وَأَنفِقُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَا تُلۡقُواْ بِأَيۡدِيكُمۡ إِلَى ٱلتَّهۡلُكَةِ وَأَحۡسِنُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ١٩٥
195. Alloh yo'lida sarf qilinglar va o'zlaringizni o'z qo'llaringiz bilan halokatga otmanglar. Yaxshilik qilinglar, Alloh albatta yaxshilik qiluvchilarni sevadi.
Alloh yo'lidagi jang uchun o'z molidan sarf etmaslik va baxillik qilish o'z-o'zini halok qilish bilan barobardir. Shuning uchun Alloh bergan rizq va ne'matlarni Uning o'zi buyurgan yo'llarga sarf qilish lozim. Bir kishi mol-davlat topsayu uni harom-harish ishlarga, masalan, xamr ichish, nasha chekish yoki zino qilish kabilarga sarflasa, Parvardigorning ne'matlariga katta noshukrlik qilgan bo'ladi, bu bilan o'zini halokatga otgan sanaladi. Alloh azza va jalla barcha insonlarni yaxshilik qilishga, bir-birlariga ezgulik, xayrli, savobli ishlar yo'lida ko'maklashishga buyuradi. Payg'ambarimiz Muhammad alayhissalom: "Ey ummatlarim, agar bir-birlaringizni yaxshilikka buyurib, yomonlikdan qaytarishni tark etsangiz, boshingizga shunday balo-ofatlar keladiki, u yaxshi-yomonga barobar fojia bo'ladi", deb ogohlantirganlar. Huzayfa ibn Yamon roziyallohu anhu: "Baqara surasining 195-oyati nafaqa to'g'risida nozil bo'lgan", degan (Buxoriy rivoyati).
“Nafaqa” so'zi lug'atda «yaxshilikka mablag' ajratish» ma'nosini bildiradi. Shariatda esa o'z qaramog'idagi kishini etarli kiyim-bosh, taom, maskan (uy), tozalik va ro'zg'or anjomlari-ashyolari bilan ta'minlash «nafaqa» deyiladi. Nafaqa er-xotinlik va qarindoshlik yo'li bilan vojib bo'ladi.
Savol: Hadisda “Kim Ashuro kuni ahli ayoliga kenglik yaratsa, Alloh unga yil bo‘yi kenglik yaratadi”, deyilganini o‘qidim. Hadisdagi ushbu kenglikdan murod nima?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Haqiqatda, hadisi shariflarda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Kimki Ashuro kunida ahli ayoliga kenglik qilsa, Alloh unga yil davomida kenglik qiladi", deb marhamat qilganlar (Imom Tabaroniy rivoyati).
Ulamolar mazkur hadislardagi kenglikni yeb ichish, kiyim-kechak va boshqa narsalarda kenglik qilishni iroda qilingan deganlar. Ya’ni odamlar shu kuni oila a’zolariga xuddi bayramlardagi kabi, balki undan ham yaxshiroq mo‘l-ko‘lchilik qilib bersalar, Alloh taolo ularga yil davomida kengchilik qiladi, deb tushunish mumkin. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi