarurat yuzasidan sochini oldiraveradi, lekin fidya (to'lov) beradi. Demak, bu oyatda Alloh taolo kasal, boshida bit, qo'tir yoki qichima bo'lgan kishiga zararli moddalardan forig' bo'lish uchun ehromdaligidayoq sochini oldirishni muboh qildi. U sochini oldirganida soch tagidagi zararli narsalardan qutuladi. Bu narsa tabobatda "istifrog'", ya'ni forig' bo'lish, deyiladi. Abdulloh ibn Ma'qil roziyallohu anhu bunday deydi: "Men Kufa masjidida Ka'b ibn Ujra huzurida o'tirib, qurbonlik fidyasi haqida so'radim. Ka'b bunday dedi: "Men Payg'ambar alayhissalomning huzurlariga bir yumush bilan borgandim. Shunda boshimdagi bitlar yuzimga to'kilib tushdi. Buni ko'rgan hazrati Rasululloh: "Bitlar senga bunchalik azob berayotganini bilmagan ekanman, bir qo'y topa olasanmi?" dedilar. Men: "Yo'q", dedim. "Unday bo'lsa, sochingni oldir-da, keyin uch kun ro'za tut yoki olti miskinni to'ydir, har bir miskinga yarim so'dan taom ber", dedilar. Yuqoridagi oyat men haqimda nozil bo'lgan esa-da, barchangizga taalluqlidir" (Buxoriy rivoyati).

Tafsiri irfon
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Mangu va mag‘rur hilpirayver, yurtim bayrog‘i!

18.11.2025   1326   5 min.
Mangu va mag‘rur hilpirayver, yurtim bayrog‘i!

18 noyabr – O‘zbekiston Respublikasining davlat bayrog‘i qabul qilingan kun

Har bir davlatning tarixi, qadriyati va kelajakka intilishi uning davlat ramzlari – gerb, madhiya va bayroqda mujassam bo‘ladi. O‘zbekiston Respublikasining davlat bayrog‘i 1991 yil 18 noyabrda qabul qilingan bo‘lib, bu sana nafaqat davlatchilik asoslarining mustahkamlanganini, balki asrlar osha davom etgan ozodlik orzusining amalga oshganini anglatadi. 

Bayroq bu shunchaki to‘rtburchak mato emas, balki milliy o‘zlikni anglashning eng yuksak ifodasi, xalqimizning o‘tmish va kelajak o‘rtasidagi noyob ko‘prigidir. Bugungi kunda O‘zbekiston jahon hamjamiyatida o‘z o‘rnini mustahkamlar ekan, davlat bayrog‘ining nafaqat tarixiy-ramziy, balki ijtimoiy-siyosiy ahamiyatini chuqur tahlil qilish fuqarolarimizda g‘urur va mas’uliyat yukini yanada oshiradi. 

Bayroqning har bir rangi va belgisi ostida qanday falsafa yashiringanini anglash  Vatanga daxldorlik tuyg‘usini kuchaytiradi. Shu bois, O‘zbekiston bayrog‘i nafaqat davlatning muqaddas ramzi, balki xalqning umumiy taqdiri, g‘ururi va buyuk maqsadlarining jonli deklaratsiyasidir.

O‘tmish, bugun va kelajak uyg‘unligi

O‘zbekiston bayrog‘idagi ranglar va belgilar to‘plami chuqur ma’noga ega bo‘lib, ular mamlakatimizning tarixiy, madaniy va ma’naviy qiyofasini aks ettiradi. Bayroqdagi har bir chiziq va timsol, Vatanimizning ruhiy kodlaridir.

Moviy rang (ko‘k) – hayotiylik, musaffo osmon va suvning manguligini bildiradi. Tarixiy jihatdan Amir Temur imperiyasi bayrog‘ining rangi sifatida tarixiy davomiylik, kuch-qudrat va mardlik timsolidir. Shu bilan birga bu rang "Yangi O‘zbekiston" g‘oyasining ochiqlik, o‘zgarishlarga tayyorlik va global taraqqiyotga intilish falsafasini ifodalaydi.

Oq rang – tinchlik, poklik, ezgulik va halollikning muqaddas ramzi. U islohotlarning asosiy maqsadi bo‘lgan tinchlik-farovonlik va halol mehnat falsafasida o‘z aksini topgan.

Yashil rang – uyg‘onish, tabiatning yangilanishi, umid va yoshlik ramzidir. Islom sivilizatsiyasi an’analariga hurmatni ifodalash bilan birga "Yashil makon" kabi ekologik loyihalar bilan uzviy bog‘liqdir.

Qizil hoshiyalar  – ranglarni ajratib turuvchi bu yo‘llar – vujuddagi hayotiy qudrat irmoqlari, tiriklik va matonat timsoli.

Yangi oy  qo‘lga kiritilgan mustaqillik, yangilanish va taraqqiyotning ramzi hamda Islom an’analariga hurmatni bildiradi.

O‘n ikki yulduz qadimiy astronomik bilimlar, xususan, Mirzo Ulug‘bek maktabining yulduz ilmi (nujum) taraqqiyotiga qo‘shgan hissasiga ishora qiladi. 12 raqami komillik, to‘kislik va yuksaklikka intilish falsafasini anglatadi. 

Ijtimoiy-siyosiy ahamiyati va qonunchilik

Davlat bayrog‘ining qabul qilinishi mamlakatning xalqaro huquq subyekti sifatida tan olinishi uchun birinchi va eng muhim qadam bo‘lgan. Bayroq ko‘p millatli O‘zbekiston xalqini yagona Vatan g‘oyasi atrofida birlashtiruvchi, ular orasidagi millatlararo totuvlik va umumiy maqsadlarni mustahkamlovchi eng oliy ramzdir. 2023 yilda “O‘zbekiston Respublikasining davlat bayrog‘i to‘g‘risida” gi qonunga kiritilgan o‘zgartirish va qo‘shimchalar bayroqqa bo‘lgan hurmatni saqlagan holda, fuqarolarning uni sport, madaniy tadbirlar va oilaviy bayramlarda kengroq qo‘llanishiga imkon yaratdi. Bu o‘zgarish milliy ramzlarga daxldorlik tuyg‘usini kuchaytirdi.

Sport, tarbiya va xalqaro g‘urur

O‘zbekistonda davlat bayrog‘i qabul qilingan kunni nishonlash yosh avlod tarbiyasidagi beqiyos o‘rni bilan ajralib turadi. Bayroqqa mehrni sport orqali targ‘ib etish ham muhim ahamiyatga ega. "Yangi nafas" ommaviy yugurish musobaqasi kabi keng qamrovli sport tadbirlari orqali bayroqqa hurmat harakat, sog‘lomlik va yoshlar shijoatida  ifodalanadi. Bayrog‘imizning xalqaro maydondagi eng baland hilpirashi  bu sportchilarning g‘alabasidadir. Sportchilar uchun bayroq butun bir xalqning ishonchi va orzusi hamdir. Ayniqsa, Kurash milliy sportimizning liboslarida (yaktak) O‘zbekiston bayrog‘idan jilo olinganligi, bu liboslardan dunyoning 130 dan ortiq mamlakati foydalanayotganligi  bayrog‘imizning xalqaro sport madaniyatiga singib borayotganini ko‘rsatadi.

Mamlakatimizda davlat bayrog‘i qabul qilingan kun bu yil o‘zgacha shukuh va ko‘tarinkilikda nishonlanmoqda. Butun respublikamiz bo‘ylab "Bir bayroq ostida" estafetasi tadbirlari o‘tkazilyapti. Bu xalqni jipslashtirish, yoshlarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashning muhim vositasidir. Uzoq viloyatlardan boshlanadigan tadbirlarning yakuniy tantanasi 18 noyabr kuni Toshkent shahridagi Xalqlar do‘stligi maydonida katta shou tarzida davom etib, butun xalqning birdamlik bayramiga aylanadi.

 Ehtirom, mas’uliyat va kelajakka ishonch

18 noyabr – O‘zbekiston Respublikasi davlat bayrog‘i qabul qilingan kun  bu nafaqat taqvimdagi bir sana, balki milliy o‘zlik va mustaqillikning ustuvorligini eslatuvchi tarixiy chorlovdir. Bayroq  bugungi tinch, farovon va o‘z kelajagini o‘zi qurishga bel bog‘lagan xalqning yagona maqsad yo‘lidagi birdamlik deklaratsiyasidir.

Har bir fuqaroning burchi  bu muqaddas ramzga nisbatan yuksak ehtirom bilan qarash, uning zamiridagi chuqur falsafani anglash va uning jahon uzra mag‘rur hilpirashi uchun o‘z mas’uliyatini his etishdir.

Bayrog‘imiz ostida birlashgan holda biz Yangi O‘zbekistonning buyuk kelajagini bunyod etamiz. Zero, hilpirayotgan bayroq  bu bizning tinchlik, taraqqiyot va kelajak avlodlarga qoldiradigan eng buyuk va muqaddas merosimizdir.

Alovaddin  G‘afforov, O‘zA

O'zbekiston yangiliklari